Willem van der Leegte (VDL Groep): ‘Ik had meer ex-werknemers van Ford Genk verwacht’

De autofabriek VDL Nedcar in het Nederlands-Limburgse Born beleeft gouden tijden. De productie wordt stelselmatig verhoogd. Vanaf april gaat ook een zaterdagploeg aan de slag. “We hadden meer werknemers van Ford Genk verwacht. Het is geen 30 kilometer van hier. Het lijkt mij logisch dat je bij een andere autobouwer aan de slag gaat”, vindt CEO Willem van der Leegte.

‘Hoi.‘ Breed glimlachend loopt Willem van der Leegte door de autofabriek, geregeld spreekt hij werknemers met hun voornaam aan. “Schitterend, niet? Ik kijk hier nog altijd mijn ogen uit. Wij hebben in Nederland maar één autofabriek. Toch ongelooflijk dat wij zoiets kunnen in ons land.”

VDL Nedcar is een succes. Nog geen 30 kilometer verder sloot het zieltogende Ford Genk eind 2014 voorgoed de deuren. Op hetzelfde moment verrees VDL Nedcar uit zijn as (zie kader Een fabriek voor 1 euro). De onderneming is een onderdeel van de VDL Groep, die 95 fabrieken in twintig landen heeft (zie kader Familiegroep met 5 miljard euro omzet).

De fabriek in Born bouwt wagens in opdracht van BMW. En omdat het Duitse premiummerk de records aan elkaar rijgt, surft ze mee op dat succes. Elke werkdag in de week worden er 19 uur lang Mini’s en BMW’s X1 gebouwd, door twee ploegen. Vanaf april komt er een zaterdagploeg bij, met 400 extra medewerkers. Dan zullen er bijna 7000 mensen bij VDL Nedcar werken.

Waarom klikt het tussen de Duitsers van BMW en de Nederlandse VDL Groep?

WILLEM VAN DER LEEGTE. “De eigen fabrieken van BMW draaien op volle toeren. Wij kunnen als externe speler de pieken opvangen. Wij ademen mee met de markt. Dat geeft BMW rust en flexibiliteit.”

Vorig jaar was VDL Nedcar goed voor 56 procent van de omzet, en 40 procent van de werknemers van VDL Groep. U wordt wel erg afhankelijk van BMW.

VAN DER LEEGTE. “We zouden dat graag een beetje verbreden. Maar voor alles is er een timing. Vandaag beleven we met één klant een enorme groei. We moeten het juiste aantal wagens met de juiste kwaliteit leveren. Dat vergt al onze aandacht. Het gaat ook hartstikke goed. Met een tweede klant erbij zouden we dubbel zo groot worden. Is dat wel de juiste keuze? Het wordt een ander verhaal als je nog eens 5000 werknemers moet zoeken. Dus ja, graag minder afhankelijkheid. Maar niet ten koste van alles.”

VDL Nedcar bereikt weldra de maximale productiecapaciteit van 180.000 wagens per jaar.

VAN DER LEEGTE. “We hebben gronden bijgekocht rond de fabriek. De flessenhals in een autofabriek is de lakstraat. Die heeft een capaciteit van 300.000 wagens per jaar. We kunnen dus wel nog wat groeien. Maar dan kom je bij een van de grootste uitdagingen: werknemers vinden. Wij kunnen vrij gemakkelijk mensen binnenhalen. Maar je moet die mensen ook opleiden, met de juiste kwaliteit. Dat vergt tijd. Het klinkt gemakkelijk: zet maar mensen aan de assemblagelijn. Maar nieuwkomers missen de ervaring van iemand die al dertig jaar auto’s bouwt.”

Belgisch Limburg heeft toch veel ervaren mensen in autobouw? Van de meer dan 4200 ex-werknemers van Ford Genk is de helft nog altijd niet aan de slag.

VAN DER LEEGTE. “Er werken ongeveer 900 Belgen bij VDL Nedcar. Ik had meer ex-Ford Genk-mensen verwacht. Ver is het niet, en het lijkt mij logisch dat je bij een andere autobouwer aan de slag gaat. Waarom dat niet gebeurt, weet ik niet. Ford Genk had een sociaal plan. Misschien heeft een aantal mensen gezegd: ‘Ik stop tijdelijk met werken. Ik zoek pas opnieuw iets zodra het noodzakelijk is.’ Speelt dat mee?”

