Zo komt een luxewagen tot leven: ‘Het is een lang en minutieus proces’

De auto die u vandaag in uw garage parkeert, kwam tot stand op de tekentafel van een designer. Het is een langdurig en nauwgezet proces waarvan velen enkel het eindresultaat zien, maar Trends Style.be kon achter de schermen kijken.

“Wij schatten de toekomst niet in, wij creëren de toekomst.” Het is de slagzin van heel wat ontwerpers die met hun design het straatbeeld van morgen boetseren. Zij hebben immers als geen ander grip op de wagen waarin we naar het werk rijden, en bepalen hoe de taxi eruitziet waarin we ‘s nachts een lift huiswaarts nemen. Een baan met een enorme reikwijdte dus, want het ontwerpen van een auto is meer dan het uittekenen van de carrosserie: het is het scheppen van een merk. De persverantwoordelijke van Mercedes-Benz, Christophe Vloebergh, geeft inkijk in het ontwerpproces en de toekomst van autodesign.

Een auto bestaat uit ontzettend veel onderdelen. Ontwerpen jullie alles afzonderlijk, of kadert alles meteen binnen een groot geheel?

Vloebergh: “Er is natuurlijk een chef design, Gorden Wagener, die het project in zijn geheel in goede banen leidt. Hij brengt in het begin van het ontwerpproces het hele team samen en brieft hen over de verwachtingen, hoe het eindresultaat er zal moeten uitzien. De verschillende teams werken vervolgens afzonderlijk aan het interieur, de carrosserie en de technologie van de wagen, maar alles wordt wél regelmatig samengelegd zodat iedereen op dezelfde golflengte zit.”

Hoe verloopt het ontwerpproces van een Mercedes precies?

Vloebergh: “Alles start nog steeds met een papierschets, dat blijft de basis. Maar eens die schets wordt goedgekeurd, gaat het design over naar computers waar het ontwerp verfijnd kan worden. Nadat verschillende versies van dat prille ontwerp zijn goedgekeurd, wordt een maquette ontworpen. Alles wordt dan volledig in klei geboetseerd. Van die miniatuurversies maken we er meestal zo’n drie à vier en wordt er bijgeschaafd tot het team tevreden is met het resultaat. Dat proces geldt trouwens ook voor het interieur van de wagen.”

Vloebergh: “Als ook dát model wordt goedgekeurd, wordt die maquette in werkelijke grootte nagebouwd. Er wordt een kleilaag van twee centimeter op een houten skelet gesmeerd, en ook het interieur wordt op een levensechte grootte nagebouwd. Een boeiende stap, vind ik zelf, want het is ontzettend minutieus werk. Er wordt met hele fijne spatels aan de klei geschraapt tot het model precies goed zit.

Vloebergh: “Omdat je op die bruine klei ook niet alle lijnen en lichtinvalshoeken kan zien, wordt de klei ook bevochtigd. De ontwerpers leggen dan een folie op de wagen zodat het lijkt alsof die zilvergrijs gespoten is en details nog beter opvallen.”

Dat klinkt als een waanzinnig tijdrovend proces. Hoeveel tijd gaat er over de volledige levensloop van zo’n project?

Vloebergh: “Dat hangt natuurlijk af van wagen tot wagen, maar het hele ontwerpproces duurt sowieso maanden – en bij sommige modellen zelfs langer. Belangrijk om weten is wel dat er een design freeze wordt opgelegd, een deadline waartegen het ontwerp dus klaar moet zijn om in productie te gaan. En vanaf dan duurt het nog zo’n twee tot drie jaar vooraleer de auto ook effectief op de weg kan.”

Vloebergh: “Om een voorbeeld te geven: zelfs aan de verluchtingsmondjes op het dashboard spenderen designers enorm veel tijd. Het klikgeluid dat die verluchtingsmondjes maken wanneer je ze tot hun limiet draait moet nét goed zitten. Zo ver gaan we in die details. Ook in het designen van zetels zit veel meer dan het ontwerpen van een esthetisch mooi product. Het is het kiezen van het juiste leer, de stiksels, het plaatsen van de luchtkussens voor de massagefunctie. In de hele firma is het oog voor detail het grootst in de designafdeling.”

Wat gebeurt er nadat het ontwerp afgerond is?

