Christophe Degrez (CEO Eneco) over Eandis: ‘Burgerparticipatie voor energie heeft succes al bewezen’

Christophe Degrez, CEO van energieonderneming Eneco, volgt met stijgende verbazing het getouwtrek over de participatie van State Grid in netbeheerder Eandis.

Met stijgende verbazing volgde ik het getouwtrek over de participatie van State Grid in netbeheerder Eandis. Nu dat enigszins van de baan lijkt, komt de onvermijdelijke vraag: wat nu? Het antwoord lijkt me duidelijk: voor iets dat zo essentieel is als een elektriciteitsnet, is een coöperatieve vorm de logica zelve. Met een rendement van 4 procent kan ik me voorstellen dat het veel Vlamingen doet dromen, en dat terwijl hun eigen spaargeld ligt te slapen op de bank. Een coöperatie is mogelijk, de regering moet het gewoon durven te vragen.

Het is triest om vast te stellen dat iets essentieels als een elektriciteitsnet – letterlijk verankerd in Vlaamse grond – meer interesse opwekte in het buitenland dan hier. Het is immers een fundamenteel onderdeel van onze infrastructuur. Meer nog dan triest, is het vooral een knoert van een gemiste kans. Participatie van een buitenlandse investeerder gaat voorbij aan de verzuchting die veel Vlamingen hebben: een veilige haven voor hun kapitaal.

De laatste cijfers liegen er niet om: er staat in heel België 265 miljard euro op de spaarboekjes geparkeerd. Dat is meer dan 300 keer het bedrag dat State Grid in Eandis zou injecteren. State Grid krijgt daar 4 procent rente voor, dat slapende spaargeld van de Belgen ondertussen nauwelijks 0,5 procent. Als ze überhaupt er nog iets voor krijgen.

Eandis dat geld zoekt, de Vlaming die een bestemming zoekt voor zijn geld: het is vanzelfsprekend om beide aan elkaar te verbinden. Elektriciteitsvoorziening is een stabiele business, dus het is een investering met een zeer laag risico. De activiteiten van Eandis zijn bovendien zo verweven met de dagdagelijkse behoefte van Belgische bedrijven en gezinnen, dat het absurd zou zijn om het idee van een coöperatie links te laten liggen.

Natuurlijk zullen tussen droom en daad nog heel wat wetten in de weg liggen, en praktische bezwaren. Maar ik heb als CEO van Eneco al bewezen dat burgerparticipatie voor stroomvoorziening wérkt. Bij de bouw van een windmolenpark in Gouvy, een dorp in de provincie Luxemburg, schreven we een groene obligatielening uit. Tivano was de eerste Belgische crowdfunding-actie voor een windmolenproject, en werd meteen een succes. Duizenden burgers, bedrijven en omwonenden schreven zich in en plukken er sindsdien de vruchten van. En dat ondanks de terughoudendheid die er rond coöperatieve vennootschappen bestaat sinds het Arco-debacle. Even eenvoudig als een termijnrekening, met een beter rendement en minder volatiel dan een beursgang. Het kan dus.

Het is niet alleen het mooie rendement dat investeerders over de schreef trekt. Het is ook de gedachte erachter: wezenlijk bijdragen aan de elektriciteit die even verderop wordt opgewekt om ons huis van groene stroom te voorzien. Als mensen overtuigd raken om bij te dragen aan een windmolen, waarom zou dat dan niet gelden voor het net? Het is nog tastbaarder. Elke keer we een stekker in het stopcontact steken, of elke keer onze zonnepanelen de meter doen terugdraaien, maken we gebruik van het net. Dat dankzij burgerparticipatie ons net zou zijn. Een logische stap, omdat we de omslag naar duurzame energie samen moeten doen. Burger, overheid en leveranciers.

Blijft de vraag hoe je zoiets praktisch organiseert. Ik ben ervan overtuigd dat de interesse groot zou zijn. Denk maar aan de staatsbon van Leterme, die destijds meer dan 5 miljard euro opleverde met een gelijkaardig rendement. Eandis is in dat opzicht niet zomaar een bedrijf. Het beheert de levensader die tot in elke huiskamer loopt. En in tegenstelling tot bijvoorbeeld telecom is er geen concurrentie op het elektriciteitsnet. 4 procent rendement voor een stabiele, risico-arme investering is an offer you can’t refuse, die wellicht ook veel bedrijven niet onberoerd zal laten. Het is dan ook niet meer dan logisch dat we ernstig overwegen om het netwerk terug te geven aan de Vlaming.