Straks moet u nog elders produceren door een gebrek aan geschoold personeel?

VAN DER LEEGTE. “Nee. Wij willen de werkgelegenheid in Nederland en Vlaanderen versterken. 91 procent van onze mensen in VDL Groep werkt in die regio. Dat is een pijler in onze strategie. We geloven niet in de verhuis van banen naar Oost-Europa of China. De taalbarrière speelt ook mee. Communicatie in de moedertaal is altijd makkelijker. Ook omdat je steeds sneller moet beslissen. Als ik vind dat er iets moet gebeuren, moet dat morgen geregeld zijn. Dan moet het hele bedrijf snappen dat ik dat vind. En andersom. De informatie van beneden naar boven moet ook heel snel gebeuren. Dat loopt ook hartstikke goed. Wij hebben een open, informele, directe sfeer.”

De groepsomzet verdubbelde bijna sinds 2014. Kan VDL Groep die groei wel beheersen?

VAN DER LEEGTE. “Een van onze pijlers is beheerste groei, zowel financieel als organisatorisch. We hebben het redelijk goed onder controle. Ik denk ook niet dat de economie echt oververhit is. We zitten wel duidelijk in een periode van hoogconjunctuur. We merken dat in onze autoassemblage en onze hoogtechnologische toepassingen. In dat laatste segment leveren we onder meer aan de halfgeleiderindustrie en de geneeskunde. Maar onze andere activiteiten blijven op hetzelfde niveau als de voorbije jaren. Het is nog geen hoogconjunctuur in alle sectoren.”

Uw bussenfiliaal maakt zelfs verlies. Dat komt evenwel door forse investeringen in elektrische aandrijfsystemen voor zware voertuigen. VDL Groep wil een wereldspeler worden in die niche, met de fabriek in Roeselare in een cruciale rol.

VAN DER LEEGTE. “Roeselare maakte al 43 elektrische bussen voor Eindhoven. Daarnaast werkt Roeselare aan een bijkomende order van 100 elektrische bussen voor Nederland. Dat wordt de grootste vloot van Europa. Wij bouwen veel ervaring en kennis op over elektrische mobiliteit. Al is het raar dat je een kenniscentrum hebt voor die technologie in Roeselare, terwijl de Belgische vervoersmaatschappijen nog geen bestellingen plaatsen.”

Niet iedereen gelooft in de doorbraak van elektrische bussen.

VAN DER LEEGTE. “Over twintig jaar rijden er geen dieselbussen meer, zeker niet in de stadscentra. In een aantal landen geldt vanaf 2025 een nuluitstoot. Waarom zou je niet elektrisch rijden? De kostprijs is niet langer een thema. Elektrische bussen zijn niet altijd duurder dan dieselvoertuigen. Onze technologie heeft zich bewezen. Verkopen is geen probleem. We kunnen morgen meteen 1000 elektrische bussen verkopen. Maar maken en begeleiden blijft een uitdaging. Je moet mensen opleiden. Dat vergt tijd. Mensen die dertig jaar met dieseltechnologie bezig waren, zijn een dag later geen expert in elektrische mobiliteit.”

Maar er blijven de verhalen over elektrische bussen die stilvallen op heuvels, omdat ze al hun energie hebben verbruikt.

VAN DER LEEGTE. “Die van ons in elk geval niet. Wij bouwen elektrische bussen op maat van steden. Want elke stad is anders. Als voertuigen een heuvel niet op kunnen, hebben ze een verkeerde technische invulling gekregen.”

Het grootste knelpunt blijft de batterij.

VAN DER LEEGTE. “Daar is de grootste optimalisatie nodig. De batterij is vandaag nog altijd te zwaar, te duur, te inefficiënt. De grootste stappen zullen daar gebeuren. Op termijn willen ook wij batterijen produceren. Maar daarvoor heb je grotere aantallen nodig. Je kan dat niet redden met een bestelling van 100 bussen. Daarom willen we ook een eigen elektrische vrachtwagen in de markt zetten. Daarvoor werken we samen met een vrachtwagenbouwer.”

De Amerikaanse president Donald Trump wil invoerheffingen op Europese auto’s. Een bedreiging voor de fabriek in Born?

