‘Werken zal nooit meer hetzelfde zijn na de coronacrisis’

De toekomst zal natuurlijk moeten uitwijzen wat de sociologische, psychologische en economische gevolgen zijn van langdurig thuiswerken, maar in de jongste weken gaven mensen alvast blijk van een enorm aanpassingsvermogen. Dat zeggen Patrick Lootens en Frank Vander Sijpe van hr-dienstverlener Securex.

Een op de vijf Belgische werknemers deed vorig jaar regelmatig aan telewerk, voornamelijk van thuis uit. 60 procent deed dat één of twee dagen per week, de rest eerder sporadisch. Uit die cijfers van Vias institute blijkt ook dat hoe verder mensen van hun werkplek wonen, hoe meer ze – onder normale omstandigheden – telewerken.

Toch bleven flink wat bedrijven tot voor kort terughoudend over telewerk, ook voor functies die dat technisch perfect toelaten. Met de juiste ondersteuning en wanneer aan een aantal voorwaarden is voldaan, zijn de potentiële voordelen van telewerk legio: werknemers winnen tijd dankzij minder woon-werkverkeer, ervaren minder stress en vermoeidheid, en genieten van een betere werk-privébalans, zo bleek nog uit een recente studie van UGent-professor Stijn Baert.

Flexibiliteit wordt bij start-ups en (overwegend) grotere bedrijven hoog in het vaandel gedragen, en dat zorgde voor de geleidelijke introductie van de digitale werkplek. Booming business, want Microsoft, Google, Facebook en andere techbedrijven willen allemaal een stukje van de telewerkkoek en bieden al jaren tools aan die toelaten niet enkel vanop afstand, maar ook interactiever en meer collaboratief te werken.

Covid-19 als katalysator voor flexibilisering?

In maart volgde de donderslag bij heldere hemel: ook de werkgevers die tot dan de boot van telewerk hadden afgehouden wegens ‘te complex’ of ‘te veel verandering’, moesten plots de digitale sprong voorwaarts maken. In de afgelopen weken werkten we massaal vanuit ons kot. We bleven weg van kantoor, de autosnelweg en het openbaar vervoer. Microsoft noteerde een stijging van liefst 775 procent in het gebruik van zijn samenwerkingsplatform Teams. Social distancing, digitaal leren en telewerk zijn onder druk van de overheid de norm geworden, en dankzij digitale innovaties blijft onze economie toch nog enigszins draaien.

De toekomst zal natuurlijk moeten uitwijzen wat de sociologische, psychologische en economische gevolgen zijn van langdurig thuiswerken, maar in de jongste weken gaven mensen alvast blijk van een enorm aanpassingsvermogen. Zoals crisissen dat vaak doen, heeft deze coronacrisis bovendien de denkwijze bij werkgevers én werknemers fundamenteel gewijzigd. Terwijl we voordien vaak dachten “waarom dit online doen?”, zullen we in de toekomst misschien veeleer starten met de vraag “is het wel nodig om fysiek te vergaderen?”.

In tijden van crisis grijpen werknemers terug naar zekerheid, maar een aantal mensen die nu geproefd hebben van de flexibiliteit van telewerk, zal nooit meer terug willen naar vaste kantooruren. De huidige context heeft duidelijk gemaakt dat een grondige verandering in de organisatie van werk zich opdringt. Heel wat experts zijn ervan overtuigd dat onze sociale zekerheid, waar we terecht trots op zijn, aan een grondige herziening toe is. Het basisprincipe van ondergeschiktheid van werknemers, waarop ons arbeidsrecht vandaag de dag stoelt, geraakt stilaan uitgehold in een wereld waarin we van werknemers ook ondernemerschap verwachten en steeds vaker een beroep doen op consultants, freelancers en uitzendkrachten. De arbeidsmarkt heeft dringend nood aan structurele vernieuwing, met loopbaanmobiliteit over de ondernemingen heen, én aan een vorm van sociale bescherming die daarbij aansluit.

We kunnen na de coronacrisis onmogelijk terugplooien op onze oude gewoontes en ervan uitgaan dat we de volgende crisis niet meer zullen meemaken. We moeten dringend werk maken van een nieuwe aanpak. Een aanpak die het ondernemingen toelaat om – net zoals de overheid vandaag – een beroep te doen op experts wanneer ze dat nodig achten, en tegelijk flexibiliteit mogelijk maakt voor werknemers, met een minimale sociale bescherming, ongeacht hun statuut.

Patrick Lootens, Director Innovation Securex

Frank Vander Sijpe, Director HR Research Securex