‘Wij werpen een dam op tegen de volatiele melkprijzen’

De trappistenpaters van Westmalle brengen een nieuw product op de markt: een kaas die in de abdij wordt gemaakt. Ze willen meer toegevoegde waarde halen uit de melk die in eigen huis wordt geproduceerd.

Na het wereldberoemde trappistenbier brengen de paters van Westmalle een nieuw product op de markt: een kaas. “Kaas met melk van eigen koeien”, luidt de baseline. De kaas wordt gemaakt in het 300 hectare grote abdijdomein in de Kempen, en dat wordt als een troef uitgespeeld. In de stal staan 450 koeien, waarvan er 200 melk geven.

“We leiden een teruggetrokken, stil en verborgen leven van gebed en werk”, begon vader-abt Dom Nathanael Koninkx zijn toespraak voor het talrijk opgekomen publiek. “Dit media-evenement is voor ons echt een uitzondering. We maken hier geen luxe, maar basisproducten zoals bier, brood en kaas. Maar het zijn wel producten van kwaliteit. We hebben ook niet gewacht tot de afschaffing van de melkquota en de daaropvolgende daling van de melkprijzen, om een grotere focus op onze kaas te leggen. We willen een grotere veredeling van onze grondstoffen bereiken, en we werpen op die manier een dam op tegen de volatiele melkprijzen.”

Chimay en Orval

Met hun kaas willen de trappisten van Westmalle dus vooral meer toegevoegde waarde halen uit de melk die in eigen huis wordt geproduceerd. Ze leveren nog altijd melk aan de coöperatie Milcobel, maar door de lage melkprijs is het rendement ver te zoeken. “De kaas op zich is niet nieuw”, duidt de vader-abt. “Maar we verhogen onze productie van 20 naar 75 ton per jaar. Voordien verkochten we de kaas enkel aan onze eigen poort en aan het café aan de overkant, Café Trappisten. Voortaan zullen we de kaas ook via gespecialiseerde kaashandels en traiteurs verdelen.”

Twee weken geleden bijvoorbeeld werd een verdeelakkoord ondertekend met De Keurslager, een keten met bijna 200 slagerijen in het land. In de supermarkten is de kaas niet te koop. De kaas kost 19 euro per kilo in de winkels.

Met 75 ton blijft Westmalle ver weg van de 800 ton kaas die Chimay en de 250 ton die Orval, twee andere trappistenbrouwers, jaarlijks produceren. Maar Westmalle kan zijn productie in de toekomst nog uitbreiden. De flessenhals is de rijpingskamer: de belegen kaas ligt er zes maanden.

Bewuste schaarste

De onderneming achter de paters is kerngezond. De cvba Brouwerij der Trappisten van Westmalle, waaronder alle activiteiten zijn gegroepeerd, haalde vorig jaar een omzet van bijna 27 miljoen euro, een bedrijfsresultaat van 3,1 miljoen euro en een nettowinst van 2,5 miljoen euro. De onderneming telt 56 werknemers. Het balanstotaal van bijna 40 miljoen euro bestaat voor 90 procent uit eigen vermogen (overige schulden meegeteld).

De onderneming brouwt al jaren 125.000 hectoliter van het wereldberoemde trappistenbier en weigert de productie te verhogen. Winst maken is niet het hoofddoel. Dat blijkt onder meer uit de behandeling van de melkkoeien. Bij de paters van Westmalle bepaalt de computer niet of de koeien een melkbeurt krijgen.

“De stalmensen gaan na of de spenen proper en in goede conditie zijn, zodat er geen wonden ontstaan bij het melken. Een computer kan dat niet zien”, zegt de algemeen directeur, Philippe Van Assche. “In de brouwerij hebben we een bijzonder performante bottelarij, maar we gebruiken die slechts voor één shift. We willen niet dat werknemers in ploegensystemen werken. Dat maakt dat we ons productieapparaat dus eigenlijk niet optimaal benutten.”

Het trappistenbier blijft bijzonder in trek. “Deze zomer hadden we een achterstand van 21 vrachtwagens van telkens 1000 kratten met 24 flesjes”, zegt Van Assche. Van het bier wordt 30 procent geëxporteerd. Een kwart van de export gaat naar Nederland.

Kapitaalverhoging

Geld is niet het hoofddoel, maar ook bij de Brouwerij der Trappisten van Westmalle weten ze fiscaal van wanten. Eind 2013 voerde het bedrijf een kapitaalverhoging met 10 miljoen euro door, door de omzetting van een schuldvordering in maatschappelijk kapitaal en de uitgiftepremie. De reden voor die operatie was de dreigende roerende voorheffing op de liquidatieboni. Die klom vanaf oktober 2014 van 10 naar 25 procent. Maar ze bleef 10 procent, als de belaste reserves vóór oktober 2014 werden omgezet in maatschappelijk kapitaal. Wat dus gebeurde bij de paters van Westmalle.