Vlaanderen haalt bakzeil in miljoenenproces tegen Nederlandse loodsen

Het Vlaams Gewest moet van de Antwerpse rechtbank van eerste aanleg 7,8 miljoen euro betalen aan het Nederlands Loodswezen. Gisteren bevestigde de rechtbank de uitspraak van de scheidsrechters, die Vlaanderen tot deze betaling dwongen om de structureel te lage loodsgelden bij te passen.

De zaak heeft een lange voorgeschiedenis. Het Scheldereglement van 1843 gaf de Nederlandse loodsen het recht om op de Schelde 27,5 procent van de schepen te bedienen. Een verdrag van 1863 bepaalde dat de tarieven die de Nederlandse loodsen vroegen voor hun (minder complexe) diensten op de Maas voor de haven van Rotterdam, niet lager mochten zijn dan die van hun Vlaamse en Nederlandse collega’s op de Schelde. Zo werd vermeden dat Rotterdam zijn concurrent Antwerpen van de kaart kon vegen met erg lage tarieven.

Prijs kunstmatig laag

In de praktijk betaalde Nederland aan de Scheldeloodsen het verschil tussen hun tarieven en die op de Maas, zodat de prijs voor het verkeer op de Schelde kunstmatig laag werd gehouden. In 1988 kwam de Nederlandse Loodsdienst na de privatisering in handen van de loodsen (voor 1988 in handen van ambtenaren). Aan de subsidiëring moest een einde komen, besloot de Nederlandse politiek.

Vlaanderen roerde niet, tot in 2005. Vlaanderen en Nederland ondertekenden toen de vier Schelde-akkoorden, waarbij Nederland zijn verzet opgaf tegen de verdieping van de Schelde. Een van de akkoorden maakte de sinds 1863 vastgelegde koppeling van de loodsgelden ongedaan. De afspraak Dat de Nederlandse loodsen 27,5 procent van de schepen op de Schelde mocht bedienen, bleef overeind. Een akkoord van 2009 bepaalde dat Vlaanderen voortaan de tarieven mag bepalen, maar aan de Scheldeloodsen wel het verschil moet bijpassen tussen hun bewust laag gehouden tarief en de echte kostprijs.

Compensatie

Het economisch realistische tarief dat alle kosten dekt (ook voor personeel en soms gemeenschappelijk materieel), wordt bepaald door een Vlaams-Nederlandse commissie. Als het kunstmatige tarief lager is, moet de Vlaamse regering het verschil bijpassen aan de Vlaamse en Nederlandse loodsen. De Vlaamse loodsdienst werd ondertussen zoals afgesproken gecompenseerd. De facturen van 5,2 miljoen euro (2009), 3,7 miljoen euro (2010) en 3,2 miljoen euro (2011) voor de betaling van het Nederlandse Loodswezen bleven onbetaald.

Arbitrage

Een scheidsrechtbank met een Nederlandse en twee Vlaamse arbiters veroordeelde Vlaanderen in september 2013 om twee derde van de vordering , 7,8 miljoen euro, te betalen aan het Nederlandse Loodswezen. Recente gesprekken met de Vlaamse regering om hieraan te voldoen, liepen spaak aan de vooravond van de verkiezingen. De Vlaamse regering vroeg de rechtbank van eerste aanleg in Antwerpen de arbitragebeslissing te vernietigen op formele gronden. De arbitrage zou enkele dagen te laat zijn uitgesproken. De rechter ging daar gisteren alvast niet op in.

Fred Kuipers (Regionale Loodsencorporatie Scheldemonden): “Uiteraard zijn we blij met de uitspraak. Het is echter niet duidelijk of een beroep zal volgen. Ik vind het spijtig dat het tot een rechtsprocedure moest komen. De Nederlandse loodsen zijn geen tegenstrever, maar een partner van Vlaanderen. Als privé-investeerders in schepen en ander materiaal dragen we bij tot de toegankelijkheid van de havens van Antwerpen en Gent.”