‘Luxe is liever één keer een exclusieve bestemming dan drie keer middelmatigheid’

Luxereizen zijn lang niet meer zo exclusief als ze ooit waren. Ook wie met een kleiner budget aan de slag moet, kan zich trakteren op een vakantie met de nodige exces. Maar omdat iedereen op zoek is naar een exclusieve reiservaring, wordt die ook minder bijzonder.

Luxe is nog steeds, zoals het woord zelf zegt, een luxeproduct. En dat is niet voor iedereen weggelegd. Toch is luxe in het zog van welvaart een stuk toegankelijker geworden. Ook wie geen buitenproportioneel budget ter beschikking heeft, kan zich trakteren op een cruise of een reis naar een ver land. Weelderig reizen draait immers om veel meer dan dure hotelkamers en onbetaalbare maaltijden. Het is hoofdzakelijk de ervaring en het beleven van iets unieks dat centraal staat. Sommige landen hebben zich daar zelfs volledig op toegelegd.

Zo staat Botswana erom bekend dat het mikt op exclusief, duur en zelfs elitair toerisme. Een omstreden keuze, maar het woestijnland heeft daar haar redenen voor. Zo wil het de fragiele biotopen – van moeras en zoutpan tot woestijn – niet verkwanselen aan massatoerisme. In Kenia werden op die manier al enkele nationale parken veranderd in ordinaire dierentuinen.

Je kunt in Botswana, aan de rand van de rivierdelta, de site goedkoper bezoeken. Boeiend, maar helaas gewoon. In het hart van de Okavango heb ik rondgezworven van de ene comfortabele naar de andere luxueuze lodge, over land, met vliegtuigjes of prauwen die je de kans geven om dieren waar te nemen zoals dat anders nooit kan. Dat is luxe. Geen onbetaalbare luxe, maar wel prijzige voorkeursbehandeling. Want de setting van de lodges bekoort in een waanzinnige omgeving: van ‘s morgens tot ‘s avonds verblijf je in een bijna mensenlege biotoop, met zeldzame moerasantilopes en endemische vogels.

Commercieel strandvermaak en ordinaire safari’s

Het is niet anders in Kenia, het nog altijd wonderbaarlijke land dat af te rekenen heeft met een negatief imago. Hetzelfde verhaal geldt in de Spaanse Costa del Sol, met haar platgetreden paden, commercieel strandvermaak en ordinaire safari’s. Amboseli is nu al om zeep, en Masai Mara zal snel volgen: beide worden herleid tot ordinaire dierentuinen, met te grote lodges en tien busjes voor een cheeta. Geef luxe dan een kans met exclusieve verblijven in afgelegen streken met charme, karakter en een beperkt aantal bezoekers. Dat maakt de reis duurder, maar ook intenser, rijker en unieker.

Campi Ya Kanzi is zo’n lodge. Extra troef: de Italiaanse uitbater werkt samen met de Masai. Hij pacht gronden, bouwt scholen en hospitalen met een deel van uw luxueus geld. Een geslaagde poging tot duurzaam toerisme. In een fabelachtig decor is dat verantwoorde luxe. Daarom is het voor milieu, bevolking en uzelf soms beter om langer te sparen en een onvergetelijke reis te maken in plaats van een goedkope, maar doordeweekse ontdekkingsreis te boeken.

Iedereen op cruise

Een recente hype van democratisering in de reissector is de cruise: honderden schepen in alle graden van comfort bevolken de wereldzeeën, van de Middellandse tot de Caribische zee, van drie oceanen tot een snoer van maritieme citytrips. Vroeger exclusief omdat het enkel op kleine schaal gebeurde, ondertussen voor iedereen beschikbaar.

‘Onze kamer lag op de zestiende verdieping’, zei mijn buurman na een cruise tussen Kiel en Genua. Of er nog hogere kamers waren, heb ik niet gevraagd, want het schip kon niet anders dan zo’n mastodont zijn met acht restaurants en vier zwembaden, die in de havens van Barbados en Venetië duizenden passagiers uitbraken en na een halve dag weer opslokken voor de volgende aanlegplaats. Het aantal drukt de prijs.

Omdat iedereen tevreden is, boert de sector goed. Maar als een intense ervaring ook voor luxe kan doorgaan, schort er wat: waarom vaart een schip met honderden zeevaarders naar Antarctica, waar de passagiers een half uurtje op een eiland naar pinguïns mogen kijken? Veel geld voor oppervlakkige beleving. Dan is langer sparen alweer een alternatief: een kleiner schip met minder passagiers, Spartaans op een Russische ijsbreker of luxueus op een prachtboot van Le Ponant, om kleinschalig het ijsleven in zijn veelzijdige aspecten te ondergaan. Luxe is dan minder een kwestie van geld dan van gemoedsgesteldheid, reiservaring en uitmuntende confrontatie met natuur en wereld.

Democratisch varen met Hurtigruten langs de Noorse kusten is een grootse beleving, met de Hebridean Princess langs Schotse eilanden naar het afgelegen St. Kilda zwerven, is duurder maar in de hoffelijkste setting met slechts veertig medepassagiers ook absoluut onvergetelijk. Luxe zal altijd zijn prijs hebben, dat is de schizofrenie van exclusief reizen. Op een zeilschip van Star Clippers voor een Panamees eiland voor anker gaan, of zoals met L’Austral in zeer comfortabele omstandigheden en begeleid door gepassioneerde gidsen de toendrakust van Kamchatka ontdekken: dat is een hap in de bankrekening, maar qua unieke ervaring absoluut verantwoord, ook voor wie het geld niet over de balk kan gooien. Luxe is liever één keer een exclusieve bestemming dan drie keer middelmatigheid.

Hoe dan ook blijft luxueus reizen altijd een moeilijke balans. Want terwijl het soms loont om nét dat ietsje meer te betalen om een reis werkelijk onvergetelijk te maken, kan het evenwel de oneindige rij tapasbars in Logroño zijn die je zal bijblijven. Als ik in het Andalusische dorp El Rocío een torenkamer in een herenhuis huur, in een charmant hotel met twee sterren, kijk ik vanuit mijn bed op moerassen vol flamingo’s en paarden. Als dat geen luxe is!

Tekst: Mark Gielen