De obligatiemarkt krimpt langzaam maar zeker

2015 gaat de annalen in als een bewogen jaar. De markten werden regelmatig door elkaar geschud, en dat door gebeurtenissen die vaak weinig met de marktontwikkeling zelf te maken hadden. Door monetaire onrust, liquiditeitsproblemen, geopolitieke spanningen en uit de hand lopende schulden pasten de beleggers hun portefeuilles aan. De bewegingen waren vaak onstuimig, en toch is er per saldo niet zoveel veranderd.

De renteonzekerheid heeft niet alleen de marktoperatoren verstoord, ze wekte ook argwaan. Ondanks de grote monetaire laksheid werd internationaal uiteindelijk minder uitgegeven in de loop van 2015. Alleen in dollar (USD) bleef de toestand zo goed als stabiel, met een totaal dat lichtjes boven 2000 miljard USD uitkwam. In euro (EUR) daarentegen werd bijna 10% minder uitgebracht dan het jaar voordien. Wat toch nog goed was voor meer dan 1000 miljard EUR.

Bij de overige munten was de emissiedrift veel geringer. Zo werd de helft minder uitgegeven in Australische, Canadese en Nieuw-Zeelandse dollar (AUD, CAD en NZD). Voor de Zuid-Afrikaanse rand (ZAR) was het beeld nog slechter, met een inzinking van maar liefst 66%. Nog opvallend was de prestatie van de Russische roebel (RUB). Ondanks de genomen sancties breidde de munt haar marktaandeel rustig uit. Er werd in 2015 in RUB voor meer dan 14 miljard aan internationaal verhandelbaar papier uitgebracht, een verdrievoudiging tegenover 2014.

Grotere terugbetalingen

Vervelend was dat de omvang van de terugbetalingen in de meeste munten de grootte van de nieuwe uitgiften overschreed. Alleen in USD kwamen bijna dubbel zoveel nieuwe uitgiften op de markt als er verdwenen. In EUR werd bijna een evenwicht bereikt, met terugbetalingen die 15% hoger uitkwamen dan de uitgiften het afgelopen jaar. Maar voor alle andere munten overschreden de terugbetalingen de omvang van nieuwe uitgiften aanzienlijk. In ZAR bijvoorbeeld bedroeg de verhouding een slordig 19 tegen 1.

Wat staat ons te wachten voor 2016? Voor de belangrijkste munten op de markt weten we al dat ongeveer 10% van de uitstaande leningen in EUR in de loop van het jaar vervalt, goed voor zowat 1000 miljard EUR. In USD verdwijnt 9,3% van de uitstaande obligaties, voor iets meer dan 1070 miljard USD. De grafiek toont de maandelijkse spreiding van die terugbetalingen uitgedrukt als een percentage van het totaalbedrag voor het hele jaar. Zo zal in januari 117 miljard EUR vervallen, wat overeenstemt met 11,7% van het jaartotaal.

Andere wegen bewandelen

Als de trend van het afgelopen jaar zich volgend jaar doorzet, is de kans groot dat niet alle vervallende stukken worden hernieuwd. De markt zal dus verder krimpen. Zoals eerder aangestipt: het monetaire beleid bemoeilijkt hoe langer hoe meer de constructie van interessante obligaties. Bedrijven zullen dan ook gemakkelijker geneigd zijn andere wegen te bewandelen om kredieten op te nemen. Wat de doorzichtigheid van die activiteit zeker niet ten goede zal komen.