‘Brugpensioen is werkloosheid. Punt’

De sociale partners willen een soepelere sollicitatieplicht voor bruggepensioneerden. Een slechte zaak want brugpensioen is een vorm van werkloosheid en geen “brug naar het pensioen.”Maar als de kosten voor het ontslag naar de belastingbetaler moet worden doorgeschoven zijn vakbonden en werkgevers voor één keer beste vrienden.

De regering-Michel had beslist dat wie als bruggepensioneerde op 1 januari 2015 nog geen 60 jaar was zich beschikbaar moest blijven stellen voor de arbeidsmarkt en dus moest solliciteren of ingaan op werkaanbiedingen. Wie vanaf nu met brugpensioen zou gaan moet zich tot zijn 65^ste beschikbaar stellen voor de arbeidsmarkt.

Maar bij vakbonden en werkgevers is er kritiek. Vakbonden vinden het contractbreuk om aan bruggepensioneerden te vragen actief op zoek te gaan naar werk. “Ze zijn onder andere voorwaarden in het systeem gestapt,” is in syndicale kringen te horen. Ook werkgevers hebben begrip voor die stelling.

Vandaar dat de Groep van Tien met een voorstel naar de regering stapt om die sollicitatieplicht voor bruggepensioneerden te versoepelen. Wie bijvoorbeeld recent via een herstructurering op brugpensioen is gegaan zou zich niet meer beschikbaar moeten stellen voor de arbeidsmarkt.

De sociale partners geven hier een verkeerd signaal. Het stelsel van brugpensioen, ondertussen 40 jaar oud, heeft eigenlijk niets met een pensioen te maken. Het is een werkloosheidsuitkering die ontslagen werknemers ontvangen met daarbovenop een toeslag van de werkgever. Die uitkering en toeslag worden uitbetaald tot wanneer de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar is bereikt. In de praktijk kwam het erop neer dat bruggepensioneerden eigenlijk in de inactiviteit terechtkwamen. Ze moesten zich niet meer beschikbaar stellen voor de arbeidsmarkt. Het paste in de redenering dat banen van oudere werknemers konden worden ingenomen door jongere.

Een redenering die deze en vorige federale regering niet langer hanteren. België moet er alles aan doen om de werkzaamheidsgraad van 55-plussers op te trekken. Met 41 procent ligt die nog altijd onder het Europees gemiddelde. België geeft ook veel te veel uit aan zogenaamde passieve arbeidsmarktmaatregelen zoals brugpensioen en tijdskrediet: 8 miljard euro of 2 procent van het bbp.

Vandaar dat de vorige regering Di Rupo het stelsel heeft hervormd. De regering-Michel wil op de ingeslagen weg verder gaan. Met de verstrenging van de leeftijdsvoorwaarden, het toenemend aantal jonge bruggepensioneerden dat zich beschikbaar moet stellen voor de arbeidsmarkt en het wijzigen van de naam van het stelsel in stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT) hebben de vorige en huidige regering voor duidelijkheid gezorgd: bruggepensioneerden zijn werklozen. En wie werkloos is, moet actief op zoek naar werk.

Maar dat is dus buiten de vakbonden gerekend die vinden dat een bruggepensioneerde eigenlijk zo veel mogelijk met rust moet worden gelaten. Hun redenering: er zijn al 600.000 werklozen, dus vinden oudere werkzoekenden toch geen job.

De vakbonden vonden voor hun pleidooi een bondgenoot bij de werkgevers, zij het om totaal andere redenen. Die hebben altijd een dubbelzinnige houding aangenomen ten opzichte van het brugpensioen. In interviews bepleiten toplui van werkgeversorganisaties een afschaffing van het systeem. Maar tegelijk zeggen ze dat ze er gebruik van willen maken zolang het bestaat. Ook al zijn de kosten toegenomen voor de toeslag die werkgevers moeten betalen bovenop de werkloosheidsuitkering opgelopen, brugpensioen blijft aantrekkelijk om bij herstructureringen de sociale vrede te bewaren en om afscheid te nemen van dure oudere werknemers. De kosten van ontslagen oudere werknemers worden op de gemeenschap afgewenteld. Zo’n systemen zijn eigenlijk ook een cadeau voor de aandeelhouders van de bedrijven want dure oudere werknemers op kosten van de staat in de inactiviteit parkeren is goed voor de rendabiliteit van een onderneming.

Wanneer puntje bij paaltje komt sluiten werkgevers en vakbonden rond het brugpensioen een duivelspact. Dat is nu opnieuw het geval. Bruggepensioneerden of SWT’ers zoals ze nu noemen ver van de arbeidsmarkt houden is anno 2015 nochtans onaanvaardbaar met het oog op de Europese doelstellingen op het vlak van jobcreatie:.. In eerste 3 kwartalen van 2014 kwam België uit op een werkzaamheidsgraad van uit op 67 procent voor de 20- tot 64-jarigen en op 42,3 procent voor de oudere werknemers (55-64 jaar). Deze percentages blijven ruim beneden de doelen die België zich tegen 2020 heeft gesteld: 73,2 procent voor de hele bevolking en 50 procent bij de oudere werknemers.

Eigenlijk moet een stelsel als brugpensioen versneld worden afgebouwd tot het uitdooft. Het beste zo zelfs zijn dat het systeem van vandaag op morgen gewoon wordt afgeschaft. (AM)