VAN DER LEEGTE. “Ik maak me daar niet veel zorgen over. Ook de Amerikaanse auto’s die naar Europa worden verscheept, zullen problemen krijgen. Europa blijft niet zomaar toekijken. De grootste fabriek van BMW staat bovendien in de Verenigde Staten. Ik begrijp de beweegredenen van Trump. Initieel wou hij invoerheffingen tegen China. Maar nu wil hij die wereldwijd doortrekken. Daarmee zet je de verhoudingen met de rest van de wereld op scherp. Dat lijkt me zeer onverstandig. Wij zijn per definitie gekant tegen protectionisme. Nederland is een exportland.”

Toen uw vader CEO was, sprak hij zich nochtans uit voor invoerheffingen op Chinese producten.

VAN DER LEEGTE. “Hij was tegen oneerlijke concurrentie. China legde invoerheffingen op voor producten uit Europa. Dus was het logisch dat wij iets zouden terugdoen. Zo niet wordt onze concurrentiepositie ondergraven. Uiteraard is dat wat eenvoudig gesteld. Ons welvaartsniveau wordt ook gecreëerd door de prijs van producten. Zonder China zouden wij minder producten kunnen kopen.”

U zou sneller en harder beslissen dan uw vader?

VAN DER LEEGTE. “Dat weet ik niet. Het grootste verschil is onze leeftijd. Ik benadruk liever de gelijkenissen. Wie heel veel ervaring heeft, wordt vanzelf misschien wat rustiger. Als je jonger bent, heb je wat meer flexibiliteit.”

Uw vader zit in de raad van commissarissen en komt blijkbaar nog elke dag op kantoor. U gaat hem niet buitengooien?

VAN DER LEEGTE. “Nooit. Nooit. Hij mij ook niet, verwacht ik. We werken heel goed samen. Er wordt weleens gevraagd hoe moeilijk het is voor vader en zoon om intensief met elkaar samen te werken, in een bedrijf met 5 miljard euro omzet. Dan kijken we elkaar aan, en zeggen: ‘het valt wel mee met dat moeilijk.’ We laten ruimte voor elkaar. We zitten bijna altijd op één lijn. We bellen wel eens ‘s avonds. ‘Hoe zou jij het doen?’ En dan zegt hij: ‘Ja maar, hoe zou jij het doen?’ ‘Ik denk dat we het zo moeten doen.’ Dan zegt hij: ‘Probeer maar eens, klinkt goed.’ Als hij het echt niet zou zien zitten, zou hij dat zeker zeggen. En dan luisteren we ook naar hem. Ik doe het ook niet alleen. Ik heb een geweldig team. Mijn broer en zus zitten ook in de hoofddirectie, samen met drie mensen van buiten de familie. Daarnaast zijn er nog eens twaalf adjunct-directieleden. Onze slogan is: ‘Kracht door Samenwerking’. Dat zetten we met een heel team neer.”

Familiegroep met 5 miljard euro omzet

VDL Groep is een Nederlands familiaal conglomeraat met hoofdzetel in Eindhoven, en 95 fabrieken in twintig landen. De groep is een specialist in metaalbewerking en kunststof, met vier grote divisies:

· Toelevering: metaalbewerking, mechatronische systemen, kunststofverwerking, oppervlaktebehandeling

· VDL Bus & Coach: bussen, touringcars, chassisbouw

· Autoassemblage: VDL Nedcar in Born.

· Eindproducten: de Europese marktleider in veersystemen voor de auto-industrie, automatiseringssystemen voor gerobotiseerde las-, lijm- en assemblagelijnen, en zonnebanken en dakkoffers

België

VDL Groep heeft zeven filialen in België, goed voor 926 werknemers die voor 7 procent van de geconsolideerde omzet in 2016 tekenen. Het bekendste filiaal is de busproducent in Roeselare. In Hamont-Achel maakt VDL Klima warmtewisselaars voor de koeling van scheepsmotoren. Weweler-Colaert in Poperinge is de Europese marktleider in de vervangingsmarkt van veren voor de auto-industrie. VDL Belgium is een toeleveraar voor de auto-industrie. Het bedrijf in Erembodegem buigt metalen pijpen, als uitlaat voor vrachtwagens of landbouwvoertuigen.