Bruno Colmant: ‘Een revolutie zal alles wegvegen in Griekenland’

Bruno Colmant © Belga

Volgens professor Bruno Colmant (Vlerick en UCL) staan de sterren in Griekenland perfect om een revolutie te ontketenen.

Hieronder leest u de integrale vertaling van een bijdrage van Bruno Colmant voor de website van ons zusterblad Trends/Tendances

Sommigen denken dat het Griekse probleem is opgelost. Maar het is de euro en niet Griekenland die tijdelijk gered is. Het verbijsterende politieke drama legde de wonden van de eenheidsmunt bloot. Het Griekse compromis heeft de spanningen tussen Duitsland en Frankrijk aan het licht gebracht, waarvan de euro nochtans de toekomst moest bekrachtigen, na vier oorlogen in twee eeuwen.

Politiek gebaseerd op macht

Het Griekse politieke akkoord lijkt op het Verdrag van Versailles van 1919 waarin de overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog Duitsland zodanig overlaadden met schulden dat het land in minder dan vijftien jaar tijd werd gekweld door marxistische rellen, de hyperinflatie van 1923 die de hele economie ruïneerde en de opkomst van het ergste West-Europese genocidaire regime uit de twintigste eeuw.

Het Griekse compromis lijkt ook op het Verdrag van München dat in 1938 de vier belangrijkste Europese machthebbers verzamelde (Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Italië) om over het lot van de Sudeten te beslissen, de Duitsers uit Tsjecho-Slowakije die enkele maanden na de Anschluss van Oostenrijk een annexatie met Duitsland eisten.

Zowel in 1919 als in 1938 draaide de situatie slecht uit omdat het politieke beheer gebaseerd is op macht in plaats van op het sociale compromis. Napoleon III zei: “Regeren is goed, maar er moet ook nog bestuurd worden.”

Revolutiewind

Ik ben ervan overtuigd dat Griekenland in 2017 of vroeger voor een meer autoritair regime zal kiezen. Dat zal het resultaat zijn van een revolutie of rellen die zullen voortvloeien uit de rampzalige omstandigheden van het Griekse lidmaatschap tot de euro.

De euro was nooit aangepast aan Griekenland. De economische parameters van het land, dat te ver van het industriële hart van Europa ligt, vragen een structureel zwakke munt om de concurrentiekracht te behouden. Na jaren van leugens, waarin Griekenland niet profiteerde van lage rentes om zijn openbare financiën te hervormen, kwam de ongeschiktheid van de munt aan het licht. Er kwamen verschillende reddingsplannen met een gigantische schuldenaftrek en een moratorium op de openbare schuld. Dat was onvoldoende omdat de Griekse economie ineengestort is door een te sterke economie en bezuinigingsplannen die onverenigbaar zijn met een keynesiaanse logica van budgettaire relance. De samentrekking van de openbare uitgaven in een land waarin de staat meer dan 60 procent van het bbp gebruikt, versterkte de gevolgen van de crisis.

Griekenland kreeg een nieuw hulpplan met nog drastischere budgettaire beperkingen dan degenen die geweigerd werden door de vorige rechtse regering. Na de verkiezing van een radicaal-linkse partij die de bezuinigingsmaatregelen moest tegenhouden, heeft de Griekse regering verplichtingen moeten aanvaarden, die het Griekse volk in een referendum nochtans geweigerd hadden. Tezelfdertijd zal de openbare schuld onverbiddelijk blijven stijgen en binnenkort bijna twee keer het bbp bedragen. Dat zou onhoudbaar zijn voor een rijk land, terwijl de publieke schuldeisers van Griekenland een herschikking weigeren ondanks de eisen van het IMF en de ECB.

De Griekse politieke ontwikkelingen bevatten dus tegenstellingen. Griekenland zal een verarmingsprogramma moeten doorstaan dat onvermijdelijk de recessie van een land dat in vijf jaar tijd al 25 procent van zijn bbp kwijt is, zal verergeren.

In elk geval zal een revolutiewind door Griekenland blazen. Als links al heeft moeten plooien voor Europa, kunnen we ons amper inbeelden hoe een rechtse regering bezuinigingen zou doorvoeren. Volgens mij zal de kwestie van een grexit van secundair belang zijn. Of ze zal volgen op de sociale rellen die het land zal kennen. Of Griekenland onder de euro verarmt, of dat het uit de eurozone treedt, de sociale uitkomst zal dezelfde zijn: een opstand.

Onbestuurbaar

Een grexit zou uiteraard onmiddellijk tot een staatsgebrek leiden, aangezien het illusoir is te denken dat Griekenland haar openbare schuld in euro’s zal vereffenen. Een uitstap uit de euro zou een onmiddellijke stormloop op de bankdepots veroorzaken. De autoriteiten zullen de banken sluiten en kapitaalcontroles opleggen om de overgang naar een nieuwe munt, een ‘nieuwe’ , waarschijnlijk niet inwisselbare drachme voor te bereiden. Zodra de nieuwe munt ingevoerd is, zullen de Grieken hun euro’s moeten terugbrengen om ze in drachme met verminderde waarde om te zetten. Daardoor zullen veel Grieken hun euro’s in fysieke vorm behouden wat een zwarte markt van deviezen zal doen ontstaan, zoals dat in Argentinië en Rusland het geval was. Er zullen uiteraard grenscontroles plaatsvinden.

De herfinancieringsmogelijkheden bij de ECB en de toegang tot de kapitaalmarkten zullen wegvallen. De regering zou dan de hulp moeten inroepen van de Griekse centrale bank om de monetaire massa met nieuwe drachmen te voeden, waarvan de waarde even snel zou afnemen als het geld gedrukt wordt. Hetzelfde verhaal voor de rentes die even snel als de inflatie zouden klimmen. Dat zou de spaarders een tweede keer ruïneren en de investering onmogelijk maken.

Politiek zal Griekenland beseffen dat zijn politieke keuze naar de ruïne geleid heeft. Griekenland zou onbestuurbaar worden. Op dat moment zal een autoritaire machthebber opduiken. Het leger zou de macht kunnen nemen. Is dat ondenkbaar? Geenszins. De landen die monetaire stormen trotseren belanden altijd in minder democratische regimes.

De relevantie ontkennen van de democratische vertegenwoordiging tegenover de monetaire orde van het Europese Noorden getuigt van een onrustwekkende miskenning van de geschiedenis van volkeren en munten. De overleving van de euro staat waarschijnlijk op het spel. Geloven dat koninklijke symbolen als openbare schulden en munten een reële economie kunnen disciplineren is de socio-economische realiteit negeren. De scheppers van de euro dragen een verpletterende verantwoordelijkheid. Door de euro te ver van zijn natuurlijke zwaartepunt uit te breiden, namelijk de Frans-Duitse as, hebben ze het Europese project doen imploderen. De Gaulle zei vaak dat de volkeren, net als de olijfbomen, duizend jaar leven. Ik ken geen enkele munt of publieke schuld die het zo lang heeft volgehouden.

Bruno Colmant is professor aan de Vlerick Management School en de UCL

De originele tekst leest u hier: ‘En Grèce, une révolution balaiera tout’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content