Vloebergh: “Nadien starten de ingenieurs en de productie met alles in gereedheid te brengen om die auto’s ook effectief te maken. Dat duurt zo’n twee tot drie jaar. Van een automodel dat binnen enkele jaren op de markt komt, is het design nu dus al af. Buitenstaanders vinden dat vaak een vreemd idee, want autodesigners bepalen zo dus ons toekomstig straatbeeld. Als je weet dat een auto gemiddeld zo’n zeven jaar op de markt blijft, betekent dat tussen het einde van het designproces en de laatste rit van de wagen tien jaar zit. Ontwerpers moeten daar rekening mee houden, zodat het model er ook na al die tijd niet verouderd uitziet. Een behoorlijke verantwoordelijkheid.”

Hebben technologische ontwikkelingen het designproces veranderd?

Vloebergh: “Ze hebben het vooral versneld. Met de komst van de zogenaamde CAD/CAM-programma’s (technologie die gebruikt wordt bij het ontwerpen en samenstellen van producten, nvdr) is het nu veel minder tijdrovend om aanpassingen te maken. Computers hebben ervoor gezorgd dat het bijsturen van een ontwerp kinderspel is geworden.”

Dan is er natuurlijk ook het herkenbare logo van Mercedes dat bovenop de motorkap bevestigd wordt. Is dat iets waar jullie nog steeds erg aan vasthouden?

Vloebergh: “Minder en minder de laatste tijd. Enkele jaren geleden was het logo nog aanwezig op de motorkap van al onze wagens, maar nu integreren we het ook steeds vaker in het raster vooraan. We merken in onze verjongingsoefening dat het logo in de grill veel meer aanvaard wordt.”

Schaart het designteam zich vooral achter die verjongingsoefening of is dat toch eerder marketing?

Vloebergh: “Dat is voornamelijk design. Je kan met enorm jonge marketing op de markt komen, maar als je automodellen niet aan dat beeld beantwoorden, sta je ook nergens. Nuja, het ene kan niet zonder het andere, natuurlijk.”

Gaan jullie anders te werk bij het ontwerpen van een wagen in een goedkopere prijsklasse dan bij het ontwerpen van een duurder model?

Vloebergh: “Het spreekt voor zich dat een designer aan de start van een project weet wat er verwacht wordt. Bij het ontwerpen van ons topmodel, de S-klasse, wordt met andere dingen rekening gehouden omdat je een andere doelgroep aanspreekt. Mensen die voor onze duurste wagens kiezen zijn bijvoorbeeld nóg gevoeliger voor de afwerking en details. Maar design is design, en het zijn steeds dezelfde mensen die aan de projecten werken.

En ook het technologische design zit in de lift. Welke trends zien jullie daar nu opduiken?

Vloebergh: “Bij technologisch design is het belangrijk dat het interface er ook na jaren nog hedendaags uit blijft zien. Mensen zijn ook steeds meer gaan verwachten van de technologie die in auto’s geïntegreerd zit, dus er moét wel veel aandacht en tijd in gestoken worden. We hebben er nu ook een afzonderlijke afdeling voor, dat zegt genoeg.”

Evolutie in autodesign moet natuurlijk van ergens komen. Vanwaar halen de designers hun inspiratie?

Vloebergh: “De natuur blijft een enorme inspiratiebron voor heel wat designers en wordt vaak gebruikt als leidraad in ontwerpen. Architectuur vindt ook vaak zijn weg naar autodesign.”

Is er daarbij veel ruimte voor eigen inbreng, of moeten ontwerpers inperken door de heritage van het merk?

Vloeberg: “Natuurlijk kunnen ontwerpers het merk niet volledig verloochenen. Een Mercedes zal er altijd een beetje als een Mercedes moeten uitzien, dat is een herkenningspunt waarmee designers rekening moeten houden. Maar ze krijgen wél altijd voldoende speelruimte om te experimenteren met nieuwigheden.”

Vloebergh: “Zo introduceerde Gorden Wagener acht jaar geleden een lijn op de zijkant van al onze automodellen. Die begon ter hoogte van de zijspiegel en werd doorgetrokken tot het achterwiel. Maar innovatie zit ‘m vaak ook in de details, en we hebben nu beslist om die lijn weg te laten en terug te keren tot de essentie. Ontwerpen is dus rekening houden met tradities, maar het eveneens aandurven om oude gebruiken te doorbreken en te vervangen door iets beters.”