‘Syriza bedreigt kredietwaardigheid van Griekenland’

Officieel mag Syriza dan wel de euro steunen, zijn programma is onverzoenbaar met de muntunie. Dat zegt het ratingagentschap Standard & Poor’s in een nota. Als de populaire oppositiepartij zondag de Griekse verkiezingen wint, ziet het er niet goed uit voor de kredietwaardigheid van het land.

Eurosceptische partijen als het Griekse Syriza of het Spaanse Podemos moeten weten wat ze willen, in de euro blijven of de besparingen schrappen. Beide gaan niet samen. Dat staat vandaag in een nota van Standard & Poor’s over de eurosceptische partijen. De kredietbeoordelaar formuleert het weliswaar iets beleefder: “Bijna al deze partijen willen lid blijven van de eurozone, maar het is weinig waarschijnlijk dat hun beleidsvoorstellen compatibel zijn met het lidmaatschap van de Europese Monetaire Unie.” Hun programma’s zijn al evenmin verzoenbaar met het verkrijgen van Europees geld voor de ondersteuning van lokale banken of de aankoop van overheidsobligaties.

Het zal allemaal niet zonder gevolgen blijven. “Het grootste deel van het programma van deze partijen heeft een negatieve invloed op de kredietwaardigheid”, aldus nog het opgestoken vingertje van Standard & Poor’s.

Geen buffer

In lidstaten met sterke eurosceptische partijen is de overheidsschuld vaak hoog, en dat maakt de zaken er niet gemakkelijker op. De Griekse overheidsschuld was eind 2014 goed voor 177 procent van het bruto binnenlands product van het land, de Spaanse schuld bedroeg 96 procent van het bbp. “Geen van die landen heeft een budgettaire buffer kunnen aanleggen tegen de volgende crisis”, schrijft Standard & Poor’s. “Ze hebben weinig budgettaire draagkracht voor nieuwe uitgiftes van overheidsschuld, zoals voorgesteld door de eurosceptische partijen.”

Het enige lichtpunt is de concurrentiekracht. Sinds 2010 zijn de perifere eurolanden dankzij gedaalde arbeidskosten competitiever geworden. Dat maakt het mogelijk meer te exporteren en zo de groei op te krikken. Maar de eurosceptische partijen willen de arbeidsmarkthervormingen terugdraaien, wat de competitiviteit weer zou verzwakken.

Opschuiven naar het centrum

Allicht niet toevallig publiceert Standard & Poors zijn nota vlak voor de Griekse parlementsverkiezingen van zondag. In de peilingen bouwen Syriza en zijn voorman Alexis Tsipras hun voorsprong uit. Volgens peilingen haalt Syriza zondag meer dan 30 procent van de stemmen.

De populariteit van de eurosceptische partijen in Europa is geen tijdelijk verschijnsel, maar ze zou wel tegen haar hoogtepunt kunnen zitten, meent Standard & Poor’s. Bewust van de risico’s voor de stabiliteit van de eurozone zullen de gevestigde partijen zich soepeler opstellen wat de besparingen betreft. De Europese Centrale Bank zal hen daarbij een handje helpen door de geldkraan open te draaien, zoals ze donderdag aankondigde.

De eurosceptische partijen zullen wellicht bijdraaien, denkt Standard & Poor’s. Als ze aan de macht zijn, zullen ze verschuiven naar het centrum, zodat een exit uit de euro weinig waarschijnlijk wordt. Komt daarbij dat allicht geen enkele eurosceptische partij een volstrekte meerderheid haalt in verkiezingen, “met de mogelijke uitzondering van Syriza”, schrijft Standard & Poor’s.

Test

Komt een eurosceptische partij aan de macht, dan verwacht Standard & Poor’s liquiditeitsverliezen bij de banken. In de aanloop naar de verkiezingen van zondag zagen de Griekse banken geld wegstromen van hun depositorekeningen. En de Griekse kleinhandelsverkopen waren in december zwakker dan verwacht. De kredietbeoordelaar ziet het als tekenen van onrust na de sterke resultaten van Syriza in de peilingen.

De regeringen van de eurozone moeten veel meer doen om het eurosceptische tij te keren, besluit Standard & Poor’s, zoals soepeler worden in de toepassing van de EU-begrotingsnormen, of de schulden van lidstaten in financiële moeilijkheden herschikken. Wanneer een eurosceptische partij effectief aan de macht komt, is het tijd voor de echte test. Dan zullen we zien of de EU voldoende cohesie heeft om de deflatie, stagnatie en werkloosheid te bestrijden met meer dan alleen ad-hocmaatregelen.