Eddy Van de Voorde over de fusie van de havens: ‘Twee jaar onderhandelen is érg lang’

De havens van Antwerpen en Zeebrugge onderhandelen de komende twee jaar over een fusie. Volgens een doorlichting van Deloitte en het advocatenkantoor Laga zijn de twee havens in hoge mate complementair en hebben ze veel te winnen bij een samenwerking. Toch heeft transporteconoom Eddy Van de Voorde (Universiteit Antwerpen) grote twijfels over de slaagkansen.

Waarom willen de twee havens fuseren?

EDDY VAN DE VOORDE. “De fusie van de haven van Gent met de Nederlandse havens van Vlissingen en Terneuzen heeft die fusiegesprekken een beetje uitgelokt. Die fusiehaven, North Sea Port, speelt grotendeels op een andere markt, maar ze haalde wel de bodem uit de samenwerking van de vier Vlaamse havens in Flanders Port Area.

“Het grote voordeel van een fusie is gelegen in de schaalvoordelen. Je hebt in een gefusioneerde haven geen twee CEO’s en geen twee directiecomités nodig. Je kunt dus vlot afslanken zonder kwaliteitsverlies. Mogelijk zit er ook een voordeel in de complementariteit van sommige activiteiten, bijvoorbeeld in de containersector. Zo bied je potentiële klanten een groter pallet van diensten aan. Een hogere betalingsbereidheid leidt dan tot meer inkomsten en winst.”

Toch vermoedt u dat de fusie er niet komt. Waarom?

VAN DE VOORDE. “Eigenlijk ken ik buiten CMP – de fusie van de havens van Malmö en Kopenhagen – geen ander voorbeeld van een geslaagde fusie. Vooreerst moet worden aangetoond dat de fusie ook echt een grotere taart oplevert en dat beide partijen er beter van worden. Maar elk van die havens heeft meerdere spelers: onafhankelijke bestuurders, bestuurders die de aandeelhouders vertegenwoordigen, het management en de onderhandelaars. Zodra één iemand met invloed denkt dat hij niet beter wordt van de samenwerking en anderen wel, kan er een blokkering optreden.”

Komt de fusie niet neer op een overname door Antwerpen?

VAN DE VOORDE. “Dat gaan we pas merken als alle voorwaarden op papier staan. Maar in dat soort fusies krijgt de grootste partner het inderdaad vaak voor het zeggen.”

Er zijn sinds 1995 om de paar jaar gesprekken over meer samenwerking. U was zelf betrokken bij Flanders Port Area, dat daarop aandrong sinds 2008. Waarom zou het nu wel lukken?

VAN DE VOORDE. “Voormalig minister-president Kris Peeters (CD&V) is daarmee begonnen en Vlaams minister van Economie Hilde Crevits (CD&V) zet dat voort. Met het Steunpunt Goederenstromen van de Universiteit Antwerpen hebben we verschillende keren gewezen op mogelijke vormen van samenwerking. Destijds kampte de Flanders Container Terminal (FCT)met een lage bezettingsgraad en leek dat ruimte voor uitbreiding te bieden aan Antwerpen. Dat voordeel is er nog altijd, maar op een andere manier: door de samenwerking kan Antwerpen de nieuwe eigenaar van FCT, het Chinese concern Cosco, nog meer aan zich binden.

“Wat we toen bewust niet deden, was praten over een fusie. Dat maakte toch geen kans. Er waren verscheidene barriers to co-operate, waaronder ik ook een aantal ego’s reken. Het zou me echt verbazen als er tijdens de onderhandelingen niet opnieuw ego’s zouden opstaan, die om welke reden dan ook geen voorstander van een fusie blijken te zijn. Zulke operaties moet je snel kunnen doorduwen, nu geven ze zich twee jaar. Dat is wel érg lang.”