Botox

Botulinetoxine is een van de courantste esthetische behandelingen, die almaar populairder wordt. Met reden, volgens dokter Ingrid Van Riet. Dokter Jan Vermeylen waarschuwt: “De populariteit vraagt om meer visie en reglementering”

Ingrid Van Riet – THE LOVER

Wat is botulinetoxine?

INGRID VAN RIET. “Botulinetoxine – botox in de volksmond – is een eiwit dat door een bacterie wordt geproduceerd en spierverlamming veroorzaakt. Het blokkeert de impulsen die de zenuwen doorgeven aan de spieren, zodat die niet meer bewegen. Zo kunnen we expressierimpels rond de mond en de ogen en de fronsrimpel in het voorhoofd behandelen, zodat we er meer ontspannen en minder moe uitzien. Dat effect houdt drie tot zes maanden aan, afhankelijk van de dosis, de behandelde spiergroepen en de persoon.”

Is het een veilige ingreep?

VAN RIET. “Botulinetoxine wordt al sinds de jaren zeventig ingezet in de neurologie en de heelkunde, om spasmen en speekselvloed, scheel kijken, spanningshoofdpijn en overmatig zweten te behandelen. In 2002 keurde de Amerikaanse Food & Drug Administration het goed voor cosmetische toepassingen. De rest van de wereld volgde snel. Het is absoluut een veilige ingreep met heel wat voordelen: het kan snel gebeuren, er is geen hersteltijd nodig en er zijn nauwelijks of geen neveneffecten wanneer je het juist toedient. Wanneer iemand niet voldoende ervaring heeft en verkeerd spuit, dan kan je wenkbrauw tijdelijk gaan hangen of kun je je ooglid niet meer openen. Die neveneffecten zijn gelukkig van voorbijgaande aard, aangezien botox maar een tijdelijke werking heeft. Dat zal niet gebeuren bij een ervaren arts, al kan die wel misschien een bloedvaatje raken, wat een blauwe plek veroorzaakt. Allergische reacties zijn uiterst zeldzaam.”

Bestaan er officiële richtlijnen voor de dosissen, of wordt dat grotendeels bepaald door het inzicht, de ervaring en de visie van de arts?

VAN RIET. “Elke bedrijf beveelt een aantal eenheden aan, naargelang de spier en het gewenste effect. Maar door ervaring merk je dat die standaarden niet voor iedereen gelden. Je moet als arts rekening houden met de uitdrukkingen die iemand nodig heeft. De artistieke visie is een belangrijk onderdeel van de behandeling. En die kan verschillen van arts tot arts. Vergelijk het met een architect kiezen voor je huis: wil je een minimalistische stijl of net heel eclectisch? Het is ook regiogebonden. In bepaalde delen van de Verenigde Staten en de vroegere Oostbloklanden houdt men van een strakke, ‘opgespoten’ look. Ik merk soms dat ook sommige jongeren een andere visie op esthetiek hebben. Zij willen echt dat het je kunt zien, voor hen is het een statussymbool.”

Wat vindt u van preventieve botox?

VAN RIET. “Sommige jongere mensen willen de diepe lijnen en groeven vermijden die ze bij hun ouders zien. Daarom gebruiken ze preventief botox, zodat die expressielijnen zich niet kunnen ontwikkelen. Die worden zichtbaar vanaf 35-40 jaar. Soms kun je dat nog omkeren, soms niet meer. Botoxinjecties zijn geen taboe meer, in tegenstelling tot tien jaar geleden. In onze samenleving is er minder ruimte voor veroudering dan vroeger. Zestigers van nu lijken in niets meer op die van veertig jaar geleden: ze dragen andere kleding, hebben een moderner kapsel, enzovoort. Een vijftiger leeft nog op dezelfde manier als een dertiger en wilt er goed en fris blijven uitzien. Niet mooier, maar minder moe en meer ontspannen. Uiteraard zijn er mensen die een ziekelijke aversie hebben van ouder worden, maar dat is toch een kleine minderheid.”

Kun je botox oneindig blijven gebruiken?

VAN RIET. “Botox wordt al sinds de jaren tachtig in de neurologie gebruikt, zonder noemenswaardige neveneffecten op de lange termijn. Bij heel hoge dosissen, zoals bijvoorbeeld in de masseter-(kauw)spier, kan die na jaren verschrompelen. Maar in esthetische toepassingen voor het gelaat gebruiken we veel lagere dosissen. Ik gebruik het zelf al ruim twintig jaar en vind het fijn dat ik geen diepe groeven en lijnen heb ontwikkeld, maar toch mijn expressie behoud. Ik krijg vaak te horen dat je het niet kan zien dat ik het doe, en dat is precies de bedoeling.”

Jan Vermeylen – THE HATER

Wordt botox populairder?

