Uitzendsector komt handen tekort

Uitzendarbeid is een van de zeldzame vormen van flexibele arbeid in België en een van de beste graadmeters van onze arbeidsmarkt. Ook de uitzendbedrijven zitten door de oplopende arbeidskrapte met de handen in het haar. Ze wachten niet op maatregelen van de overheid en nemen initiatieven om de vacatures in te vullen.

De beroepsfederatie Federgon publiceerde eerder deze maand opvallende cijfers over de uitzendactiviteit. De sector kende in december 2021 een aarzelend jaareinde, na een bijna constante stijging van de uitzendactiviteit sinds mei 2020, na de eerste coronagolf. In december 2021 nam het aantal gepresteerde uren uitzendarbeid af met 6,45 procent tegenover de vorige maand: een daling met 6,04 procent in het arbeiderssegment en met 6,98 procent bij de bedienden. In vergelijking met december vorig jaar liet de uitzendsector wel nog een stijging van 2,65 procent optekenen.

De Federgon-index bereikte 103,87 punten in december 2021, tegenover 111,02 punten de maand ervoor. De index geeft het niveau van de activiteit weer in de onderzochte maand tegenover de activiteit in januari 2007, met als basis 100. Sinds mei 2020 was de index vooral aan het stijgen, tot onlangs (zie grafiek Tijdelijke knik in de uitzendactiviteit). Aangezien uitzendarbeid een van de eerste barometers van de evolutie op de arbeidsmarkt is, rijst de vraag of die straks misschien niet meer op volle toeren zal draaien. Is er een einde gekomen aan de stijging van het aantal openstaande vacatures en zal de krapte op de arbeidsmarkt zich minder hard laten voelen?

Sneller vast in dienst

Paul Verschueren, directeur research & economic affairs van Federgon, waarschuwt voor overhaaste conclusies: “Het is een tijdelijke knik. In oktober en november 2021 lag de uitzendactiviteit heel hoog, met betere cijfers dan in het pre-coronajaar 2019. Het gevoel was dat die trend zou doorzetten. Maar ten eerste strooide de kalender wat roet in het eten. Uitzendkrachten begonnen donderdag en vrijdag voor Kerstmis met hun vakantie. Ten tweede moesten enkele sectoren, zoals de horeca en de evenementen, nog altijd rekening houden met aangescherpte coronamaatregelen. Dat zijn branches met vrij veel uitzendkrachten. Dat heeft druk gezet op de uitzendactiviteit. Ten derde zien we zeker in Vlaanderen dat de schaarste zwaar begint te wegen. Er zijn meer en meer indicaties dat uitzendkrachten sneller of onmiddellijk vast in dienst gaan. Dat drukt op de volumes.”

Op basis van de voorlopige cijfers van 2022 denkt Verschueren dat de knik niet zal doorzetten. “Weliswaar met in het achterhoofd de krapte die blijft duren en de uitzendbedrijven die een extra inspanning moeten doen om mensen te vinden”, zegt Verschueren. “Er is het matchen van de kandidaten met de bedrijven, de tests, de assessments. De inspanning voor de uitzendbureaus om de kandidaat op de werkvloer te krijgen is een stuk groter geworden.”

De uitzendbedrijven nemen initiatieven om de krapte intern en extern op te vangen en op de vraag van de klanten te blijven inspelen. De marktleider Randstad Group Belgium plant tegen het einde van het jaar 500 nieuwe medewerkers aan te werven. Momenteel heeft het een honderdtal openstaande vacatures, enerzijds om de groei te verzekeren en anderzijds om personeel te vervangen. Er worden nieuwe collega’s gezocht voor de merken Randstad, Tempo-Team, Randstad RiseSmart en Randstad Sourceright.

“De aanwervingen zijn een rechtstreeks gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt en zijn nodig om de stijgende vraag naar personeel bij zowel kmo’s als grote bedrijven op te vangen”, zegt Walter Reynaert, hr-directeur bij Randstad Belgium. “Terwijl de arbeidsmarkt steeds krapper wordt, blijft het aantal openstaande vacatures zich opstapelen. Ons land heeft de op één na hoogste vacaturegraad in Europa. Heel wat bedrijven zijn op zoek naar ondersteuning om hun tijdelijke en permanente vacatures in te vullen. Daarnaast zorgt de schaarste op de arbeidsmarkt er ook voor dat thema’s als interne mobiliteit, loopbaanontwikkeling, employer branding en employability nog hoger op de agenda van bedrijven komen te staan. We helpen bedrijven niet alleen met het vinden van de juiste match, maar staan hen ook bij om het aanwezige talent in elke fase van hun loopbaan te behouden en te ontwikkelen.”

Het merendeel van de vacatures bij Randstad Group Belgium betreft hr-consultants. Daarnaast zijn er ook heel wat openstaande vacatures in verschillende ondersteunende departementen. Het gaat onder meer om profielen zoals ability casemanager, contentmarketeer, digital marketeer, financial controller en payrolladministrator. “Meer dan 10 procent van onze medewerkers veranderde het afgelopen jaar van functie”, aldus Walter Reynaert. Opvallend: er zijn geen specifieke diplomavereisten. Doorslaggevend zijn de persoonlijkheid, de motivatie en de commerciële feeling van de kandidaten.

