Lover / Hater intermittent fasting: volg je de kok of de klok?

Niet focussen op wat je eet, wel op wanneer je dat doet. Dat is het principe van Intermittent Fasting, het ‘dieet van de sterren’. Onder andere Jennifer Aniston zweert erbij. Servaas Bingé geeft ze gelijk, Michaël Sels heeft zijn twijfels.

INTERMITTENT WAT?

Bingé: “Eigenlijk is intermittent fasting niet de juiste term. We zouden het beter time restricted feeding noemen. Je neemt je calorieën en je voedingsstoffen binnen een bepaalde tijd in. De populairste vorm daarvan is 16:8. Dit wil zeggen zestien uur niet eten, acht uur wel. Welke acht uur van de dag je kiest, maakt niet uit. Je mag ook ontbijten om 8 uur ‘s morgens als je dat wilt, en om 16 uur stoppen met eten. Of om 10 uur je eerste maaltijd eten en om 18 uur, na je avondmaal, stoppen. Maar dat is in onze cultuur niet zo gemakkelijk. We plannen veel sociale activiteiten in, en die koppelen we vaak aan eten. We zien eten dan ook vaak als iets sociaals. Die activiteiten spelen zich ook grotendeels ‘s avonds af, waardoor het makkelijker is het ontbijt over te slaan, zodat je tot later ‘s avonds mag eten.”

Sels: “Het laagje wetenschap over intermittent fasting is vaak flinterdun. We doen graag aan cherrypicking, ook in de wetenschap. Je kiest bij wijze van spreken de rijpe kersen eruit die in jouw kraampje passen, en de onrijpe kersen, daar spreekt men niet over.”

STRIKT OP DIEET?

Bingé: “Ik noem het niet graag een dieet, omdat ik niet in diëten geloof. Bij een dieet leg je jezelf tijdelijke richtlijnen op. Mensen kunnen dat niet volhouden. Wij zijn zulke gewoontedieren dat we niet in staat zijn iets lang vol te houden, tenzij we het op de een of andere manier in ons leven integreren. Intermediërend vasten is voor mij meer zo’n strategie dan een dieet. Veel richtlijnen zijn er niet, gewoon vanaf dan eten en acht uur later stoppen. Het is een kleine verandering, wat het niet heel moeilijk maakt om het een gewoonte te laten worden.”

Sels: “Ik zou het wel onder de categorie diëten zetten. Het is een streng, afgelijnd schema dat je moet volgen. Ik vind dat we mensen moeten aanmoedigen gezonder te eten, en dat is net wat die dieettrends niet doen. Ze schrappen altijd iets, als het geen vetten of koolhydraten zijn, dan is het wel de tijd wanneer we mogen eten. Mocht die restrictieve aanpak hebben gewerkt, dan hadden we dat al gezien toen we tien jaar geleden alle aardappelen en brood moesten schrappen uit onze maaltijden. We kunnen beter gaan voor meer goede dingen, in plaats van altijd minder.”

IS HET ONTBIJT DE BELANGRIJKSTE MAALTIJD VAN DE DAG?

Bingé: “Ontbijt in het Engels is breakfast. Dus letterlijk vertaald is het de maaltijd om het vasten te doorbreken. Ja, de eerste maaltijd van de dag is de belangrijkste. Die moet ook het calorierijkst zijn en veel nutriënten bevatten, maar er is niemand die zegt dat dat ‘s morgens moet gebeuren. Meer nog: als je opstaat, heb je net geslapen. Je hebt eigenlijk nog geen nood aan voeding, je lichaam is net opgeladen en heeft dus energie genoeg.”

Sels: “We kunnen ons metabolisme maar op twee manieren opstarten: door te ontbijten of nuchter te sporten. Nuchter sporten is top, maar in de praktijk vaak moeilijk voor veel mensen. Als je dat niet doet, is een ontbijt een beter idee. Zo kun je de verbranding beginnen. Er is ook een duidelijk metabool voordeel aan ontbijten. Of dat nu yoghurt met granen en fruit is, of rijst met groenten en kip, maakt op zich niet zoveel uit. Je moet gewoon je metabolisme op dagritme brengen, wat niet lukt door niets te doen.”

