Aanhoudend aanbodtekort bij palladium

Na een bespreking van de fundamentele situatie bij platina (IB-20B) houden we deze week zustermetaal palladium tegen het licht.

Een troy ounce palladium werd tijdens het eerste kwartaal 10% duurder, maar bleef ook niet ongevoelig voor de correctie die de edelmetalen half april te verwerken kregen. Toch is palladium nog het enige edelmetaal waarvan de prijs hoger noteert dan begin dit jaar. Met een bonus van bijna 6% doet palladium het beduidend beter dan platina, zilver en goud, die allen in het rood noteren ten opzichte van het jaarbegin.

Palladium sloot vorig jaar voor het eerst sinds 2004 af met een aanbodtekort, zo bleek uit cijfers van Gold Fields Mineral Services (GFMS). Het deficit kwam uit op 1,12 miljoen troy ounce door een combinatie van een hogere consumptie en een lager aanbod. Het tekort kwam daarmee uit op het hoogste niveau sinds 2001. Aan de aanbodzijde zijn Rusland en Zuid-Afrika dominant. In tegenstelling tot platina is het aandeel van Zuid-Afrika in het globale aanbod van palladium met 35% een stuk kleiner. Rusland staat in voor ongeveer 45% en speelt eigenlijk een dubbele rol aan de aanbodzijde. Naast de mijnproductie verkocht het land het voorbije decennium een deel van de staatsvoorraden. Hoe hoog die voorraden precies zijn, is een goed bewaard (staats)geheim, maar de omvang van deze verkopen neemt de voorbije jaren wel stelselmatig af. In 2007 ging het nog om 1,5 miljoen troy ounce, om in 2010 en 2011 af te nemen tot respectievelijk 1 miljoen en 775.000 troy ounce. Vorig jaar zakte de verkoop zelfs naar 400.000 troy ounce en voor dit jaar lopen de prognoses uiteen van 100.000 tot 200.000 troy ounce. Het belang van de Russische staatsvoorraden aan de aanbodzijde wordt dus steeds kleiner. Ook bij palladium speelden de stakingen in de Zuid-Afrikaanse mijnbouwsector een rol in het marktonevenwicht. Het gecombineerde aanbod uit mijnproductie, gerecycleerd palladium (scrap) en voorraadafbouw daalde met 4%, tot 8,19 miljoen troy ounce. Nog volgens GFMS steeg het verbruik van het edelmetaal vorig jaar met 5%, tot 9,32 miljoen troy ounce. Meer dan 90% van het geproduceerde palladium kent industriële toepassingen. Het gaat daarbij in de eerste plaats om katalysatoren voor voertuigen en de chemiesector. De juwelenindustrie en de investeringsvraag tekenen samen voor minder dan 10%. De impact van ETF’s of trackers op de fysieke vraag is dus vrij gering. Ondanks de zwakke automarkt steeg de vraag naar katalysatoren vorig jaar met 9%. Tot voor kort werd palladium enkel gebruikt bij de productie van katalysatoren voor benzinevoertuigen bestemd voor de Amerikaanse en Aziatische markten. Platina beschikte de facto over het monopolie voor dieselkatalysatoren op de Europese markt. Dankzij nieuwe technologieën kan palladium nu ook bij dieselmotoren worden gebruikt. Omdat palladium bijna de helft minder duur is dan platina, verloopt deze substitutie sneller dan verwacht. Bovendien trekken de mondiale autoverkopen weer aan. China en de Verenigde Staten lieten dit jaar groeicijfers tussen 8 en 15% optekenen en in april groeide ook de Europese automarkt voor de eerste keer in 19 maanden. Dit jaar zullen de mijnproductie en het aanbod gerecycleerd palladium ongeveer stabiel blijven tegenover 2012. Verwacht wordt dat ook de Chinese import van palladium opnieuw zal aantrekken nadat deze vorig jaar op het laagste niveau sinds 2007 uitkwamen. Samen met de lagere voorraadverkopen en de aantrekkende vraag zal er ook in 2013 opnieuw een aanbodtekort zijn. Dit deficit wordt geschat op 700.000 tot 900.000 troy ounce palladium.

De fundamentele vraag- en aanbodsituatie oogt dus gunstig voor het edelmetaal. Inspelen op een verder toename van palladiumprijs kan via trackers of hefboomproducten.

Net als bij platina zijn er ook trackers die in fysiek palladium investeren. De ETFS Physical Palladium van uitgever ETF Securities heeft verschillende noteringen. Naar transactiekosten toe, is de notering in EUR op Euronext (Isin-code JE00B1VS3002) de meest interessante. Deze tracker of ETC schaduwt de palladiumprijs en de jaarlijkse beheerskost bedraagt 0,49%. De ETFS Physical Palladium Shares noteert ook in USD op de NYSE. Daar noteert de tracker in USD met als tickersymbool PALL. De beheerskost is, net als bij platina, met 0,6% iets hoger dan bij de Europese tegenhanger. Nog een ander alternatief is het Palladium Quanto Certificaat van RBS Markets, dat eveneens op Euronext noteert, met Isin-code NL0000451904 en ook het wisselkoersrisico afdekt. De kostprijs van deze indekking bedraagt actueel 3,45% op jaarbasis.

Bij de hefboomproducten noteren op Euronext 14 Turbo long met palladium als onderliggende waarde.

Palladium future turbo long

Isin-code: NL0010253613

Munt: EUR

Financieringsniveau: 550,9

Referentieprijs: 751,4

Stoploss: 606

Hefboom: 3,71

Koers: 15,4

Net als bij platina (en ook bij goud en zilver) is het de ‘spot price’ (prijs voor onmiddellijke levering) die als referentieprijs voor de onderliggende waarde geldt en niet die van de termijncontracten. De prijsstructuur van de futures (contango of backwardation) is dus ook bij palladium geen factor om rekening mee te houden. Bij deze Turbo long bevindt de referentieprijs zich 24% boven het stoplossniveau.

Voor de volledigheid geven we mee dat dezelfde uitgever op de Duitse beurs ook minifutures op palladium aanbiedt, met een spread (verschil tussen aan- en verkoopkoers) die 5 eurocent lager ligt. De gewone minifuture is overigens identiek aan de turbo, maar er bestaan ook quanto-versies die het valutarisico indekken, maar waarvan de spread dan wel hoger ligt.