Het rommelt in de Duitse banksector

De vrees neemt toe dat Deutsche Bank binnenkort zijn kapitaal moet verhogen. En eind deze week kondigt de Duitse Commerzbank een ingrijpende sanering aan. 9000 van de 50.000 banen zouden verdwijnen.

Het rommelt al enkele maanden in de Duitse banksector. Het lagerentebeleid van de Europese Centrale Bank is voor alle banken een gesel, maar voor de Duitse nog het meest. In Duitsland waren de rentemarges in het verleden al ultradun door de hevige concurrentie en de aanwezigheid van lokale spaarbanken, die vaak politiek worden aangestuurd.

Nu de rentemarge helemaal wegsmelt, dreigen er moeilijke tijden. Dus zit er niets anders op dan te snoeien in de kosten. De CEO van Commerzbank, Martin Zielke, wil dat zeer ingrijpend doen. Volgens de krant Handelsblatt gaat de Duitse bank 9000 van de 50.000 arbeidsplaatsen schrappen. Dat zou gebeuren door de aparte tak bedrijfsfinanciering op te heffen en de zakenbank in te krimpen. Eerder was er sprake van dat 5000 banen zouden verdwijnen. Vrijdag maakt Commerzbank zijn herstructureringsplan bekend.

Commerzbank is de op één na grootste bank van Duitsland. Onder zijn vorige CEO Martin Blessing werden al 5200 jobs geschrapt. De negatieve rente, de volatiele markten en de slappe vraag naar kredieten hebben de bank gedwongen haar winstvooruitzichten voor dit jaar te verlagen. In het tweede kwartaal werd de bank geconfronteerd met een winstdaling van 32 procent.

Daardoor nam de druk op Zielke toe om dieper in de kosten te snijden. De CEO, die sinds mei aan het hoofd van de bank staat, zou ook van plan zijn geen dividend uit te keren over het boekjaar 2016. Nochtans wilde Commerzbank dit jaar, voor het eerst sinds 2007, weer een dividend aan zijn aandeelhouders betalen.

Miljardenboetes

Eerder nam ook John Cryan, de CEO van Deutsche Bank, soortgelijke beslissingen. Deutsche Bank schrapt 9000 van de 100.000 arbeidsplaatsen, waarvan 4000 in Duitsland, en keert voorlopig geen dividend meer uit. Op die manier wil Cryan meer middelen in de bank houden en de kapitaalbuffers versterken. Het probleem is dat Deutsche Bank een rist claims boven het hoofd hangt, waardoor de kostenbesparingen opgaan aan miljardenboetes.

Vorige week raakte bekend dat de Amerikaanse autoriteiten Deutsche Bank een boete van 14 miljard dollar (12,5 miljard euro) willen opleggen. Daarmee willen ze de instelling bestraffen voor de omstreden verkoop van rommelhypotheken in de aanloop naar de financiële crisis van 2008. De boete ligt veel hoger dan analisten hadden verwacht. Dat komt volgens de Amerikanen omdat de Duitsers niet erg behulpzaam meewerken.

Deutsche Bank voert aan dat er nog marge voor onderhandelingen is, en dat de uiteindelijke boete lager zal uitvallen. De bank had een provisie van 5,5 miljard euro opzijgezet voor juridische betwistingen. Een andere bank, Goldman Sachs, slaagde er via onderhandelingen in zijn initiële boete te verminderen van 15 naar 2,6 miljard dollar.

Fusie van giganten

Niettemin neemt de vrees toe dat Deutsche Bank binnenkort zijn kapitaal moet verhogen. De bank heeft te zwakke kapitaalbuffers en slaagt er voorlopig niet in via winstreservering haar eigen vermogen te versterken. Op de Duitse overheid moet de bank ook niet rekenen, liet bondskanselier Angela Merkel weten. Zij vindt dat de Duitse belastingbetaler niet hoeft op te draaien voor het frauduleuze gedrag van de grootste Duitse bank.

Bovendien torst de Duitse belastingbetaler al deels de last van Commerzbank, dat na de financiële crisis moest worden gered. Ook vandaag heeft de Duitse overheid nog altijd meer dan 15 procent van de aandelen van Commerzbank in handen. Daarmee is ze de grootste individuele aandeelhouder.

Opvallend is dat ook Deutsche Bank een belangrijk aandelenpakket van Commerzbank bezit. Mede daardoor zijn er al een hele tijd geruchten over een samengaan van beide noodlijdende kredietinstellingen. Een fusie van de twee Duitse giganten zou de overcapaciteit op de Duitse markt helpen wegwerken. Maar wellicht moeten beide instellingen eerst hun eigen huishouden op orde zetten. Zo niet dreigt een fusie de complexiteit alleen maar te vergroten.