BHP trekt consolidatie in mijnbouw op gang

De kans op een nieuwe supercyclus in grondstoffen reëel is. We mogen ons dus nog verwachten aan biedingen in de mijnbouwsector.

Met een verrassingaanval probeert BHP Group gebruik te maken van een moeilijke operationele periode bij concurrent Anglo American om de van origine Zuid-Afrikaanse mijnbouwgroep in te lijven. Maar het bod van 39 miljard dollar (31,1 miljard pond) kan de raad van bestuur van Anglo American voorlopig niet bekoren. Een “heel onaantrekkelijk bod” is het oordeel. De geboden premie bedroeg dan ook slechts 14 procent (25,06 pond per aandeel) tegenover de beurskoers voor de aankondiging. Analisten zijn het erover eens dat BHP richting 30 pond zal moeten evolueren met de biedprijs om kans op slagen te hebben.

Supercyclus in grondstoffen

De timing van het bod is niet toevallig. De prijzen van verschillende grondstoffen zitten al enkele maanden weer in de lift. Die prijsstijgingen leveren hogere kasstromen op voor de mijnbouwers en dat biedt weer een natuurlijke dekking tegen oplopende kosten. Vooral de koperprijs is in goeden doen. Op moment van het bod klom die boven 10.000 dollar per ton, voor eerst in twee jaar tijd. De vooruitzichten voor koper zijn rooskleurig door de energietransitie die we doormaken als gevolg van de klimaatverandering.

Koper is een essentiële en voorlopig redelijk onvervangbare grondstof in de elektrificatie. Maar de verwachte stijging in de vraag het komende decennium kan niet worden opgevangen met het huidige aanbod en ook niet met de uitbreidingsprojecten de komende jaren. Er zijn tientallen, mogelijks zelfs enkele honderden nieuwe mijnen nodig om de gestegen vraag op te vangen. Die projecten zijn bijzonder tijdrovend (zeven tot tien jaar) om te realiseren. Vandaar de begrijpelijke zet van BHP om bestaande kopermijnen te kopen. Want dat het bod op Anglo American om de kopermijnen gaat, is heel duidelijk. De voorwaarden zijn dat zowel de platina- als de ijzerertsactiviteiten eerst worden afgesplitst alvorens het bod kan doorgaan.

Wat voor koper geldt, geldt ook voor andere grondstoffen zoals nikkel en lithium. Het perspectief op extra aanbod is onvoldoende om de verwachte stijging in de vraag op te vangen. Vandaar dat de kans op nieuwe ‘supercyclus’ in grondstoffen reëel is. We mogen ons dus nog verwachten aan vergelijkbare biedingen in de mijnbouwsector. Een consolidatiegolf de komende maanden en jaren lijkt logisch.

Matige halfjaarcijfers bij BHP

BHP Group hanteert een gebroken boekjaar, waarin de zes maanden tot eind december de eerste helft van het boekjaar 2024 vormen. De halfjaarcijfers zagen er op het eerste gezicht niet goed uit, met een daling van de nettowinst met 86 procent naar 927 miljoen dollar. Die forse daling was voor een groot deel toe te schrijven aan twee uitzonderlijke kostenposten.

De eerste was een afboeking van 2,5 miljard dollar op de waarde van de nikkelactiva. Die kwam er nadat de nikkelprijs vorig jaar met 80 procent was gedaald. Daarnaast nam BHP een extra provisie van 3,5 miljard dollar voor kosten verbonden aan de Samarco-dambreuk in Brazilië, die slachtoffers maakte en tot aanzienlijke milieuschade leidde. Hoewel dat ongeluk al van 2015 dateert, heeft BHP nog altijd geen duidelijk zicht op de kosten. In januari veroordeelde een Braziliaanse rechtbank BHP en de toenmalige mede-eigenaar Vale tot een schadevergoeding van 47,6 miljard real (9,5 miljard dollar). Beide bedrijven gaan in beroep tegen die beslissing. BHP heeft inclusief de nieuwe provisie al 6,5 miljard dollar opzijgezet voor het Samarco-dossier.

Zonder die uitzonderlijke elementen zien de cijfers er een stuk beter uit. Zo klom de onderliggende bedrijfskasstroom (ebitda) met 5 procent naar 13,9 miljard dollar en de omzet dikte met 6 procent aan tot 27,3 miljard dollar. Daarbij kon BHP profiteren van hogere prijzen voor ijzererts, koper en steenkool. Alleen de inkomsten uit nikkel daalden, maar dat is veruit de kleinste divisie.

