Vital Nougat: ‘Aan de keukentafel hebben we het al vaak over nougat gehad’

Na enkele moeilijke jaren en strategische koerswijzigingen kijkt het derdegeneratiebedrijf Vital Nougat uit Nevele weer vol vertrouwen naar de toekomst. Schoonzoon Matthias Haeck nam de fakkel over van Maurice Gormez. Diens vader stichtte het bedrijf in 1926. “De lange termijn primeert. Maar je mag je niet in slaap laten wiegen.

De geschiedenis van Vital Nougat leest als een avonturenroman. Het eerste hoofdstuk speelt in Constantinopel (Istanboel). Daar groeit ene Vital Gormez op, telg van een Joodse confiseursfamilie met Spaanse en Griekse wortels. Vital verliet zijn geboortestad, want hij wou de geheimen van nougat in al zijn geuren en kleuren ontdekken. In Montélimar, Alicante en Verona leerde de avonturier de Franse nougat, de Spaanse turròn en jijona, en de harde Italiaanse torrone kennen. Vital Gormez ontdekte al gauw dat de lange houdbaarheid van de delicatesse mogelijkheden bood. Ook voor de export.

Na vele omzwervingen belandde hij in 1925 uiteindelijk bij een nonkel in Antwerpen. Dat was een patissier voor wie hij nougat maakte. En het avontuur was nog niet voorbij: tijdens de voorstelling van een ‘stomme film’ in een Gentse bioscoop, waar Vital nougat verkocht, viel zijn oog op Elsa, die er live piano speelde. Ze werden verliefd, trouwden en stichtten Vital Nougat. In 1936 installeerde Vital een atelier in Sint-Martens-Latem.

Vital en Elsa kregen drie kinderen. In 1958 voegde zoon Maurice Gormez zich bij zijn vader in het atelier. Onder zijn vleugels nam het bedrijf een eerste hoge exportvlucht, ook en vooral omdat Maurice medio jaren zestig de samenwerking met de Belgische supermarkten liet uitdoven. De reden klinkt ons bekend in de oren: ook toen waren er al problemen met een te hoge prijsdruk. Maurice richtte zijn pijlen op de betere chocolaterie, confiseur en banketbakker in West-Europa en nam in 1982 als een van de eerste Belgische bedrijven deel aan de Internationale Süsswaren Messe in Keulen. Die was en is nog altijd ‘s werelds belangrijkste vakbeurs voor zoetwaren.

Snotaap in een werkbroek

Sinds 1994 vormen schoonzoon Matthias Haeck en dochter Veronique Gormez de derde Vital-generatie. Veronique besliste al snel dat ze niet langer operationeel actief zou zijn. Veronique zit wel in de raad van bestuur en is medeaandeelhouder. Die aandelen zijn 100 procent in handen van de familie. Matthias: “Ik leerde Veronique kennen op mijn achttiende. Mijn schoonvader stelde mij snel de vraag of ik in het bedrijf wou stappen. Tijdens mijn studies management ging ik al mee naar een vakbeurs in Duitsland en na mijn studies ben ik er meteen ingerold. De eerste dag kreeg ik een werkbroek en zei mijn schoonvader: ‘Ik wil je het eerste jaar niet in mijn kantoor zien. Leer eerst maar nougat maken.’ Een slimme zet. Zo toonde hij aan het personeel dat ik mijn handen wou vuilmaken en als snotaap mijn plek moest verdienen”.

In 2005 bouwde Vital een nieuwe productiehal in Nevele. Het productieproces werd deels geautomatiseerd, met behoud van de originele recepten van grootvader Vital.

Het jongste decennium werd het echter moeilijker door de krimpende gourmetmarkt en veranderende consumentenwensen. Matthias: “Nougat is een nicheproduct, maar wel met een brede waaier aan smaken, texturen, kleuren en prijzen. De prijsvork van nougat varieert van 8 tot 15 euro de kilo bij discounters, 10 tot 20 euro bij supermarkten en 20 tot 40 euro bij delicatessenzaken. De ingrediënten en de bereidingswijze bepalen de prijs. Ik heb liever tien concurrenten die topkwaliteit maken dan één die lage kwaliteit produceert. Die laatste zet met zijn lage prijs een ander referentiekader bij de eindconsument en creëert een vervlakking van de smaak. Wij moeten andere marktsegmenten aanboren, nougat anders presenteren of in recepten verwerken.”

