Geuren als kleuren

Kunstenares Laura de Coninck (43), dochter van schrijver Herman de Coninck, lanceerde zopas als eerste Belgische haar eigenhandig vervaardigd parfum voor Hedgren. Ze deed dat bij Givaudan, het grootste parfumhuis ter wereld, en op een eigenzinnige manier die volledig nieuw is voor de parfumwereld.

Tegen een prachtige gevel in de Avenue Kléber in Parijs prijkt in sobere zwarte belettering ‘Givaudan’. Niets laat vermoeden dat achter de lutetiaanse kalkstenen gevel twintig parfumeurs met elk hun eigen assistent dagelijks aan de slag gaan met drieduizend natuurlijke parfumingrediënten en oneindig veel moleculen. “Het duurt één tot zes jaar om een geur te ontwikkelen, maar onze ‘neuzen’ werken in het labo wel aan tien tot twintig geuren tegelijkertijd”, vertelt Sophie Cauchi, communicatieverantwoordelijke bij Givaudan. Het is hier in deze schatkamer van de parfumeriewereld dat we tussen witte labojassen, flacons, pipetjes en parfumingrediënten Laura de Coninck ontmoeten: “Ik heb altijd al een grote affiniteit met geuren gehad. Als klein meisje experimenteerde ik met bloemetjes uit onze tuin en de Jack Daniels-whisky van mijn vader omdat ik ergens gelezen had dat je alcohol aan je ingrediënten moest toevoegen.” (lacht) Laura ging na haar master in de Kunsten aan Sint-Lucas in Antwerpen aan de slag als illustrator bij Weekend Knack tot de job van beauty-journaliste er tijdelijk vrij kwam. “Het leek voor mij de droomjob die alles zou combineren”, vertelt ze. Het was in die hoedanigheid van beauty-journaliste dat ze in 2016 een parfumeur ontmoette. “Ik ervoer toen een aha-moment en had het vreemde besef dat er effectief personen van vlees en bloed achter de schermen al die parfums maken. Om de een of andere reden had ik er nooit bij stilgestaan dat ik ook voor ‘neus’ of parfumeur had kunnen studeren. Telkens wanneer ik nadien een neus ontmoette, hing ik aan zijn/haar lippen met een blinde bewondering over de fantastische job die deze mensen uitoefenen. Toen ik in 2018 de parfumeur Sonia Constant interviewde, naar aanleiding van ‘Bella’, de dan nagelnieuwe geur van Nina Ricci, voelden we een instantklik. Sonia vertelde me hoe ze geuren maakte en ik kwam tot de vaststelling dat ik op exact dezelfde manier schilder: vanuit een soort meditatieve toestand tracht ik een emotie over te brengen.”

Saudade

“Ik was intussen al een tijdje afgestapt van de job van illustrator en focuste op het schilderen van vrij werk”, vertelt Laura. “Ik wilde dingen creëren gebaseerd op mijn eigen verhaal, vanuit een buikgevoel. Zo ben ik bij ‘saudade’ aanbeland, een thema dat draait om het overbrengen van een gevoel van gemis. Saudade cultiveert verdriet en laat ook de mooie kant ervan zien. Wie verdriet heeft gekend, legt een fijngevoeligheid aan om ook de mooie dingen meer op te merken, waardoor je vanuit dat contrast ook momenten van intens geluk kan ervaren. Geur was voor mij dé manier om tot die overdracht te komen en te communiceren over gevoelens. Dat leidde tot een samenwerking waarbij Sonia een geur creëerde voor mijn tentoonstelling van schilderijen in Watou. Zo’n fantastisch parfum wilde ik ook zelf kunnen maken. Tot Philip Kraft bij Givaudan Zwitserland me vroeg waarom ik neus wilde worden, terwijl ik aan de basis kunstenaar ben. Hij vertelde me dat ik geuren ook op een veel ‘artistiekere’ en meer intuïtieve manier kon benaderen. Iets wat hem veel interessanter leek aangezien er amper olfactory artists zijn. Het toeval wou dat er net op dat moment in België een opleiding Olfactory Art van start ging aan de PXL MAD School of Arts Hogeschool in Hasselt, onder leiding van Peter De Cupere, één van de grootste geurkunstenaars in die niche. In het kader van die opleiding kon ik nadien ook een stage doen bij Givaudan. De meesterparfumeur Sonia Constant, die al 23 jaar als parfumeur bij Givaudan werkt en parfums voor Narciso Rodriguez, Tom Ford, Thierry Mugler, … creëerde, werd mijn mentor. Ik leerde er parfums maken maar deed dat op een heel intuïtieve manier, zoals ik schilder. Ik neem een grondstof die ik lekker vind, en voeg daar een ander element aan toe. Ik ruik, evalueer, vul aan, bouw op. Net zoals ik blauw en geel zou aanbrengen op mijn doek en zie wat dat brengt. Ik maak een compositie met geur net zoals ik dat doe met kleur. Laag, na laag, na laag. Een parfumeur werkt veel meer imaginair vanuit zijn hoofd en vanachter de computer. Hij rekent en schrijft een formule uit, en een laborant brengt nadien het resultaat.”

Vrijheidsgevoel

Op het moment dat Laura klaar was om haar eigen parfum te creëren, kwam Hedgren op haar pad. “Hedgren viert volgend jaar dan wel zijn dertigste verjaardag, het parfum staat daar los van”, vertelt Paul Robert, de CEO van Hedgren EMEA & VS. “Vroeger associeerden mensen Hedgren met functionaliteit en kwaliteit, maar de jongste jaren hebben we daar ook emotie aan toegevoegd. Wanneer iemand zijn tas ontvangt, willen we niet dat die naar plastic verpakking ruikt, maar naar de typische Hedgren-geur. We gingen dus op zoek naar iemand die onze filosofie in een fragrance kon omzetten.” “Hoe vertaal ik het DNA van Hedgren in een genderneutraal parfum”, vroeg Laura zich af. “Omdat het niet te uitgesproken bloemig of houtig mocht zijn, koos ik voor een groene geur die naar frisse lucht ruikt en die voor mij freedom of movement belichaamt. Die de sfeer oproept van de eerste lentefietstocht, waarbij je de zomer al ruikt. De vleug warme lucht vervuld van zonnecrème en vlier- of lindebloesems, dat ervaar ik als puur geluk. Omdat vlierbloesem als grondstof onvindbaar was in het labo, heb ik die geur op moleculaire wijze gereconstrueerd; aan de hand van de verschillende geurmoleculen die de bloem bevat, bouw je de bloem met je pipet stofje per stofje op. Bepaalde facetten die je minder lekker vindt ruiken, kan je dan weglaten. Het is precies daarin dat Sonia mij met haar jarenlange expertise heeft begeleid. Daarbuiten liet ze mij heel vrij, waardoor ik soms naar geschoolde normen veel té veel van een element in mijn parfum stopte, maar net dat was interessant vond ook Sonia. Een ‘fout’ waarbij de laborant per vergissing drie keer de gebruikelijk hoeveelheid van iets had toegevoegd had immers al vaker geleid tot een parfumbestseller… denk maar aan Chanel n°5 met zijn ‘overdosis’ aan aldehyden.”

“Het mooie is dat ik ook mijn schilderkunst in dit project heb kunnen integreren. De gouden mannetjes op de fles zijn het beeld dat instant bij me opkwam toen Hedgren over freedom of movement sprak. Ze horen bij het gedicht Agendablaadje van mijn vader: ‘Het is met hoop als met bewegen op het platteland. Er was nooit een weg maar als veel mensen in dezelfde richting lopen, ontstaat de weg vanzelf’.