‘Elon Musk wil Twitter kopen? Dat is geen onschuldig spelletje’

Twitter is een van de redenen waarom de beurskoers van Tesla zo hoog is opgelopen – puur zakelijk is de notering niet te onderbouwen – en waarom Elon Musk nu in staat is tot een overnamebod. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Wim Verhoeven.

Als Elon Musk een vijandig overnamebod lanceert op Twitter, dan doet hij dat niet om rijk te worden. Er zijn betere prooien. Hij doet het evenmin om van Twitter ‘een platform te maken voor het vrije woord over de hele wereld’, zoals hij beweert. Wie Twitter bezit, kan de publieke opinie wel ongeremd en ongestoord naar zijn hand zetten. Dat is geen onschuldig spelletje.

Elon Musk is niet de eerste puisant rijke ondernemer die van mediamacht droomt. Mediatycoon zijn, dat heeft iets. Vraag het maar aan Silvio Berlusconi, die in Italië schatten verdiende met pulp-televisie en een ongezond grote controle had over de populaire media. U weet hoe dat geëindigd is. In Groot-Brittannië kwam Rupert Murdoch zelf nooit aan de macht – hij is een Australiër – maar via enkele populaire tabloids zoals The Sun had hij een enorme invloed op de publieke opinie, maakte of kraakte hij Britse regeringen en lag hij minstens gedeeltelijk aan de basis van de brexit. Murdoch bezat ook de krant News of the World, waar journalisten Britse sterren, politici en opiniemakers afluisterden en onder druk zetten. In de VS controleert Murdoch Fox News, de huiszender van Donald Trump voor en tijdens diens presidentschap.

Hoe funest die voorbeelden ook zijn, Twitter is nog van een andere orde. Puur zakelijk is het de dwerg onder de socialemediaplatformen. Het heeft slechts een goede 220 miljoen gebruikers en genereert drie keer minder inkomsten per gebruiker dan Facebook. Die al bij al beperkte schaalgrootte maakt van Twitter een behapbare overnameprooi voor een figuur als Elon Musk. Tegelijk is de mediamacht van Twitter onevenredig groot. Dat komt door het interessante profiel van minstens een deel van de gebruikers. Het komt ook door het format: kort, krachtig en vaak ongenuanceerd. En het komt door de veranderde verhoudingen in de mediawereld. Zelf bereiken de sociale media al een groot publiek, maar ze zijn ook een onuitputtelijke nieuwsbron voor de klassieke media geworden. Andere sociale media maken de impact vervolgens nog veel groter. Er zit dus een vliegwiel op.

Donald Trump weet beter dan wie ook hoe krachtig Twitter is. Sinds zijn account werd verwijderd, probeert hij amechtig zijn eigen socialemediaplatform van de grond te krijgen. Mocht Elon Musk Twitter binnenhalen, zal dat hem alvast nooit kunnen overkomen. Twitter is een van de redenen waarom de beurskoers van Tesla zo hoog is opgelopen – puur zakelijk is de notering niet te onderbouwen – en waarom Elon Musk nu in staat is een overnamebod te doen. Het vogeltje bijt in zijn eigen staart. Collega Jeff Bezos van Amazon heeft in 2013 de krant The Washington Post overgenomen. Als het over pure mediamacht gaat, is Twitter een duizend keer betere deal.

Het is een zoveelste symptoom van de ongezonde mediawereld waarin wij leven. Eventjes hebben we gedacht dat de sociale media voor meer vrijheid, objectiviteit en democratie zouden zorgen, omdat iedereen plots broadcaster, journalist of opiniemaker kon zijn. Na anderhalf decennium weten we dat dit al te vaak een illusie is. Er is vooral méér polarisering en maatschappelijke destructie van gekomen. Kunnen democratische instellingen inzicht eisen in de ondoorzichtige machinekamers van de sociale media? Zouden de klassieke media niet veel meer in factchecking moeten investeren in plaats van altijd weer achter de ‘waan van de dag’ aan te hollen? En wie zorgt voor mediawijsheid bij de generaties die met een smartphone in de hand geboren worden? Het zijn belangrijke vragen nu één man blijkbaar rijk genoeg is om een invloedrijk, wereldwijd mediaplatform bij elkaar te shoppen.