Innovatie en groene technologie zullen onze economie competitief houden. Helaas controleert China de ‘zeldzame aarden’, strategische grondstoffen voor spitstechnologische ontwikkelingen. De Europese Commissie luidt de alarmbel.
Volgens geoloog Harald Elsner van het Duitse Federale Instituut voor Geologie en Gronstoffen (BGR) kampen al heel wat Europese hightechbedrijven met een tekort van zeldzame maar broodnodige elementen. De prijs schoot de voorbije drie jaar omhoog met een factor 15 . En die stijging zal doorzetten. Tenzij de Verenigde Staten en Europa weerwerk bieden.
De zeldzame aarden kwamen deze zomer in het nieuws toen Peking exportquota invoerde. China levert ruim 95 procent van het mondiale aanbod, maar vreest nu tekorten voor zijn eigen industrie. Daarom remde Peking de export voor dit jaar af, van 50.000 naar 30.000 ton.
Volgens Vincent Willemart, die al een kwarteeuw in de handel van zeldzame aardmetalen zit, is er echter geen reden tot paniek. “Er is een probleem met het aanbod van zeldzame aarden _ de explosieve prijsstijgingen weerspiegelen de krapte _, maar de markt zal over twee tot drie jaar een nieuw evenwicht vinden”, zegt Willemart. Dat komt vroegere mijnen in Californië, Australië en Canada, zelfs met duurdere milieuvriendelijke technologie, weer rendabel worden (zie grafiek 2). “Zoals we de hogere olieprijzen verteerd hebben, zal de eindverbruiker zich niet druk maken over de 40 procent duurdere zeldzame aardmetalen in zijn iPad of Toyota Prius. Het gaat tenslotte maar om een paar gram.”
Een Europees actieplan
Toch staat de metaalschaarste voor westerse hightechbedrijven dezer dagen hoog op de politieke agenda in Washington en Brussel. En dan gaat het niet alleen over de zeldzame aarden. Ook voor nog veertien andere strategische grondstoffen en een veertigtal elementen uit de tabel van Mendeljev is de situatie kritiek: gallium voor microchips bijvoorbeeld of indium voor dunnefilmzonnepanelen, platina voor brandstofcellen en tantaal voor microcondensatoren.
Tegen 2030 zal de vraag naar dit type strategische mineralen volgens EU-commisaris voor Industrie Antonio Tajani twintig keer groter zijn dan vandaag. Want de opkomende economieën beginnen meer metalen te consumeren en in het Westen zal er voor groene technologie ook almaar meer vraag zijn.
De Europese Commissie werkt ondermeer aan nieuwe handelsakkoorden en ‘strategische partnerships’ met grondstofproducenten in Latijns-Amerika, Afrika en landen van de vroegere Sovjet-Unie. De Chinezen achterna wil de Europese Unie grondstoffen aankopen in ruil voor de financiering en aanleg van infrastructuur. Ten slotte mikt Europa op meer onderzoek naar nieuwe en meer efficiënte recyclagetechnologie.
E.B.
