Schaduwbanken in de schijnwerpers

Er dreigen nieuwe financiële zeepbellen te ontstaan. Opvallend is dat ze niet te wijten zijn van de banken zelf; het zijn de schaduwbanken die hun plaats hebben ingenomen.

De schaduwbanken zijn bijzonder actief sinds vorig jaar. Terwijl de banken door de strakkere regelgeving geen mogelijkheid meer hebben om speculatieve operaties uit te voeren, nemen de schaduwbanken die voor hun rekening over. Schaduwbanken zijn instellingen, meestal opgericht door de banken zelf, die zich in een bepaalde sector specialiseren. Ze brengen obligaties en andere leningsvormen uit om zich te financieren en ze verstrekken kredieten aan welbepaalde schuldenaars. Zo hebben heel wat REIT’s (real estate investment trusts) de vastgoedmarkt ingepalmd. BDC’s (business development companies) zijn instellingen die kredieten verstrekken aan kmo’s. Net als de banken vroeger herverpakken die instellingen hun schuldvorderingen in de vorm van CMBS (commercial mortgage backed securities) en CDO’s (collateralised debt obligations). Die instellingen financieren zich ook op de kortetermijnmarkten. Hun bedrijvigheid is dus heel rentegevoelig.

Financiële speculatie

Hun opmars is een gevolg van de nieuwe reglementeringen die het bankwezen zowel nationaal als internationaal worden opgelegd. De kapitaalvereisten bijvoorbeeld beletten tal van banken zelfs om weer actief te worden in die marktsegmenten. Om het potentiële gevaar van de schaduwbanken te bedwingen, wil de pas benoemde gouverneur van de Britse centrale bank, Mark Carney, die instellingen toelaten kredieten op te nemen bij de centrale bank van hun regio.

Het is niet met drastische kapitaalverplichtingen en andere strakke beperkingen dat de financiële autoriteiten het kwaad uit de markten zullen verdrijven. Om efficiënt op te treden, bestaat er geen andere uitweg dan bepaalde verrichtingen bij wet te verbieden. De regering, die alle vormen van financiële speculatie wettelijk verbiedt, zal niet langer kopzorgen hebben over die kapitaalproblematiek. Tot op heden durft niemand zo’n beslissing te nemen en blijven de bankiers, geruggensteund door economen, allerhande zinloze reglementen uitdokteren die de politici overnemen en opleggen.

Grondstoffenmunten onder druk

Wie de markten aandachtig volgt, merkt al een tijdje dat ze uiterst zenuwachtig reageren. De blikken zijn gericht op de monetaire comités van de westerse centrale banken en op de acties van China. Zodra een van hen iets onverwachts onderneemt, panikeren de markten ogenblikkelijk. Afgelopen week zagen we daarvan een staaltje op de wisselmarkten. Sinds de crisis woedt, verlangt het Westen dat China de economische kar trekt. Het land beloofde een groei van 7,5% en haalde die probleemloos. China is het enige land dat in staat is te groeien zoals het had voorspeld, wat toch uiterst merkwaardig is. Maar nu blijkt dat het land sinds een tweetal jaar niet langer naar de buitenwereld is gekeerd, maar liever voor zijn eigen voordeel produceert. Het voert bovendien een zeer fijne monetaire politiek, met de bedoeling de invloed van de dollar (USD) fors te verminderen.

De grondstoffenmunten werden dan ook de belangrijkste slachtoffers van die nieuwe wending. Ze verloren allemaal heel wat terrein, hoewel China zijn economische relaties met de betrokken landen niet heeft gewijzigd. De Australische dollar (AUD) verloor 1,2%, de Canadese (CAD) 0,8% en de Zuid-Afrikaanse rand (ZAR) 1%. De Russische roebel (RUB) gaf 1% prijs, nu de centrale bank die munt niet langer ondersteunt. Hij zal een poosje chaotisch ontwikkelen tot hij een nieuw evenwicht vindt. De Russische centrale bank probeert op die manier speculanten weg te jagen.

Aanhoudende drukte

Op de internationale kapitaalmarkt was de activiteit uitermate druk. We telden gemiddeld tweemaal meer opwaarts gerichte stukken dan neerwaarts gerichte. In USD presteerden het bedrijfs- en het rommelpapier uitstekend, behalve dat uit de groeilanden. In euro (EUR) herstelden de Europese soevereine emittenten gemiddeld met 2%, terwijl het rommelpapier het liet afweten. Ondanks de goede consumptiecijfers voor de maand december daalden alle bedrijfsobligaties in pond (GBP). De banken zetten daarentegen hun opmars voort.

De primaire markt werd eens te meer overspoeld met nieuwe en aanvullende uitgiften. Sommige emittenten brachten reuzenleningen uit. Zo gaf Electricité de France voor de tegenwaarde van niet minder dan 8 miljard USD uit, in verschillende schijven en verschillende munten (USD, GBP en EUR). Het Duitse KfW bracht 4 miljard USD met één lening uit, terwijl het Europese EFSF 8 miljard EUR uitgaf. De banken waren actieve uitgevers, voornamelijk van gedekte obligaties, zoals het stuk van ABN Amro Bank in EUR.

Er was weinig weggelegd voor de particuliere beleggers. In EUR komt alleen Daimler (A-) in aanmerking. De twee leningen in AUD zijn technisch in orde. Ze noteren allebei boven hun intekenprijs op de grijze markt. Onze voorkeur gaat naar BMW (A-). KfW (AAA, met Duitse overheidsgarantie) in Braziliaanse real (BRL) is te duur. Op de grijze markt wisselt dit stuk tegen 98,91% (10,41%) van eigenaar. U vindt nog beter met IFC (AAA, supranationaal, alt. 1) dat de voorkeur geniet zolang de kosten en het prijsverschil lager dan 2,2% uitkomen.

De nieuwe schijven in Turkse lira (TRY) zijn te duur. De TRY moet ruim boven 9% rendement leveren, ongeacht de restlooptijd van de lening. Bij KfW zijn er acht dagen verlopen interesten te vergoeden. U koopt echter beter de EIB (AAA, supranationaal, alt. 4), mits de kosten en het prijsverschil kleiner dan 1,79% uitvallen. Voor de andere schijf van EIB zijn er 187 dagen verlopen interesten te vergoeden. Koop leningen in TRY liever onder pari (100%). De munt verloor alweer 1,9% de afgelopen week. De uitgiften in GBP zijn alle drie technisch perfect. Bij die op naam van KfW zijn er 139 dagen verlopen interesten te betalen, en veertien dagen bij die van de EIB. Ze komen alleen in aanmerking als u het GBP effectief benut.