Hoe moet het verder met ‘groene’ aandelen?

De energietransitie is al jaren een grote belofte, waar veel beleggers enkele jaren geleden fors op hebben ingezet. Met de terugkeer van Donald Trump als president van de Verenigde Staten zijn de vooruitzichten niet beter geworden. Hoe moet het verder met aandelen in duurzame energie? Komt het nog goed met de energietransitie?

Van zonnige naar bewolkte toekomst

Toen in 2015 in het akkoord van Parijs afspraken werden gemaakt, om in stappen de CO2-uitstoot netto naar nul te brengen, oogde de toekomst voor duurzame energie erg zonnig. Overheden, bedrijven en particulieren moesten vele miljarden investeren in schone energie, de elektrificatie van transport en mobiliteit, en het verduurzamen van de verwarming en koeling van gebouwen.

Voor beleggers biedt zo’n transitie kansen, maar ook risico’s. De veranderingen zullen nieuwe winnaars opleveren, die veel aandeelhouderswaarde kunnen creëren. Het risico bestaat echter dat aandelen gehypet worden, waardoor de waardering stijgt, waarna tegenvallers kunnen leiden tot stevige koersverliezen. Grote groepen beleggers willen profiteren van de mogelijkheden en kiezen voor hooggewaardeerde, risicovolle aandelen, die vrijwel nooit de hooggespannen verwachtingen waarmaken.

Harde landing voor hoogvlieger Tesla

Op de markt voor elektrische auto’s hebben we dat zien gebeuren. De belangrijkste winnaar is nog steeds Tesla Motors. De Amerikaanse autobouwer maakte de elektrische auto sexy en investeerde tegelijkertijd in het opschalen van het laadnetwerk. Mede door geraffineerd gebruik te maken van subsidies, zorgde Tesla voor een enorme opmars van elektrisch rijden. Sinds de beursgang is de koers ten tijde van de top in december 2024 zelfs maal 400 gegaan. Het maakte grootaandeelhouder Elon Musk de rijkste man op aarde.

In het kielzog van Tesla zijn verschillende bouwers van elektrische voertuigen opgekomen en naar de beurs gebracht, zoals Nikola, Lucid Motors, Rivian en in Nederland de busbouwer Ebusco. Beleggers kochten die aandelen ook in de hoop dat ze de nieuwe Tesla hadden gevonden. Helaas zijn de koersen van de meeste van die aandelen gedecimeerd. Het blijkt bij de opkomst van nieuwe technologieën erg lastig in te schatten wie de winnaars worden. Ook de Tesla-koers kent sinds begin dit jaar een behoorlijk forse terugval.

Hypecyclus

Bij beleggen houdt men het best rekening met de hype cycle, een concept dat is ontwikkeld door het onderzoeks- en adviesbureau Gartner (zie kader De hype cycle van Gartner). Het beschrijft de levenscyclus van opkomende technologieën en trends, en de fases die ze daarbij doorlopen. Zo ook bij duurzame energie. Tijdens de fase van ‘toppen van opgeblazen verwachtingen’ zien beleggers vaak grote winsten op de korte termijn, maar dat gaat gepaard met enorme risico’s. Beleggers moeten oppassen voor de drang in te stappen op het hoogtepunt van de hype. Want daarna volgt het ‘dal van teleurstelling’, dat meestal naar aanzienlijke verliezen leidt. Degenen die geduldig kunnen wachten tot de ‘stijging van verlichting’ en het ‘plateau van productiviteit’ zien vaak duurzame groei en rendementen.

Overdreven verwachtingen

In de eerste en de tweede fase van de hypecyclus is de waarde van een aandeel vooral gebaseerd op verwachtingen. Om succesvol te zijn, moet je kunnen inschatten welke technologie als winnaar uit de bus komt. Daarnaast moet je op tijd uitstappen, voordat de tweede fase overgaat in de derde fase met de onvermijdelijke teleurstelling.

De meeste beleggers zijn daar niet goed in en richten zich daarom beter op bedrijven die de fase ‘plateau van productiviteit’ hebben bereikt. Die hebben een stabiele positie in de markt en hebben bewezen daarmee waarde te kunnen creëren voor de aandeelhouders. Het concurrentievoordeel houdt nieuwe toetreders op afstand en zorgt voor gezonde en winstgevende marges. Een aandeel als Enphase staat mogelijk op de overgang van fase 3 naar fase 4.