Vakantie als lokmiddel

Bij concurrent Adecco is het niet anders. De hr-dienstenverlener werft momenteel zo’n 240 nieuwe mensen aan. Het gaat niet enkel om uitzendconsulenten, maar ook om experts die bedrijven bijstaan in hun personeelsbeleid en werknemers die outsourcingtaken op zich nemen. “De vraag vanuit de bedrijfswereld voor personeelsondersteuning lag nog nooit zo hoog en zal in 2022 alleen maar toenemen. De coronacrisis heeft de war for talent een nieuwe boost gegeven”, stelt Jan Dekeyser, country head van Adecco in België. “Permanente rekrutering is voor veel bedrijven belangrijker geworden. Daar zetten we dan ook sterker op in. Daarnaast is de vraag naar outsourcing toegenomen. Bedrijven willen kunnen focussen op hun kernactiviteit. Dat ze zich niet langer willen bezighouden met bijvoorbeeld dossierbeheer of de uitbating van een callcenter – en daar dus ook de juiste mensen voor moeten vinden – is voor hen een belangrijke reden geworden om sneller een beroep te doen op externe ondersteuning.”

Dekeyser hoopt nieuwe medewerkers aan te trekken door hen de kans te geven dicht bij huis te werken. Ze kunnen in het hele kantorennetwerk in België aan de slag. In de zoektocht naar uitzendkrachten voor zijn klanten wil Adecco in tijden van krapte nog verrassender uit de hoek komen. Het bedrijf heeft 11.500 vacatures. Wie in de eerste drie maanden van dit jaar aan de slag gaat via het uitzendkantoor, maakt kans op een all-invakantie voor twee personen.

Jan Dekeyser: “De vliegvakantie is niet de enige reden om te solliciteren bij Adecco, maar het geeft wel een extra duwtje in de rug om bij ons aan te kloppen. Wanneer werkzoekenden een ruime keuze hebben bij wie ze kunnen solliciteren en waar en hoe ze tewerkgesteld zullen worden, moet je als uitzendkantoor opvallen. We zien deze actie als een manier om extra interessante cv’s binnen te krijgen.”

Korte opleiding

Ook andere uitzendbedrijven halen alles uit te kast om kandidaten te vinden voor de vele openstaande vacatures, zij het op een klassiekere manier. Zoals Konvert, een van de Belgische toptienspelers die weet stand te houden tussen de multinationals in de sector. Het heeft 5.000 unieke klanten en het plaatst 45.000 uitzendkrachten per jaar. Het lanceert met Konvert & Go een nieuw opleidingsinitiatief. “Het gaat om heel korte opleidingsprojecten van vijf dagen voor mensen die niet in aanmerking komen voor een bepaalde baan door een gebrek aan kennis of ervaring”, legt commercieel directeur Thomas Dewinter uit. “We laten hen instromen in een traject. Ze krijgen heel snel enkele basiscompetenties aangeleerd. We koppelen dat opleidingstraject direct aan een baan. We hebben een opleiding montage en logistiek van enkele dagen. Als de kandidaat die afrondt en slaagt, krijgt hij de maandag erop een baan.”

Met zulke projecten loopt Konvert volgens Dewinter niet in de weg van bijvoorbeeld de VDAB. “Wij werken al samen met de VDAB om opleidingen te geven bij klanten”, zegt hij. “Andere opleidingen duren vrij lang, komen niet altijd tegemoet aan de wensen van de klant en zijn niet laagdrempelig genoeg. Daar probeert Konvert het verschil te maken. Onderschat ook de persoonlijke aanpak niet. Ik bedoel het contact tussen de kandidaten, het uitzendbedrijf en de klant. Er wordt in onze sector bij selecties meer en meer gebruikgemaakt van artificiële intelligentie om competenties en kandidaten te matchen. Maar de zogenoemde value for fit, of iemand bij het DNA van een bedrijf past, detecteer je nog altijd het best via persoonlijk contact.”

Voor Konvert & Go werden al drie testcases afgerond. “Zeven mensen zijn de opleiding gestart en vier ervan zijn geslaagd”, zegt Dewinter. “Eerst hadden ze niet de vereiste bagage, een week later ondertekenden ze het arbeidscontract. Eind maart wordt het project nationaal gelanceerd. Het is de bedoeling om 1.000 mensen per jaar aan een baan te helpen.”

Dat is een logische aanpak, volgens Paul Verschueren: “De arbeidskrachten die bedrijven vragen, zijn bijna niet meer te vinden. Je moet werken met werkloze kandidaten die nog een weg hebben af te leggen. Door het signaal te geven aan hun klanten dat ze extra investeren in opleiding, verhogen bedrijven hun toegevoegde waarde.”

Projectsourcing

Naast de eigen extra investeringen in opleidingstrajecten is ook het overnamebeleid van de uitzendbedrijven een antwoord op de vraag naar snel beschikbaar, geschoold en schaars personeel. Zo nam Copus Group, vooral bekend van de uitzendspecialist Vivaldis Interim, vorig jaar Smart Solutions en Bennet Engineering over, twee specialisten in projectsourcing. Daarbij worden geen uitzendkrachten ter beschikking gesteld. Wel worden profielen als procesingenieurs, onderhoudstechnici en industrieel ingenieurs in dienst genomen die gedurende langere tijd specifieke opdrachten uitvoeren. “Via Bennet Engineering willen we inspelen op de behoeften van de chemieclusters rond de havens van Gent en Antwerpen en de farmasector”, zegt Anke Ulens van Copus Group. “Het gaan hier dus niet over uitzendkrachten, maar over medewerkers die op de payroll van de klant komen. Soms als werknemer, soms als zelfstandige.”

“Dat is inderdaad een ander profiel van medewerkers”, stelt Paul Verschueren. “Bij projectsourcing zie je ook meer contracten van onbepaalde duur. In dat verband denk ik dat uitzendcontracten van onbepaalde duur een antwoord kunnen zijn op de vraag van bedrijven naar meer flexibiliteit. Ook bij de uitzendkrachten zien we toenemende verwachtingen om langdurige engagementen aan te gaan.”