Bank of England in actie

Zoals verwacht, is de Bank of England opgetreden nadat de economische indicatoren aangaven dat de Britse economie duidelijk een economische schok ondergaat van de brexit. De rente werd verlaagd tot het laagste peil sinds 1694, de oprichtingsdatum van de Britse centrale bank.

Experts raamden de aangroei van het aantal banen in de Verenigde Staten in de maand juli op 180.000 banen, precies hetzelfde aantal als ze een maand voordien voorstelden. Het laatst uitgebrachte cijfer, eveneens een raming, spreekt van 292.000 nieuwe banen, ruim boven de verwachtingen dus. Hetzelfde gebeurde in juni voor het banenrapport van mei. Het aanvankelijke aantal bedroeg 287.000 nieuwe banen. Dat cijfer viel bij de volgende aanpassing tot 38.000 terug, en vandaag tot 11.000! De betrouwbaarheid van de statistieken wordt zowel serieus aangetast.

Zoals verwacht, heeft de Bank of England haar hoofdtarief met 0,25% verlaagd, tot 0,25%. Ze heeft vervolgens een programma, Term Funding Scheme of TFS, van 100 miljard pond (GBP) aangekondigd, en dat ten voordele van het Britse bankwezen. Banken mogen hierop een beroep doen mits ze de verkregen kredieten aan bedrijven en gezinnen doorspelen. De Bank wil in geen geval dat het geld voor zuiver financiële transacties benut wordt. De bankgouverneur, Mark Carney, heeft bovendien verzekerd dat hij geen negatieve rentetarieven zal hanteren.

Ramp voor pensioenfondsen

De banksector is vanzelfsprekend tevreden. Zij zal het geld hoe dan ook kunnen gebruiken, zonder al te nauw de opgelegde voorschriften na te leven. De pensioenfondsen en andere institutionele instellingen, daarentegen, zijn ontgoocheld. Zij kampen nu al met een tekort van 945 miljard GBP en hebben berekend dat een rentedaling met 0,25% dat tekort met 70 miljard GBP zal opvoeren. Zij vrezen dat tal van pensioenfondsen volgend jaar gewoon failliet zullen gaan. De Bank heeft kennelijk geen gehoor gegeven aan hun vrees.

In tegenstelling tot wat menig econoom beweert, zullen de genomen maatregelen niet de verhoopte vruchten afwerpen. Vooreerst omdat de rentedaling te klein is om een gedragsverandering te bewerkstelligen. Vervolgens omdat, net als in de Europese Unie of Japan, de conjunctuur niet aangezwengeld kan worden door meer krediet te verstrekken. Er dient eerst vertrouwen in de toekomst opgebouwd te worden voor men krediet opneemt. De maatregelen verbeteren dat vooruitzicht niet. Centrale banken schijnen nog niet door te hebben dat een economie niet op krediet kan draaien. Het TFS zal de Bank toelaten om bedrijfspapier van de markt af te romen en, net als bij de Europese Centrale Bank (ECB), de renteschaal kunstmatig naar beneden te trekken. Alleen gevestigde bedrijven, die meestal kasrijk zijn, zullen hiervan profiteren.

Geringe kans op succes

De kans is groot dat de maatregelen tot niets leiden en het probleem verergert. Wie een krediet aangaat, moet in staat zijn om het terug te betalen. Dat veronderstelt de aanwezigheid van een inkomstenstroom. Die kan alleen ontstaan door het leveren van diensten of producten. Zo niet, betekent elke kredietvorm een aanslag op een bestaand vermogen en werkt dus parasitair. Dat is precies wat tot op heden gebeurde met de ontzaglijke geldverstrekkingen waarvan het Westerse bankwezen genoten heeft.

Zolang de landen die met een slabakkende groei te kampen hebben de durf niet hebben om de gezinnen meer geld toe te vertrouwen, zullen die economieën nooit herstellen. In Groot-Brittannië waren sommigen teleurgesteld met de maatregelen; zij hadden immers gehoopt op wat als helikoptergeld (vrij uitdelen van geld) bekend staat. Fiscale tegemoetkomingen zijn een ander middel om de koopkracht van gezinnen te verbeteren. Maar deze piste wordt nergens gevolgd, noch aangesneden. En zeker niet in het Verenigd Koninkrijk, waar de financiële middens er alles doen om de kleine man in de straat te straffen voor zijn durf om hen het hoofd te bieden.