Terughoudender tegenover duurzame energie

We zien dat de politiek zich steeds terughoudender opstelt in de transitie richting duurzame energie en soms zelfs die transitie lijkt tegen te werken. Dat is jammer, want de tijd dringt. De gevolgen van de opwarming van de aarde worden steeds meer zichtbaar en leiden tot grote problemen. Maar dat is een ander onderwerp. Door het terugtrekken van de politiek mogen we verwachten dat de transitie in kleinere stappen zal verlopen.

Concreet betekent dat dat zon- en windenergie zullen blijven groeien, omdat die al een positief economisch bedrijfsmodel hebben. Tegelijkertijd zou het kunnen dat de ontwikkeling van waterstof moeilijker op gang zal komen. Om die vorm van energie economisch interessant te maken, moet waterstof op grote schaal gebruikt worden. Dat duurt jaren en vergt vele miljarden aan investeringen voordat waterstof op dat niveau is. Gedurende die opstartfase moeten overheden subsidiëren en ondersteunen. Overheden zullen die rol de aankomende jaren waarschijnlijk minder enthousiast pakken.

Big tech neemt over

De afgelopen maanden leken de bigtechbedrijven de rol van de overheid over te nemen bij de ontwikkeling van kleine kernreactors voor het opwekken van nucleaire energie. De groei van artificiële intelligentie (AI) vraagt veel energie en big tech ziet kleine reactors als een schone en vooral stabiele energievoorziening. Reactors leveren een constante energiestroom, aangezien ze geen last hebben van weinig zon of wind, en voor datacentra is een stabiele energietoevoer cruciaal.

Verschillende bigtechconcerns werken samen met een nucleair energiebedrijf. Het energiebedrijf bouwt en exploiteert de reactor en big tech belooft de energie jarenlang af te nemen, waardoor het risico van de investering beperkt wordt. Nu beleggers iets minder enthousiast zijn geworden over AI, is het ook de vraag of de investeringen in de nucleaire energie worden voortgezet. Beleggen in nucleaire energie zit nog in fase 2.

Zon en wind

Maar uiteindelijk zal de energietransitie doorzetten. Er is geen echt alternatief. Zon- en windenergie hebben wel al de schaalgrootte bereikt waarbij het economisch zinvol is erin te investeren. Volgens het Internationaal Agentschap voor Hernieuwbare Energie (IRENA) zijn de kosten van zon- en windenergie ruim 50 procent lager dan de kosten van energie uit fossiele brandstoffen. Hoogstwaarschijnlijk worden zon- en windenergie de aankomende jaren nog goedkoper door technologische verbeteringen.

Het economische voordeel zal leiden tot meer investeringen in zon en wind. Dat betekent dat ook een oplossing gevonden moet worden voor de netcongestie. Voor een deel ligt die oplossing in een verzwaring van het elektriciteitsnet en voor een deel in opslagcapaciteit om het net te ontlasten bij pieken in het opwekken van duurzame energie.

De verzwaring van het elektriciteitsnet levert opdrachten op voor bedrijven die al in fase 4 zitten. Voor de opslag van energie, zoals batterijen, is de verwachting dat het landschap nog opgeschud wordt door de ontwikkeling van nieuwe technologieën. Onlangs introduceerde de Chinese elektrische automaker BYD bijvoorbeeld nog een batterij met superieure prestaties.

Conclusie

Bij beleggen in de transitie naar duurzame energie is het voor het inschatten van de kansen op rendement en het risico belangrijk rekening te houden met de fase waarin de markt zich bevindt. Enige voorzichtigheid is geboden met nieuwe technologieën, waar nog heel fors in geïnvesteerd moet worden, terwijl overheden minder happig zullen zijn om de ‘aanjager’ te zijn. Kies liever voor marktsegmenten die al verdeeld zijn over enkele stabiele aanbieders met een concurrentievoordeel. Ondanks de verminderde politieke steun zal de energietransitie doorgaan. De wereld heeft het nodig en het is uiteindelijk een winstgevend bedrijfsmodel.