Michel Delbaere (Voka): ‘Het economische plan is een trendbreuk. Dan is dit niet het moment om te staken’

Een indexsprong, geen meerwaardebelasting, beperking van de uitgavenstijgingen, langer werken. Voor Voka zit er eten en drinken in het regeerakkoord, al mag het voor de Vlaamse werkgeversorganisatie gerust nog wat meer zijn. Toch merken voorzitter Michel Delbaere en gedelegeerd bestuurder Jo Libeer dat de Belgische tanker gekeerd is.

De Vlaamse werkgeversorganisatie Voka is “over het algemeen positief” over het Zweedse regeerakkoord. Maar euforie is er zeker niet. Voorzitter Michel Delbaere noemt zich “tevreden, maar meer over de trendbreuk dan over de maatregelen op zich. Economie is voor een deel psychologie. De aankondiging van hervormingen die waarschijnlijk in de goede richting gaan, is voor ons belangrijk.”

“Een van onze vragen was de halvering van de loonkostenhandicap. We gaan naar een kwart,” stelt gedelegeerd bestuurder Jo Libeer vast. “België gaat van een historische loonkostenhandicap van 16,5 procent naar iets meer dan 12,4 procent in 2018.”

Een van de belangrijkste ingrepen om de loonkosten te doen dalen en de concurrentiekracht van de bedrijven te herstellen, is een indexsprong van 2 procent. Maar is die wel nuttig, gezien de lage inflatie of zelfs deflatie?

Michel Delbaere: “Geen indexsprong doen, zou voor veel bedrijven meerkosten opleveren die gelijk staan met een mokerslag. Sommige economen verwachten de overschrijding van de spilindex en dus de indexering van de lonen met 2 procent in januari, andere in mei. Maar nu weten we in elk geval dat er geen loonkostenstijging van 2 procent komt in de loop van de eerste helft van volgend jaar.”

Er is afgesproken dat er minstens een indexsprong van 2 procent komt, ook al stijgt de gezondheidsindex maar met 1 procent.

Michel Delbaere: “Veel cao’s voorzien in een aanpassing van de lonen als de gezondheidsindex met 2 procent stijgt. Een indexsprong is in elk geval een loonkostenverlaging van 2,7 miljard euro. Dat kan tellen.”

Zullen bedrijven die ruimte gebruiken om mensen aan te werven, of om hun winstsmarges te verbeteren?

Michel Delbaere: “Dat zal verschillen van bedrijf tot bedrijf. We moeten eigenlijk ook een duidelijke vastgelegde loonblokkering hebben, anders is een indexsprong een maat voor niets. Als die 2 procent indexaanpassing niet wordt toegekend en de dag erop moet een akkoord gesloten worden dat de lonen met 2 procent verhoogt, dan sta je opnieuw nergens. De begeleidende maatregelen zijn heel belangrijk.”

De sociale partners moeten dus hun verantwoordelijkheid nemen?

Michel Delbaere: “ACV-voorzitter Marc Leemans zegt dat het sociaal overleg bijna dood is, maar voor ons is dat zeker niet het geval. Wat als de sociale partners geen akkoord bereiken over begeleidende maatregelen? Dan moet de regering optreden.”

Er komt nog een woelig najaar.

Michel Delbaere: “Aan het begin van de jaren tachtig werden indexsprongen doorgevoerd. Halverwege de jaren negentig volgde een loonblokkering. We staan opnieuw voor belangrijke uitdagingen. Er moet groei worden gecreëerd, en dat is ook in het belang van de vakbonden. De schuldgraad van 100 procent is het resultaat van een teller en een noemer. Wel, zorg ervoor dat de noemer, het bbp, sneller groeit dan de teller, de schuld.”

De vakbonden denken niet echt dat er eerst behoefte is aan groei en competitiviteit.

Michel Delbaere: “Ik zal een onverdachte bron citeren. Sp.a’er Johan Vande Lanotte gaf tijdens zijn roadshow voor de verkiezingen het voorbeeld van de periode 1999-2007. Toen daalde het overheidsbeslag van 57 naar 48 procent. Hoe kwam dat? De economie groeide, de noemer werd groter. Het overheidsbeslag moet teruggedraaid worden en dat kan door een sterkere groei.”

Jo Libeer: “Ik begrijp het defaitisme van de vakbonden over de groei niet. De regering legt de juiste pikorde vast: eerst zijn competitieve ondernemingen nodig die winst maken. Dan pas kun je de overheid onderhouden. De bedrijven willen vijf jaar duidelijkheid. Die komt er nu. Ik hoor de critici zeggen dat de sociale welvaartsstaat wordt aangevallen. Voor alle duidelijkheid: Voka kan leven met een overheidsbeslag van 50 procent. Op voorwaarde dat het geld goed wordt besteed. En we weten uit onze ‘Waar voor je geld’-index dat België daarin nog veel beter kan presteren.”

Michel Delbaere: “Wat is het Belgische probleem? De handelsbalans. Daarmee heb je alles gezegd. De dollar wordt sterker en dat is goed nieuws voor de export uit de eurozone. De euro is met ongeveer 6 procent gedaald. Voor exporterende bedrijven is dat niet niks. Daarnaast merk ik dat zeevracht veel goedkoper is geworden. Het aantal vrijhandelsakkoorden is toegenomen en de olieprijs is wat gedaald. Voeg dat bij een economisch plan dat een trendbreuk vormt, en de groei kan worden ondersteund. Dan is dit niet het moment om te staken.”

Het volledige interview met Michel Delbaere en Jo Libeer leest u deze week in Trends.