JAN VERMEYLEN. “Laat me dit duidelijk stellen: botulinetoxine is een goed product dat de esthetische wereld heeft veranderd. Maar de laatste tien jaar zien we een wildgroei zonder toekomstvisie. Covid heeft dat nog versterkt. Tussen 2016 en 2020 is de vraag naar botoxinjecties wereldwijd toegenomen met 26 procent. 85 procent van de patiënten zijn vrouwen, 15 procent mannen. De helft is gemiddeld 35 à 50 jaar, maar ik zie een enorme toename bij jongeren (19-30 jaar). De wettelijke leeftijd ligt op 18 jaar, maar ik ben voorstander om dat op te trekken tot 25 of zelfs 30 jaar, want welke 18-jarige heeft dat nodig? Wat is er verkeerd aan een paar mimiekrimpels? Mensen die je van jongs af aan behandelt met botox, zien er allemaal hetzelfde uit: glad, maar zonder persoonlijke trekken.”

Houdt preventieve botox risico’s in?

VERMEYLEN. “Wie te jong begint, loopt het risico dat de spieren op lange termijn ‘wegsmelten’ doordat ze aan kracht en massa verliezen, net zoals bij iemand die bedlegerig is. Als je onafgebroken botox gebruikt, dan zal op de lange termijn (na 15 à 20 jaar) die spier van 4 à 5 mm wegsmelten tot een vlies van 1 mm, zodat de onderliggende botstructuur zichtbaar wordt, zoals je bij hoogbejaarden soms ziet. Als je te frequent botox gebruikt, zal je ironisch genoeg sneller verouderen. Dat is een belangrijk fenomeen waar jongeren niet bij stilstaan. Er zijn nog geen grootschalige studies rond gedaan, maar we zien nu de eerste gevallen van vroegtijdige veroudering opduiken. Daarom raad ik aan om slechts twee keer per jaar in te spuiten: zo heb je vier maanden resultaat en kan de spier weer even werken zodat ze haar structuur blijft behouden.”

Hoe kun je de betrouwbaarheid van een arts inschatten?

VERMEYLEN. “Botoxinjecties voor cosmetische doeleinden mogen enkel worden uitgevoerd door erkende artsen, zoals plastisch chirurgen, dermatologen en esthetische artsen. De erkenning van die laatste groep is nog niet helemaal rond, waardoor niet iedereen even gekwalificeerd is. In Nederland bestaat die voorwaarde niet, waardoor er dubieuze figuren naar schoonheidsinstituten in België komen voor inspuitingen tegen spotprijzen. Te goedkope prijzen zijn een waarschuwingsteken. Een ernstige arts koopt zijn botulinetoxine aan via een apotheek of een van de drie producenten. Het voorhoofd, de fronsrimpel en de ogen behandelen, kost zo’n 250 à 320 euro. Moet je minder betalen, dan krijg je waarschijnlijk niet het juiste product of wordt het extreem verdund, waardoor je maar een paar weken (of zelfs geen) resultaat hebt.”

Zijn botoxparty’s een goed idee?

VERMEYLEN. “Botoxparty’s zijn verboden in België. Het is heel belangrijk dat het op de correcte manier wordt ingebracht, onder de juiste omstandigheden, door gekwalificeerde personen en volgens de wettelijke normen. Medische handelingen mogen bij wet enkel door een erkend arts in een dokterskabinet worden uitgevoerd. Het moet namelijk in de ideale omstandigheden gebeuren: zo steriel mogelijk en met zeer fel licht,. Wanneer je bijvoorbeeld een bloedvaatje raakt, dan kun je een flinke bloeding krijgen, wat in het ergste geval tot een definitieve gele verkleuring kan lijden. Een ander belangrijk risico, hoewel zeldzaam, zijn allergische reacties. Die moet je onmiddellijk behandelen. Al die elementen zijn op een botoxparty zelden optimaal. Bovendien wordt er vaak alcohol geserveerd, wat een invloed heeft op het effect van botox: het verdunt het bloed, waardoor dat minder gemakkelijk stolt. Een arts zal je altijd vragen naar je medische voorgeschiedenis voordat hij je behandelt. Botoxparty’s zijn ten slotte ook lopende bandwerk, waar iedereen op de standaardplekken wordt geprikt. Maar elk gezicht vraagt om een persoonlijke aanpak. Ik maak een map van elke patiënt met zijn of haar verwachtingen: zo weinig mogelijk mimiek of mimiek met zo min mogelijk rimpels? Ik bespreek de nadelen en vraag aan mijn patiënten om de precieze resultaten door te geven, zodat ik weet waar ik eventueel moet bijsturen. Het is altijd afwachten wanneer je iemand voor het eerst behandelt, want het is nooit bij iedereen hetzelfde.”