BHP is meer dan koper alleen

De indruk mag niet ontstaan dat BHP vooral een koperproducent is. Het is een mijnbouwer met een brede activiteitenbasis met, naast koper, vooral inkomsten uit de ontginning en verkoop van ijzererts, steenkool en binnenkort ook meststof. Een van de belangrijkste uitbreidingen de komende jaren is het potassiumproject Jansen in Canada. Potassium of kaliumcarbonaat is naast natrium en fosfor een veelgebruikte meststof. De eerste fase van het project wordt eind 2026 operationeel en zal op jaarbasis 4,4 miljoen ton opleveren. Intussen werd al de tweede fase goedgekeurd, wat een bijkomende investering van 4,9 miljard dllar zal vergen en de capaciteit zal uitbreiden naar 8,5 miljoen ton per jaar.

De ijzerertsactiva (West Australian Iron Ore of WAIO) leveren jaarlijks 305 miljoen ton op en BHP wil de productie de komende jaren uitbreiden naar 330 miljoen ton. BHP is een van de weinige grote mijnbouwers die nog inzetten op steenkool, al heeft het de afgelopen tijd voor 4,1 miljard dollar aan steenkoolactiva verkocht. Wat nog overblijft, is voor 85 procent steenkool van hoge kwaliteit met een lage uitstoot bij verbranding. Die activa zijn verzameld in de BHP Mistubishi Alliance (BMA) in Australië. Ongeveer 40 procent van alle steenkool komt in India terecht, waar het wordt gebruikt voor de productie van staal. Een aanhoudende groei van de vraag is gegarandeerd, want India wil de staalproductie tegen 2030 hebben verdubbeld.

De nettoschuld van BHP Group bedroeg eind vorig jaar 13,3 miljard dollar. Daartegenover stond in het kalenderjaar 2023 een vrije kasstroom van 9,1 miljard dollar. Het halfjaardividend daalt van 0,90 naar 0,72 dollar per aandeel, maar ligt wel boven de verwachte 0,69 dollar. De geplande uitkering komt overeen met 56 procent van de onderliggende winst en is een indicatie dat het management voldoende vertrouwen behoudt in de winstontwikkeling.

Rio Tinto blijft inzetten op ijzererts

De grootste concurrent van BHP is Rio Tinto. Die mijnbouwgigant realiseerde over het boekjaar 2023, dat samenvalt met het kalenderjaar, een onderliggende nettowinst van 11,8 miljard dollar of 12 procent minder dan een jaar eerder. De bedrijfskasstroom (ebitda) daalde met 9 procent naar 23,9 miljard dollar door lagere prijzen voor aluminium, koper, lithium en diamant. De schade bleef beperkt dankzij ijzererts dat voor meer dan 80 procent van de ebitda instaat. De ijzerertsprijs steeg, wat voor de afdeling in combinatie met hogere volumes een toename van de ebitda met 7 procent opleverde.

De mijnbouwer zet nog altijd volop in op ijzererts met de bouw van het Simandou-project, een van de grootste nog niet ontgonnen ijzerertsafzettingen in het West-Afrikaanse Guinee. De ijzerertsproductie steeg in 2023 met 5 miljoen ton en zal dit jaar met eenzelfde hoeveelheid toenemen. Bij Oyu Tolgoi wordt de koperproductie verder uitgebreid. De mijn in Mongolië moet vanaf 2028 jaarlijks 500 miljoen ton koper opleveren.

Volgens Rio Tinto ligt de piek van de kostenstijgingen achter ons. Het bedrijf heeft maatregelen genomen om de afhankelijkheid van de stroomkosten te beperken met overeenkomsten om de komende 25 jaar 80 procent van de stroom af te nemen van een windmolenpark en 100 procent van de stroomproductie van een zonne-energiepark, beide in Australië. Dat is belangrijk voor de energie-intensieve activiteiten, zoals het smelten en verwerken van aluminium.

In lijn met de ontwikkeling van de onderliggende winst daalde ook het jaardividend met 12 procent naar 4,35 dollar per aandeel. De mijnbouwer keert daarmee 60 procent van de onderliggende winst uit, evenveel als een jaar eerder. Eind vorig jaar bedroeg de nettoschuld 4,2 miljard dollar. Dat is heel laag in verhouding tot de vrije kasstroom, die vorig jaar op 7,1 miljard dollar lag.

Rio-topman Jakob Stausholm ziet de vraag naar koper en aluminium dit jaar weer aantrekken. In nikkel en kobalt wordt voorlopig niet geïnvesteerd omdat LFP-batterijen (lithium-ijzerfosfaat) momenteel meer in trek zijn dan de klassieke NMC-batterijen (nikkel, mangaan en kobalt). Het lithiumproject Rincon in Argentinië wordt eind dit jaar operationeel en Rio Tinto hoopt ook nog op een oplossing voor het lithiumproject Jadar in Servië, waar eerder de noodzakelijke vergunningen werden geweigerd.