Nieuw onderzoek over financiering start-ups

Blijkbaar kennen veel startende ondernemers niet de verschillende financieringsbronnen, is eigen geld echt onmisbaar en doen business angels net zo moeilijk als banken. Starters die financiering voor hun ondernemersideeën zoeken, hebben het niet onder de markt.

Aan initiatieven geen gebrek. Ruwweg kennen we 19 vormen van financiering voor starters. Het eigen kapitaal, de winwin- en BA+-lening van friends, family & fools, de banken die kredieten op korte en lange termijn verlenen, financieringsvormen als leasing en factoring, het risicokapitaal van overheden, private personen en privémaatschappijen, crowdfunding en de verschillende overheidssteunmaatregelen als Starteo, de generieke waarborgregeling en de startlening.

Maar wat blijkt? Veel jonge ondernemers vinden geen financiering voor hun project. Dat vonden Bryo, het startersnetwerk van Voka, en 4 studenten economie en bedrijfswetenschappen Boris Berghmans, Bart Deforce, Bert Goossens en Wouter Michiels verdacht. Zij evalueerden de financieringsmogelijkheden voor start-ups in België. 102 startende ondernemers uit het Bryo-netwerk werkten mee, waarvan 69 procent voor het eerst een bedrijf oprichtte.

De duidelijkste conclusie uit het onderzoek is het belang van eigen vermogen. Hoe meer de ondernemer zelf kan financieren, hoe gemakkelijker hij aan extern geld zal geraken.

Waar vinden jonge ondernemers financiering?

Eerst iets over het bedrag dat gezocht wordt. Het grote merendeel van de starters zoekt minder dan 100.000 euro. Wie tussen 5000 en 29.000 euro zocht, vond dit ook. Van de ondernemers die 30.000 tot 99.000 euro zochten, vond 85 procent dit. Moeilijker wordt het bij hogere bedragen. 18 procent vond geen 100.000 tot 249.000 euro. 25 procent geen 250.000 euro of meer. Hoe hoger het gezochte bedrag, hoe meer tijd er nodig was om de financiering rond te krijgen. Hoe concreter het project, hoe sneller het ging. Bijkomende katalysatoren zijn een eerste klant of eerste product.

Opvallend is dat business angels geen alternatief voor de banken zijn, zegt Wouter Michiels. “Banken komen goedkoper uit. Geen enkele business angels wil zijn geld riskeren aan de lage rentevoeten die de banken hanteren. Hoewel vaak over banken gezegd wordt dat zij enkel interesse hebben in concrete projecten, waar er al producten en/of klanten zijn, blijkt uit de survey dat dit niet anders is bij bijvoorbeeld Business Angels. Ook hier is het kip-ei probleem een realiteit.” Laatste struikelblok om te kiezen voor business angels is het zeggenschap dat ze eisen. Jonge ondernemers staan op hun zelfstandigheid.

Welke kritische succesfactoren spelen een rol?

Alles staat of valt met het eigen vermogen van de starter. De drie belangrijkste financieringsvormen zijn eigen middelen (88 procent), friends, family & fools (46 procent) en de bank (42 procent). De overheid is met risicokapitaal en maatregelen slechts goed voor 25 procent. 93 procent krijgt zijn financiering binnen het jaar rond.

Gerangschikt van kritisch naar niet kritisch krijgen we dit lijstje:

1 De hoeveelheid eigen vermogen van starters

2 Het opstellen van een businessplan

3 Kennis over de verschillende financieringsbronnen

4 Kennis over bedrijfsfinanciering

5 De wetgeving

6 Tijdsgebrek

7 De beschikbaarheid van mankracht

Ondanks de ruime waaier aan financieringsmiddelen valt 34 procent van de starters enkel terug op eigen middelen een FFF-leningen. De redenen die de onderzoekers van starters hoorden: “Het is goedkoop. Het legt ons minder vereisten op. En we moeten zo geen inmenging in onze onderneming dulden.”

Welke verbeteringen zijn mogelijk?

De geënquêteerde ondernemers wijzen in de eerste plaats naar de beschikbare informatie. Er is veel, maar ondernemers vinden nergens een transparant, gestructureerd en duidelijk overzicht. Ze zien door het bos de bomen niet. Mogelijk vervalt deze kritiek omdat het Agentschap Ondernemen sinds kort een volledige websitepagina wijdt aan de financieringsbronnen. De top-3 geraadpleegde bronnen? Vrienden en/of familie (64 procent), boekhouder (47 procent) en bank (46 procent).

Een tweede pijnpunt is het risico-avers karakter van heel wat financieringsbronnen. Financiers willen concreet bewijs van de mogelijkheid tot slagen van de onderneming, wat voor een startende ondernemer met een idee maar zonder geld een groot probleem is. Zijn of haar businessplan en overtuigingskracht moeten al zeer sterk zijn om de benodigde financiering vast te krijgen.

Als derde kritiek valt het op dat het merendeel van de ondernemers zelf voor het contact met de financieringsbron heeft moeten zorgen. Dit vormt vooral een extra hindernis bij het zoeken van business angels of risicokapitaal. 25 procent van de respondenten zegt via zijn netwerk in contact te zijn gekomen met de financieringsbron. Slechts 5 procent is zelf gecontacteerd.

Hans Hermans