Hogere volatiliteit wijst op toegenomen nervositeit

Na een langere periode van relatieve rust schoot de volatiliteit op de aandelenmarkten eind vorige maand opnieuw de hoogte in.

De VIX- en de VStoxx-index meten de volatiliteit van respectievelijk de aandelen uit de S&P500 en de EuroStoxx 50. De aanslepende handelsoorlog verzuurt het sentiment bij de beleggers. Tegelijk verslechteren de macro-economische indicatoren wereldwijd op een moment dat de centrale banken over weinig munitie beschikken.

Backwardation

Het is niet mogelijk direct in de VIX-index te beleggen. Dat kan wel indirect via trackers of afgeleide producten die de prijsevolutie van VIX-termijncontracten schaduwen. Termijncontracten hebben een afloopdatum en moeten dus worden doorgerold. Dat betekent dat de prijsstructuur van die termijncontracten belangrijk is voor het rendement. Op dit moment zijn de VIX-futures in backwardation, wat betekent dat termijncontracten met een latere afloopdatum goedkoper zijn. De markt verwacht met andere woorden dat de piek in de volatiliteit geen lang leven beschoren is. Backwardation levert een positief rendement op wanneer de termijncontracten worden doorgerold. Met de opbrengst uit aflopende termijncontracten kunnen meer nieuwe worden gekocht. In het omgekeerde geval (contango) is het rolrendement negatief.

Europees alternatief

Populaire Amerikaanse volatiliteitstrackers als VXX en VXY zijn in Europa niet langer te koop. Er is wel een Europees alternatief in de vorm van de Lyxor S&P500 VIX Futures Enhanced Roll ETF. Die noteert met ISIN-code LU0832435464 op drie beurzen in euro: Milaan, Xetra en Euronext. Op Euronext noteert de tracker met het tickersymbool LVO. De onderliggende waarde is de S&P500 VIX Futures Enhanced Roll Total Return index. Het Enhanced Roll-gedeelte bestaat erin dat de index is samengesteld uit VIX-termijncontracten met verschillende looptijden, gaande van kort tot middellang (looptijd van 3,4 en 5 maanden). Naargelang de marktomstandigheden en de prijsstructuur van de termijncontracten wordt tussen de verschillende looptijden geschakeld. De jaarlijkse beheerskosten van LVO bedragen 0,6 procent. Een toename van de volatiliteit beperkt zich niet tot de aandelenmarkten, maar heeft ook een impact op grondstoffenprijzen en valutakoersen. Goud, zilver, de Japanse yen en de Zwitserse frank zijn daar de klassieke veilige havens.