Europese overheden en banken moeten zich tegen steeds hogere prijzen en tegen steeds kortere looptijden financieren. Als de Europese beleidsmakers de schuldencrisis niet snel onder controle krijgen, dreigt een Fortis-scenario op Europese schaal los te barsten.
Ongeveer 1300 miljard euro. Alleen al in 2011. Alleen al in de eurozone. Deze gigantische smak geld is nodig om schulden te herfinancieren die dit jaar vervallen bij de overheden en de banken uit het eurogebied. Daar komen nog eens een pak schulden op korte termijn bij, ook continu te herfinancieren. En vergeet de kapitaalhonger van de VS, het Verenigd Koninkrijk en andere landen met grote begrotingstekorten en dito schuldposities niet. Het wordt de volgende maanden en jaren knokken om tegen betaalbare rentevoeten financiering op lange termijn vast te krijgen.
Lekke fietsband
De oplossingen die de Europese beleidsmakers al uitdokterden om de schuldencrisis te lijf te gaan, zoals de creatie van het Europese Stabiliteitsfonds, zijn allesbehalve overtuigend om investeerders gerust te stellen en hun geld aan te trekken. Europa probeert in feite een lekke fietsband op te pompen, maar dat haalt natuurlijk niet veel uit zolang het lek niet gedicht is, in casu zolang de wankele solvabiliteit van een aantal banken en overheden niet geloofwaardig aangepakt wordt. “De politiek ziet de Europese schuldencrisis nog als een liquiditeitscrisis terwijl de markten die zien als een solvabiliteitscrisis. Nog meer geld lenen aan landen die al zwaar in de schulden steken, is geen oplossing. Een deel van dat geld wordt nooit terugbetaald”, zegt James Nixon, strateeg van Société Générale.
Wanbetalingen
Hoewel Europese leiders in alle toonaarden zeggen dat er geen wanbetalingen komen op staatsobligaties, toch niet voor 2013, hechten de markten weinig geloof aan die boodschap. Door die markttwijfel, moeten de zwakkere landen en banken zich op steeds korte termijn en tegen steeds hogere rentevoeten (her)financieren. De gemiddelde looptijd van uitgegeven schulden is al gevoelig gedaald de voorbije jaren.
Fortis-scenario
Er ontspint zich dus een Fortis-scenario op Europese schaal. Ook Fortis moest zich op steeds kortere termijn financieren tot het gat in de balans niet meer te dichten was. Ierland is al onherroepelijk in dit sukkelstraatje beland. Geen levende ziel goed bij zijn verstand leent nog aan de Ierse banken, die daarom voor ongeveer 180 miljard euro aan het financieringsinfuus bij de Europese Centrale Bank en Ierse Nationale Bank liggen.
Maar de Ierse banken zijn niet alleen. In 2010 dichtte de ECB voor gemiddeld 700 tot 900 miljard euro de gaten in het Europese banksysteem. Nu staat de teller op ongeveer 550 miljard, maar het loket blijft voorlopig onbeperkt open.
Onvermogen
Dat Ierse of Griekse onvermogen om nog tegen betaalbare rentetarieven privégeld aan te trekken, kan overslaan naar andere landen. “Inflatie is zoals tandpasta uit de tube: je stopt die niet gemakkelijk terug. Wel, een herfinancieringsprobleem is nog moeilijker terug op te bergen, maar de politici hebben de geest uit de fles laten ontsnappen. Hoe langer ze wachten, hoe hoger de kostprijs wordt”, zegt James Nixon.
Daan Killemaes