Pond verder onderuit

De reactie op de rentedaling bleef onduidelijk. Tegen alle verwachtingen in, moest het langetermijnpapier in GBP terrein prijsgeven. Alleen het staatspapier boekte een kleine vooruitgang. Op korte termijn stegen de tarieven resoluut, overal. Het GBP zelf verloor verder terrein en eindigde de week met een verlies van 0,5% tegenover de euro (EUR). Die bewegingen werden weliswaar getemperd door de beter dan verwachte werkgelegenheidscijfers uit de Verenigde Staten.

De wisselmarkt werd niet alleen verstoord door de monetaire ingrepen van sommige centrale banken (de Britse en de Australische voorop), ze moest ook economische en politieke inmenging verwerken. Het banenrapport uit Amerika kon de dollar (USD) niet verstevigen. Hij verloor 0,4% tegenover de EUR. De financiële maatregelen aangekondigd door de Japanse regering, daarentegen, werkten positief voor de yen (JPY) die niet minder dan 1,9% vooruit boerde. De Australische centrale bank heeft haar belangrijkste rentetarief met 0,25% verlaagd, tot 1,5%, het laagste peil in dat land. De bank wil hiermee de groei versnellen en de nasleep van de dalende grondstoffenprijzen beteugelen. De maatregel werd beter onthaald dan de Britse, de dollar (AUD) verdapperde met 1,5%.

De politieke spanningen in Zuid-Afrika wogen op de rand (ZAR). Naargelang de vooruitzichten van de heersende ANC-partij schommelt de ZAR heen en weer. Vorige week wist hij 3,1% te herwinnen. De Braziliaanse real (BRL) zit in een gelijkaardige situatie. De aanvang van de Olympische Spelen heeft de vraag naar BRL tijdelijk doen toenemen. De munt steeg met 2,75%. Met het tijdelijke herstel van de olieprijs veerden de Noorse kroon (NOK)) en de Russische roebel (RUB) omhoog, respectievelijk met 1,1% en 2,3%.

Blikvanger Microsoft

De bedrijfsobligaties wonnen overal terrein, nu nog meer centrale banken de aankoop ervan verruimd hebben. In EUR deden de langetermijnleningen van Europese soevereine emittenten een pas achteruit. In USD was het het bedrijfspapier op lange termijn dat wat pluimen verloor. In GBP, tegen alle verwachtingen in, had de rentedaling een averechts effect. Men telde immers driemaal meer neerwaarts gerichte stukken dan omgekeerd. De koersverliezen bleven weliswaar beperkt.

De primaire markt wordt nog steeds overdonderd door reuzenbedrijfsuitgiften. Vorige week was het de beurt aan Microsoft, dat voor 19,75 miljard USD uitbracht, de derde grootste lening ooit. Het onthaal was gemengd. Er komt de jongste weken veel te veel papier uit. Het zijn hoofdzakelijk institutionele instellingen, voornamelijk pensioenfondsen en aanverwante, die dergelijk papier kopen om van hun couponopbrengsten te genieten. Het maakt al dat papier niet betrouwbaarder. Er moet dringend een algemeen en wereldwijd economisch herstel plaatsvinden opdat die bedrijven in staat zouden blijven om hun schulden terug te betalen.

Voor de particuliere belegger is er eigenlijk niets interessants uitgekomen. Mercedes-Benz (A-) in AUD is te kleinschalig om aanbevolen te worden. De uitgifte in JPY richt zich tot institutionelen. De EBRD (AAA, supranationaal) lanceert een nieuwe munt, de Armeense dram (AMD). 1 AMD is 0,0019 EUR waard en niet vrij omwisselbaar. Het betekent dat elke operatie afgewikkeld wordt in USD. Geen aanrader dus. ING Bank (A+) brengt een nulcoupon van het Duitse type: a pari (100%) uitgegeven en tegen 280,679% terugbetaalbaar na dertig jaar. De lening verschaft een rendement van 3,5% en kan jaarlijkse vervroegd terugbetaald worden tegen een prijs die dat rendement waarborgt. Afblijven. BNP Paribas (A) in EUR is niet weggelegd voor de kleine spaarder en zou hoe dan ook afgeraden zijn.

Streamer: Microsoft deed een uitgifte van 19,75 miljard USD, de derde grootste lening ooit