‘Van Peteghem en de andere leden van de regering die met scherp schieten op de MR, zouden beter moeten weten’

Het mislukken van de fiscale hervorming heeft andere oorzaken dan de MR, schrijft Alain Mouton.

“Als je de oefening niet wilt maken, als je blijft werken voor die honderd rijke stemmers, dan is er niks mogelijk.” Dat was de scherpe reactie van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v), toen duidelijk werd dat de federale regering geen akkoord zou bereiken over een fiscale hervorming. Van Peteghem richtte zijn pijlen op MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez, die elke belastingverhoging blokkeerde als compensatie voor lagere arbeidskosten en ook niet wilde weten van een hogere taks op effectenrekeningen. De MR zou volgens de minister van Financiën enkel oog hebben gehad voor een heel kleine groep superrijke kiezers.

Daarmee ging de meestal bedaarde christendemocraat kort door de bocht. Zijn frustratie is begrijpelijk, maar dat woordgebruik verwachten we veeleer van de PVDA/PTB. Idem bij de Parti Socialiste (PS), de grootste Franstalige bestuurspartij, die voor 21 juli het volgende bericht de wereld in stuurde: “Een goede nationale feestdag toegewenst aan iedereen, behalve aan zij die de ultrarijken verdedigen eerder dan de lonen van de Belgen op te trekken.” Het is alsof je het neocommunistische woelwater Raoul Hedebouw bezig hoorde.

Dat politici van beleidspartijen op die manier de populistische toer opgaan, is heel kwalijk en voedt de antipolitiek. In tijden dat in België – maar ook in de rest van Europa – extreme partijen met de wind in de rug fietsen, is dat niet verstandig. Als volgend jaar na de verkiezingen blijkt dat de sterke scores van PVDA/PTB en het Vlaams Belang maken dat enkel monstercoalities met zowat alle beleidspartijen mogelijk zijn, is de huidige generatie politici daar verantwoordelijk voor.

Van Peteghem en de andere leden van de regering die met scherp schieten op de MR zouden beter moeten weten. Het mislukken van de fiscale hervorming heeft andere oorzaken. Ten eerste de timing. Het getuigt van een zelden geziene naïviteit om minder dan een jaar voor de verkiezingen te proberen een akkoord te bereiken over zo’n heikel thema. Je pakt dat het best direct aan bij de formatie van de regering.

De fiscale hervorming was al in juni dood en begraven.

Ten tweede was de fiscale hervorming al in juni dood en begraven. Toen liet Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) weten dat hij een verlaging van de personenbelasting niet zag zitten. Aangezien de regio’s opcentiemen heffen op die personenbelasting, zou elke verlaging hun honderden miljoenen euro’s kosten. Onaanvaardbaar voor de Waalse regering, die haar begroting nu al diep in het rood ziet gaan. Het gevolg: er werd niet langer onderhandeld over een fiscale hervorming van 6 miljard euro maar van 2 miljard euro. De impact zou dus beperkt zijn en van een verhoging van de koopkracht zou amper sprake zijn, laat staan van een incentive die werken aantrekkelijker maakt.

Ten slotte kwam de fiscale hervorming er niet, omdat de federale regering geen aandacht heeft voor de concurrentiepositie van onze bedrijven. Door de automatische loonindexering heeft de inflatieschok hier harder toegeslagen. De loonkosten zijn in België sneller gestegen dan in onze buurlanden. De concurrentiekracht kan via een fiscale hervorming hersteld worden, via een interne devaluatie: de kosten op arbeid worden verlaagd en ter compensatie stijgen de btw-tarieven. Dat maakt exportproducten goedkoper. Het is dan ook onbegrijpelijk dat zelfs de donkerblauwe MR daar niet open voor stond. Al speelt opnieuw de timing een rol. Praten over consumptiebelastingen aan het eind van een regeerperiode is electorale zelfmoord.

Is een broodnodige hervorming van onze fiscaliteit dan iets voor de volgende legislatuur? Alles zal ervan afhangen of de volgende federale regering opnieuw zo’n bont ideologisch gezelschap wordt als de Vivaldi-coalitie. Toch is het niet zeker dat we eenzelfde bedroevende vertoning zullen zien in de Wetstraat. Het is een kwestie van tijd eer de Europese Commissie België op de vingers tikt over het uitblijven van structurele hervormingen. Neem ook de precaire toestand van de overheidsfinanciën erbij, en de druk om een fiscaal beleid die naam waardig te voeren zal onhoudbaar worden.