Bingé: “Het tegendeel is nochtans ook waar. Ons metabolisme schakelt net een trap hoger wanneer je niet eet. Ons lichaam wordt zo geforceerd om eens een andere energiebron te zoeken. Als wij vanaf dat we ontbijten onmiddellijk nieuwe koolhydraten en suikers innemen, gaan we nooit naar ons tweede energiebron switchen. Die tweede bron, ons vetweefsel, is ook een fantastische bron van energie. Iedereen, ook de magerste mensen, hebben vetreserves waar ze energie kunnen uithalen. Eigenlijk is het superbelangrijk om te schakelen tussen onze verschillende energiesystemen. Het gaat het ontstaan van chronische aandoeningen tegen en je gaat je veel energieker voelen.”

Sels: “Maar het is ook bewezen dat door niet te ontbijten, je meer kans hebt om zwaarder te worden, omdat je minder energie verbruikt in rust. Daarnaast zien we ook dat, wanneer je het ontbijt overslaat, je met schreeuwende honger aan de lunch begint. Hierdoor wordt het moeilijker om het gevoel van honger en verzadiging te ervaren, en makkelijker om de controle te verliezen. Dat gaat ook gepaard met minder goede, vaak ongezondere keuzes van voeding. Het schoolvoorbeeld: wie met honger gaat winkelen, koopt ook veel meer ongezonde dingen.”

DE KLOK TIKT

Sels: “Veel mensen denken: o, als we ons aan die uren houden, komt het goed. Zo werkt het uiteraard niet. Het probleem bij intermittent fasting is dan ook dat mensen om tien voor acht vaak de nood voelen om nog snel iets te eten omdat het nog net mag, terwijl ze totaal geen honger hebben. Die methode drijft ons nog verder weg van het leren voelen wat honger en verzadiging is. Je moet mensen niet leren eten omwille van een tijdsdruk.

Bingé: “Puur technisch gezien gaat intermittent fasting inderdaad niet over wat we eten, wel wanneer we dat doen. Maar twee zakken chips verorberen om tien voor acht gaat je uiteraard niet helpen naar een gezonde levensstijl.” Sels: “Wij zijn grazers geworden, heel de dag door. Heel tegenstrijdig met onze maaltijden, waarbij we vaak strenger zijn voor onszelf. Maar ‘s avonds beginnen we allerlei snacks binnen te spelen. En gezond of niet, het zijn er vaak te veel. Dat heeft intermittent fasting wel aan het licht gebracht bij veel mensen.”

Bingé: “Inderdaad, en om 7 of 8 uur ‘s avonds stoppen met eten, heeft veel voordelen. Je gaat onder meer veel beter slapen en veel minder die calorie- overload ervaren. Er is niets zo slecht voor onze nachtrust als naar bed gaan met een volle maag.”

Sels: “Misschien doen we hier in het ziekenhuis wel al vijftig jaar aan intermittent fasting . De patiënten krijgen hier om 9 uur hun ontbijt en om 17 uur wordt het avondmaal geserveerd, een voorbeeld van een 16:8-schema dus. Maar mensen schuiven dat in het gewone leven liever naar een wat later tijdstip, zodat ze ‘s avonds nog kunnen eten. Al zit die avond vaak net vol ongezond voedsel. Ze kunnen dus beter de avond schrappen en het ontbijt behouden.”

DE OPLOSSING?

Bingé: “Je moet je vooral niet uithongeren, maar we moeten ons lichaam leren herontdekken. En vertrekken vanuit de gedachte ‘ik moet nu 10 kilo afvallen’, is ook verkeerd. Wat je ‘nu’ moet doen, is een gezonde levensstijl creëren. Je moet iets zoeken wat bij jou past, waar je je goed bij voelt. Ik zal ook niemand forceren om meteen naar een 16:8 te gaan: als 14:10 makkelijker is en comfortabeler voelt, is dat ook goed. De rest komt vanzelf hoor, de resultaten zullen er zijn.”

Sels: “De oplossing is volgens mij mindful eten, bewuster eten en ook bewuster honger en verzadiging ervaren. Dat hebben de mensen afgeleerd. We moeten opnieuw proberen te eten vanuit die interne drive. En dat is de klok – volgens mij – niet.”