Expat-tips in Rome

“De kerk gaat toch open om negen uur?” vraagt een Amerikaanse toeriste. Ze tuurt ongeduldig op haar horloge, dat drie na negen aangeeft. We staan voor de deur van de Sant’Ignazio-kerk, een van de favoriete plekken van Sybil Mortelmans, een freelancedesigner met haar eigen tassenlabel Tres Sis Zero. Mortelmans legt haar oor tegen de deur en hoort gestommel. Een conciërge morrelt op zijn dooie gemak aan de deur, verwonderd dat er al mensen staan te wachten. Het was het wachten waard: een prachtige kerk waar vooral het plafond indruk maakt, beschilderd met een indrukwekkend fresco. Maar het echte meesterwerk is boven het middenschip te zien: een valse koepel die in het grijze ochtendlicht niet meer dan een donker gat lijkt. “Sinds de energiecrisis moet je betalen om de koepel enkele minuten te verlichten door spots”, weet Mortelmans. Een euro later krijgt het donkere gat reliëf en je zou zweren dat er een koepel op het gebouw staat. Spectaculair, maar je zou er zonder een goede tip zomaar voorbij wandelen. Wanneer je Rome bezoekt, ben je maar beter goed voorbereid, of je mist veel dingen. “Hier zijn best wel wat plekken waar je niet zomaar binnen kunt, maar die toch de moeite waard zijn om te zien. Zo heeft de ambassade van Brazilië bijvoorbeeld een fantastisch uitzicht op de Piazza Navona. Via via heb ik ontdekt dat je op de website van de ambassade een bezoekmoment – vaak weken later – kunt reserveren.”

Er lijkt een tweede parallel Rome te bestaan, vol verborgen schatten voor wie goed geïnformeerd, georganiseerd en aandachtig is. “Elke dag ontdek ik hier wel iets nieuws, meestal toevallig, gewoon door rond te wandelen en ergens binnen te gaan.” vertelt Sybil Mortelmans. Als hoofdstad van het Romeinse Rijk en het centrum van de Rooms-Katholieke kerk telt Rome heel wat bezienswaardigheden, zoals het Colosseum, het Forum Romanum, het Pantheon, … Allemaal stille getuigen van het impressionante verleden van de eeuwige stad. “De meeste toeristische highlights liggen op wandelafstand van elkaar en zijn per bus of metro te bereiken. Maar wanneer je buiten de platgetreden paden van het centrum treedt, wordt het moeilijker om er te geraken. Het openbaar vervoer is onbetrouwbaar en slecht uitgebouwd. Rome is één archeologische site, van zodra ze een schop in de grond steken, botsen ze op iets en liggen de werken stil. Het gaat niet vooruit.” Met 2,7 miljoen bewoners in het centrum is Rome bovendien de meest bevolkte stad van Italië. Het verkeer is dan ook pure chaos, volgens Mortelmans: “Je moet je er echt insmijten en verkeersregels aan je laars lappen, anders geraak je nergens. Niemand geeft voorrang, iedereen scheldt elkaar uit en parkeert waar hij kan, tot op het zebrapad of in een dubbele rij.”

Dat was wennen na het georganiseerde Madrid, waar ze 21 jaar woonde met haar man, die ze leerde kennen in Londen. Daar volgde ze een schoenenopleiding en ontmoette ze Paolo, een Italiaan uit Bolsano, die er voor MTV werkte. Toen hij voor zijn job naar Madrid moest, volgde Mortelmans zonder aarzelen. Meer dan twintig jaar en drie kinderen later, deed ze dat vorig jaar opnieuw, naar Rome. “Als ontwerper kan ik van overal werken.” Al ligt haar netwerk vooral in Spanje, waar ze jaren geleden een schoenlijn lanceerde. Ze zag waar luxemerken hun restleder naar opslagplaatsen brachten, en het voor een fractie van de prijs verkochten. “Elk seizoen doen ze alles weg, tot en met de ritsen toe. Zo groeide het idee voor Tres Sis Zero, een duurzaam label dat tijdloze tassen in restleder maakt. Daarnaast werk ik als freelanceontwerper voor het Belgische schoenenmerk Thiron.” Hoewel Italië de referentie is voor design en kwaliteitsleder, moet je daarvoor in Milaan zijn, waar heel veel gebeurt in design en cultuur. Rome loopt op dat gebied achter, volgens Mortelmans. “Hopelijk wordt Rome de Expostad in 2030. Dat zou een boost aan moderniteit geven.” Dat mist ze in Rome, waar toeristen vooral voor het erfgoed komen, niet zozeer om nieuwe dingen te ontdekken. “Ik denk niet dat er veel volk eerst naar het Maxxi (museum voor moderne kunst en architectuur, in een gebouw van Zaha Hadid, nvdr) gaat voor ze de grote hoogtepunten hebben gezien.”

Onderweg naar de Galeria Spada, die Mortelmans ook bij toeval heeft ontdekt, komen we langs het Pantheon, het best bewaarde restant van het Romeinse rijk. Op dit (redelijk) vroege uur schuiven er nog geen toeristen aan en kunnen we zomaar binnen lopen. De zon zit echter verborgen achter een dik wolkendek, waardoor we het magische lichteffect van het zonlicht dat op de stenen vloer valt, moeten missen. Toch blijft het een indrukwekkende, magische plek.

“Hier is zoveel te zien, in het begin was ik echt overweldigd. De wirwar aan straatjes maakt het bovendien moeilijk om je te oriënteren. Wanneer we in het weekend een museum gaan bezoeken of op restaurant gaan, wandelen we eerst rond om de wijk te verkennen.” Om even te ontsnappen aan de drukte en chaos van de grootstad trekken Sybil Mortelmans en haar gezin er ook regelmatig een weekend op uit: “In minder dan een uur ben je in Umbrië of in Abruzzo in de bergen.”

Maar de chaotische drukte maakt Rome ook heel levendig en boeiend. Ideaal wanneer je graag mensen kijkt en luistervinkt, zoals Mortelmans. Zoals naar de oude dametjes van het Joodse bakkerijtje Boccione, die ongegeneerd hun tijd pakken om een babbeltje te slaan met vaste klanten, zonder zich iets aan te trekken van de rij die tot buiten staat. “Italianen hebben echt wel iets ‘je m’en foutistisch’. Ik vind het leuk om hen bezig te zien.” Hoewel Romeinen vriendelijk zijn en meester in smalltalk zijn, blijven ze afstandelijk en is het moeilijk om vrienden te maken. Dat ze als freelancer thuis werkt, helpt ook niet echt. “Ik ontmoet mensen via de school van mijn kinderen. De ouders zetten hun kinderen af en gaan dan nog snel even voor het werk samen een koffie drinken. Buiten ontbijten is typisch Italiaans.” Koffiebars, restaurants en wijnbars vind je in Rome dan ook bij de vleet. “Je kunt hier echt lekker eten en drinken. Mijn zestienjarige dochter vindt het fantastisch. Na de eerste week school ging ze meteen al iets eten met een paar klasgenootjes.” Sybil Mortelmans voelt zich nog steeds toerist in haar thuisstad, geeft ze toe. “Hier is zoveel te zien, elke dag ontdek ik wel iets nieuw. Non basta una vita (een leven is niet genoeg, nvdr), zoals de Italianen zeggen.”