Crisis in Turkije

Heel wat slecht nieuws over Turkije zit al in de koersen verrekend.

De opkomende markten zitten al een hele tijd in de hoek waar de klappen vallen, maar de voorbije weken werd de druk nog fors opgevoerd. De aanleiding waren speculatieve kapitaalbewegingen die op gang kwamen door het taperingprogramma van de Amerikaanse centrale bank. Turkije is een van de landen die zwaar zijn getroffen. Dat uitte zich in een waardevermindering van de munt, de Turkse lira, en een daling van de lokale beursindex. De lira verloor vorig jaar 20% tegenover de euro (EUR) en 18% tegenover de dollar (USD). De Borsa Istanbul 100-index (XU100) moest sinds begin dit jaar al bijna 8% inleveren, wat het totale verlies over de voorbije twaalf maanden op 21% brengt.

Turkije heeft jarenlang kunnen profiteren van de overvloedige liquiditeiten. De Turkse economie groeide wel, maar de uitstaande kredieten namen sterk toe, de spaarquote was laag en er ontstond vooral een fors tekort op de lopende rekening. Dat deficit liep tussen januari en november vorig jaar op tot 60,8 miljard USD, of 7% van het bruto binnenlands product (bbp). Turkije kampt ook met een onzekere politieke situatie. De positie van premier Erdogan is het voorbije jaar fel verzwakt. Na een grootschalig corruptieschandaal werden enkele ministers de laan uitgestuurd. Daarnaast is er het buurland Syrië, dat in staat van oorlog verkeert. 2014 wordt een heel belangrijk verkiezingsjaar voor Erdogan en zijn AK-partij. Op 30 maart staan lokale verkiezingen op het programma, en in augustus volgen presidentsverkiezingen.

Forse renteverhoging

Erdogan sprak zich fel uit tegen renteverhogingen om de val van de munt te stoppen. In plaats daarvan werden de deviezenreserves van het land aangesproken. Een op voorhand verloren zaak, want Turkije is lang niet bij machte om de op hol geslagen kapitaalmarkten het hoofd te bieden. Uiteindelijk zat er voor de voorzitter van de centrale bank toch niets anders op dan de rente te verhogen. Vorige week steeg de referentierentevoet van 7,75 naar 12%. De reporente op één week voor interbankentransacties steeg ineens van 4,5 naar 10%. Doortastend kan de maatregel dus wel worden genoemd. De rente op tweejarig Turks overheidspapier schoot naar 10,5%. De Turkse lira veerde met 5% op tegenover de EUR, maar het valt af te wachten hoe duurzaam die evolutie is.

De renteverhoging is vooral problematisch voor de Turkse banksector, die nu meer rente moet uitbetalen en uitstaande leningen tegen hogere tarieven moet herfinancieren. Het Turkse banksysteem wordt vooral gefinancierd door leningen op korte termijn en is dus erg kwetsbaar. Dat kan ook afstralen op de reële economie. Daarnaast dreigt de kwaliteit van de bestaande leningenportefeuille – met name die leningen met een variabele rentevoet – drastisch te verslechteren. Volgens de Turkse minister van Economie is er geen vuiltje aan de lucht en zal de groeidoelstelling voor 2014 (4% bbp-groei) zonder meer worden gehaald. Banengroei is hoe dan ook cruciaal om sociale onrust bij de overwegend jonge bevolking te vermijden.

Beleggers kunnen zich terecht afvragen of het niet te vroeg is om nu al in de opkomende markten, en meer specifiek in Turkije, te investeren. Die vraag valt moeilijk te beantwoorden. Behalve van de economische evolutie hangt het antwoord ook voor een groot deel af van de politieke ontwikkelingen. De renteverhoging heeft wellicht wat extra tijd gekocht, tot na de verkiezingen. De waarderingen in de Turkse financiële sector waren alvast sinds het uitbreken van de crisis in 2008 niet meer zo laag. Bovendien anticiperen de financiële markten al bijna een jaar op de huidige situatie, want de politieke onrust en de tapering van de Federal Reserve zijn geen nieuwe fenomenen. We kunnen dus aannemen dat al heel wat slecht nieuws in de koersen verrekend zit.

Landentrackers

Voor investeerders die via trackers een positie nemen in Turkije is de timing van minder belang. Wie dat doet via hefboomproducten moet wat meer voorzichtigheid aan de dag leggen. De trackerspecialist BlackRock commercialiseert verscheidene landentrackers, en daar is ook Turkije bij. Het gaat om de iShares MSCI Turkey ETF die op de NYSE noteert met als tickersymbool TUR. De tracker is ontworpen om de evolutie van de MSCI Turkey Investable Market Index te repliceren. De index bestaat uit niet minder dan 98 onderliggende waarden, met een gemiddelde beurskapitalisatie van 7,1 miljard USD. De index bestaat voor 45% uit financiële bedrijven, op ruime afstand gevolgd door industriële ondernemingen (14,5%), consumentengoederen (14%) en telecom. De jaarlijkse beheersvergoeding werd vastgelegd op 0,62%. Na een klim met 66% in 2012 moest TUR vorig jaar 27% prijsgeven. Sinds de start van 2014 ging er nog eens 12% af.

Een alternatief voor de tracker van iShares is het Turkije Certificaat van uitgever RBS Markets. Dat certificaat noteert in EUR op Euronext met ISIN-code NL0000458198 en behoort al enkele weken tot de meest verhandelde. De onderliggende waarde is de Dow Jones Turkey Titans 20. Deze index is samengesteld uit de twintig grootste beursgenoteerde bedrijven van Turkije. In de praktijk is het gewicht van de financiële sector hier nog hoger dan bij de index van MSCI. Banken en financiële dienstverleners staan in voor 56%. Daarna volgen consumentengoederen en retail met samen 20% en de telecomsector met 11%. Het certificaat noteert in EUR en de onderliggende aandelen in Turkse lira. Er noteren ook turbo’s met de Dow Jonex Turkey Titans 20 als onderliggende waarde. Het gaat om vier turbo’s long en drie turbo’s short. Bij de turbo long lopen de hefbomen uiteen van 2,56 tot 8,16.