Waarom banken de spaarder willen treffen

© belga

De weerstand tegen een negatieve spaarrente neemt toe. Veel spaarders krijgen namelijk het gevoel dat de banken hen bewust willen treffen. Vijf vragen aan Patrick Claerhout, de bankenspecialist van Trends.

Verscheidene banken stellen de huidige minimumrente op spaarboekjes van 0,11 procent ter discussie. “De huidige bodemrente wordt stilaan een pijngrens”, zei Febelfin-voorzitter Rik Vandenberghe op een persconferentie. Vandenberghe (CEO van ING België) vreest dat de ECB haar depositorente verder zal verlagen, waardoor de druk op de rentemarge van de banken nog zal toenemen. Bankenspecialist Patrick Claerhout licht toe.

“De extreem lage rentevoeten zetten een grote druk op de rendabiliteit van de banken”, zei Febelfin-voorzitter Vandenberghe letterlijk. Toch begrijpen veel mensen niet waarom de banken de lage rente vrezen, terwijl ze prima resultaten voorleggen. Kunt u dat verklaren?

Patrick Claerhout: “Het gros van de inkomsten van een bank komt van de rentemarge. Dit is het verschil tussen de vergoeding die de bank betaalt voor het spaargeld en de rente die de bank aanrekent voor kredieten. Door de lage rente en de vlakke rentecurve staat die marge al een tijdje onder druk. Het effect van de krimpende rentemarge kunnen de banken neutraliseren door meer kredieten toe te kennen. Op die manier slagen ze erin hun netto rente-inkomsten op peil te houden. Daarnaast zijn de meeste grootbanken gediversifieerde instellingen die ook commissie-inkomsten realiseren op de verkoop van beleggings- en verzekeringsproducten. Door meer dergelijke producten te verkopen, boekten de banken in 2015 meer inkomsten. Tenslotte speelde vorig jaar nog een eenmalig effect. Veel klanten herfinancierden hun woonlening en betaalden daarvoor een boete. Die uitzonderlijke inkomsten hadden een gunstig effect in 2015, maar vallen vanaf dit jaar weg.”

Welke maatregelen kunnen de banken nog nemen om hun winstmarges op peil te houden?

Patrick Claerhout: “Er zijn twee manieren om de winstmarges op peil te houden. Enerzijds streven de banken ernaar hun inkomsten te diversifiëren, door meer beleggingen en verzekeringen te verkopen. Daardoor zijn ze minder afhankelijk van de rente-situatie. Anderzijds drukken ze de kosten, door kantoren te sluiten en personeel te laten afvloeien. Ook de overschakeling op meer digitale diensten moet op termijn een kostenbesparing inhouden.”

Waarom betalen de banken eigenlijk een ‘strafrente’ van 0,3 procent om hun geld bij de ECB te deponeren?

Patrick Claerhout: “De ECB wil de economische groei en de inflatie op gang trekken. In Europa wordt de groei vooral gefinancierd door de banken. Daarom wil de ECB de banken ertoe aanzetten om soepel kredieten te verstrekken aan bedrijven en particulieren. Geld dat de banken niet gebruiken voor kredietverstrekking parkeren ze vaak tijdelijk bij de centrale bank. Door op die sommen een negatieve rente van 0,3 procent aan te rekenen, worden de banken ontmoedigd hun geld opzij te zetten. Ze kunnen het beter uitlenen aan klanten. Maar de banken maken natuurlijk een kredietanalyse. Ze gaan niet zomaar aan iedereen geld lenen. Ze willen de risico’s beperkt houden. Bovendien mogen de banken niet alle spaardeposito’s in kredieten omzetten. Kredieten hebben immers een lange looptijd terwijl spaargeld op elk moment kan opgevraagd worden. Daarom zijn de banken verplicht een liquiditeitsbuffer aan te houden. Die bestaat grotendeels uit cash bij de ECB en uit overheidsobligaties (maar die hebben op looptijden tot vijf jaar vaak ook al een negatieve rente).”

Komen de banken in de problemen als Draghi op 10 maart – of later – aankondigt dat hij de depositorente nog verder verlaagt?

Patrick Claerhout: “De verwachting is dat de ECB op 10 maart de depositorente verder zal verlagen. Banken vrezen dat ze straks -0,4 of zelfs -0,5 procent rente zullen moeten betalen op geld dat ze bij de ECB parkeren. Dat zou hun financieringskosten verder doen stijgen. Die toename van de kosten willen ze kunnen doorrekenen aan hun klanten. Daarom vragen ze om de bodemrente van 0,11 procent dat zij zelf moeten betalen voor spaargeld geschrapt zou worden. De redenering is: als wij moeten betalen om ons geld bij de centrale bank te stallen, dan ook de klant die zijn geld bij ons stalt. Ons land heeft immers een groot spaaroverschot: de spaarmiddelen overstijgen ruimschoots de lokale vraag naar kredieten.”

Stel dat de spaarders zullen moeten betalen om hun geld bij de banken te bewaren. Wat zal er dan gebeuren volgens u?

Patrick Claerhout: “Er is veel weerstand bij het publiek tegen een nulrente of een negatieve rente. De kans is groot dat mensen hun geld in cash gaan opnemen en in een kluis of onder de matras stoppen. Voor de banken zou dit geen goede zaak zijn. Zij voeren al jaren een strijd tegen cash, omdat dit voor hen een zware kostenpost is. Commercieel en voor de klantenrelatie kan het aanrekenen van een rente op spaargeld zware gevolgen hebben. Voor het vertrouwen van de consumenten in het financieel systeem en in de waarde van geld zou het nefast zijn.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content