Appelflauwte bij nikkel

De meeste analisten voorspellen een aanbodtekort voor de eerste helft van 2015.

Begin dit jaar stond nikkel, samen met zink, boven aan het lijstje van meest kansrijke basismetalen voor 2015. Nikkel startte 2014 tegen 14.000 dollar per ton, om door het Indonesische uitvoerverbod in mei een niveau van meer dan 21.000 dollar per ton te bereiken. Het jaar werd afgesloten op 15.000 dollar per ton – alles bij elkaar een vrij magere winst.

De eerste prijsreactie was dus vrij fors, maar ebde weg toen duidelijk werd dat er, ondanks het wegvallen van nikkelertsen uit Indonesië, op korte termijn toch geen tekorten zouden ontstaan. China had in anticipatie op het uitvoerverbod al substantiële voorraden aangelegd. Daarnaast kwam een alternatieve invoerroute op gang uit de Filipijnen, waar de ertsen minder rijk zijn aan nikkel, maar wel in voldoende hoge volumes beschikbaar zijn. De ertsvoorraden zijn intussen flink geslonken en ook de Filipijnse aanvoerroute wordt tijdelijk onderbroken. Het regenseizoen tussen december en april zal de aanvoer van nieuwe ertsen sterk bemoeilijken of zelfs helemaal onmogelijk maken. In China zijn de prijzen van nikkelertsen en nikkelijzer (of nickel pig iron) al aan het stijgen, maar de nikkelprijs zelf volgt voorlopig niet.

Dreigend aanbodtekort

Na een aanhoudend aanbodoverschot sinds 2012 voorspellen de meeste analisten voor de eerste jaarhelft van 2015 opnieuw een tekort. Onder invloed van tegenvallende macro-economische cijfers in China en een neerwaartse bijstelling van de groeiprognoses zakte de nikkelprijs vorige maand verder weg, richting 14.000 USD. De jongste weken kon nikkel terug licht opveren na de beslissing van de Chinese centrale bank om de reserveratio’s voor commerciële banken te verlagen. De komende maanden worden nog meer monetaire stimuli verwacht om de Chinese economie terug een boost te geven.

Inspelen op de nikkelprijs via aandelen van mijnbouwers is vrij moeilijk, omdat er bij de grotere bedrijven weinig pure spelers zijn. Het Russische Norilsk is de grootste aanbieder van nikkel ter wereld, maar produceert ook onder meer palladium en koper. Bovendien zorgen de economische sancties tegen Rusland voor een hoge onzekerheid. Het Braziliaanse Vale is de tweede grootste nikkelproducent, maar de omzet- en winstevolutie van dit bedrijf wordt vooral bepaald door de ijzerertsprijzen. Er is wel sprake van om de nikkelactiviteiten af te splitsen, waarna dus wel een pure nikkelspeler zou ontstaan, maar dat is op dit moment nog toekomstmuziek. Vale zal pas in augustus hierover een definitieve beslissing nemen. Ook BHP Billiton en Glencore hebben nikkelactiviteiten, maar die maken slechts een klein deel van de groepsomzet uit.

Door het inkrimpen van het aanbod noteren op Euronext geen hefboomproducten om op een stijging van de nikkelprijs in te spelen. Die zijn er wel nog op de Duitse beurs. Er bestaan ook drie trackers die het mogelijk maken de evolutie van de nikkelprijs te schaduwen.

Dow Jones UBS Nickel Total Return ETN

Tickersymbool: JJN

Beurs: NYSE Arca

Uitgifte: oktober 2007

Prestatie sinds 1/1/2015: -0,3%

Gemiddeld dagvolume: 3600

Activa onder beheer: 7,2 miljoen USD

Jaarlijkse beheerkosten: 0,75%

Deze tracker heeft de juridische structuur van een ETN (Exchange Traded Note), wat in feite achtergesteld schuldpapier is. Het gaat hier weliswaar niet om de eerste de beste emittent, want de tracker wordt uitgegeven door Barclays iPath en noteert met tickersymbool JJN op de NYSE Arca. JJN schaduwt de evolutie van de Dow Jones UBS Nickel Sub-index. Die volgt de prijs van het eerstvolgende nikkel-termijncontract op de London Metal Exchange (LME). We merken nog op dat nikkel momenteel in contango noteert. Termijncontracten met een latere afloopdatum op de LME zijn dus duurder. Dat maakt dat er een negatief rolrendement is (roll yield). De jaarlijkse beheersvergoeding ligt met 0,75% aan de hoge kant.

iPath Pure Beta Nickel ETN

Tickersymbool: NINI

Beurs: NYSE Arca

Uitgifte: april 2011

Prestatie sinds 1/1/2015: -0,1%

Gemiddeld dagvolume: 2900

Activa onder beheer: 2,8 miljoen USD

Jaarlijkse beheerkosten: 0,75%

Ook deze ETN behoort tot de iPath-productfamilie van Barclays. Het verschil met JJN zit bij de onderliggende index. Het gaat meer bepaald om de Barclays Capital Nickel Pure Beta Total Return-index en die volgt niet alleen de prijsevolutie van het eerstvolgende termijncontract, maar ook die van andere futures met een latere afloopdatum. Op die manier wordt het effect van de negatieve roll yield gemilderd – een gevolg van de contango. De jaarlijkse beheersvergoeding ligt wel even hoog.

Het Britse ETF Securities biedt eveneens een tracker op nikkel aan. De ETFS Nickel noteert op de London Stock Exchange (maar wel in USD, net als de nikkelprijs zelf) met als tickersymbool NICK en ISIN-code GB00B15KY211. Net als de twee Amerikaanse trackers gaat het ook hier om achtergesteld schuldpapier. De onderliggende waarde is de Bloomberg Nickel Subindex Total Return, een synthetische index (dus niet fysiek) die de prijsevolutie van nikkel op de LME schaduwt. Zoals bij JJN gaat het enkel om het eerstvolgende termijncontract. De jaarlijkse beheersvergoeding bedraagt 0,49% en ligt daarmee een stuk lager dan bij de Amerikaanse tegenhangers.