Terug naar de supermarkt

De voorbije jaren veranderde Vital op verschillende vlakken van koers, niet het minst door de inbreng van externe expertise in de raad van bestuur. Matthias: “Tom Paemeleire, die onder meer voor Katoen Natie en Univeg werkte, zorgt voor een verdere professionalisering in marketing, verkoop en financiën. Ik ben de jongste jaren een vurige aanhanger geworden van externe kennis, op voorwaarde dat je een echte vertrouwensband kan creëren. Een familiebedrijf onderscheidt zich zeker door passie en langetermijndenken. Maar die focus op de heel lange termijn kan je een beetje in slaap laten wiegen. Je wordt blind voor de urgentie van beslissingen in het hier en nu. Bijvoorbeeld als een nieuwe concurrent opstaat of als de markt verandert.”

De onderneming maakt een geleidelijke ommezwaai van een ultraflexibele artisanale producent naar minder recepturen en meer gestandaardiseerde productie. Het betekent ook dat er na een halve eeuw weer wordt geleverd aan supermarkten, onder meer Albert Heijn Delhaize en Kaufhof. Die orders creëren meer basisvolume, waardoor het bedrijf kan blijven ontwikkelen en investeren. Het gourmetsegment krimpt immers, al wil het bedrijf de premiummarkt van patissiers, chocolatiers en toeristenshops niet loslaten. Daarbij hoort ook opnieuw een duidelijker merkprofilering. “Ons profiel was onduidelijker geworden. Zeker de jongeren kenden ons onvoldoende.”

In het verleden trok Vital wereldwijd naar vakbeurzen en exporteerde naar vijftig landen. Maar dat ging gepaard met vaak heel kleine orders. “Vandaag leggen we de focus op zeven landen. Dat is rendabeler.” Die ommekeer was broodnodig. In 2014 maakte Vital nog winst, in 2015 en 2016 draaide het verlies met een verzwakt eigen vermogen. “Inmiddels is onze balans weer gezonder. Die herstart was nodig, we hebben er dan ook volop in geïnvesteerd.”

Het bedrijf brengt zich bovendien in stelling voor onlineverkoop, ook al hinkt voeding hier wat achterop. “We knopen toch al relaties aan met online-aanbieders. Een Duitse onlinewinkelketen verkoopt onze producten sinds vorig jaar, en met succes. We moeten mee zijn met e-commerce. Zo niet trappel je ter plaatse.”

Nougat in crisistijden

Matthias Haeck heeft twee zonen. Eén van hen beëindigt weldra zijn middelbare studies, de tweede studeert filosofie. Of ze in het bedrijf komen is lang niet zeker, maar ze zijn in ieder geval al betrokken. Ze nemen soms deel aan een raad van bestuur. “Aan de keukentafel hebben we het al zo vaak over nougat gehad”, lacht Matthias. “Tijdens de crisis van 2008-2009 zei mijn jongste zoon: ‘Papa, tijdens een crisis kopen mensen minder. Net dan moet onze nougat supergoed zijn.’ Ik heb die raad zeker ter harte genomen.”

Matthias wil nog één ding kwijt over de bedrijfscultuur, die hij als sterk humanistisch omschrijft. “Dat heeft ongetwijfeld te maken met de ontstaansgeschiedenis van dit bedrijf, die veel meer dan een voetnoot is. Onze familie heeft altijd veel rondgereisd, we spreken graag talen en omarmen veel culturen. Elke taal en elke cultuur kent haar schoonheid en dat wordt ook doorgegeven aan onze medewerkers. Ik ga graag op zoek naar wat mensen bindt, eerder dan wat hen scheidt”.