Russisch invoerverbod: ‘Dit zal onvermijdelijk tot ontslagen leiden’

Vanuit de Belgische bedrijven komen er gemengde reacties op het Russische invoerverbod. De federatie van Belgische groenten- en fruitveilingen is niet pessimistisch en ziet ‘andere opportuniteiten’. De Belgische zuivelsector vreest voor een zware prijsdruk en de Belgische slachthuizen achten ontslagen zelfs onvermijdelijk.

Rusland stelt een invoerverbod van een jaar in op de meeste voedingsproducten uit Europese Unie en Verenigde Staten, als reactie op de westerse sancties. Het gaat om rundvlees, varkensvlees, gevogelte, melk, kaas, fruit en groenten. Alcohol blijft buiten schot. Lees meer.

België

De uitvoer vanuit België richting Rusland bedroeg in 2012 5,408 miljard euro, of 1,6 procent van de totale Belgische export. Dat blijkt uit cijfers die het Agentschap Buitenlandse Handel verzamelde.

Vier sectoren waren twee jaar geleden goed voor meer dan 70 procent van de Belgische export naar Rusland: chemische producten (32,1 procent), machines & uitrusting (15,5 procent), transportmateriaal (13,3 procent) en kunststoffen (10 procent).

De voedingsproducten, die het voorwerp uitmaken van het invoerverbod dat Rusland donderdag uitvaardigde, vertegenwoordigden 3,6 procent van de Belgische uitvoer. België voert bijvoorbeeld veel peren uit naar Rusland, maar ook tomaten of wortelen.

Uit een studie van het Agentschap Buitenlandse Handel, die dateert van september 2013, bleek dat 2.373 Belgische ondernemingen (op een totaal van circa 23.000 bedrijven uit het bestand van het agentschap, nvdr.) exporteerden naar Rusland. Nog eens ruim 3.000 ondernemingen waren geïnteresseerd in de Russische markt.

Europa

In 2013 exporteerde de Europese Unie voor bijna 12 miljard euro landbouwproducten naar Rusland. Het gaat om iets minder dan 10 procent van de totale Europese uitvoer aan dergelijke producten.

Bij de Europese export naar Rusland gaat het vooral om fruit, groenten, kaas en varkensvlees. Dat laatste product mocht echter al niet worden ingevoerd na enkele gevallen van varkenspest in meerdere Oost-Europese EU-lidstaten.

Groenten en fruit

De federatie van Belgische groenten- en fruitveilingen, het Verbond van Belgische Tuinbouwveilingen (VBT), is niet pessimistisch gestemd.

Algemeen secretaris Philippe Appeltans van VBT: ‘We wachten nog op een lijst met de verboden producten. We weten uit ervaring dat Rusland met specifieke douanecodes werkt. Zo mocht Polen (dat al enkele dagen met een Russisch invoerverbod zit, red.) nog steeds tomaten uitvoeren naar Rusland. We wachten dus nog even af.’ ‘Sowieso is er in augustus en september quasi geen export richting Rusland. We hopen dan ook dat er snel een oplossing komt voor het conflict in Oost-Oekraïne, zodat het spierballengerol niet meer nodig is.’

Voor de peren, het belangrijkste exportproduct van de Belgische telers, zijn er ‘heel wat andere opportuniteiten’. De oogst in verschillende Europese landen valt dit jaar immers tegen. ‘Turkije heeft zelfs 25 procent minder’, zegt Appeltans, die opmerkt dat de oogst in België wél iets hoger lag. ‘We kunnen dus focussen op nieuwe markten.’

Op de prijsvorming zal het Russische invoerverbod volgens Appeltans geen effect hebben. De telers putten ook hoop uit wat in Polen is gebeurd na het Russisch invoerverbod op sommige soorten groenten en fruit dat vorige week van kracht werd.

‘Ik sprak met een Poolse collega over die situatie. Sinds het Russische invoerverbod is de binnenlandse vraag er vier keer groter geworden. Hij is helemaal uitverkocht’.

Zuivel

De Belgische zuivelsector vreest dan weer voor een zware prijsdruk op de Europese markt. De bedrijven dreigen daardoor minder opbrengsten te boeken, waar de melkboer slachtoffer van zal worden. Dat zegt Renaat Debergh van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ).

Belgische zuivelbedrijven voerden vorig jaar voor 20 miljoen euro uit naar Rusland. ‘Het is niet onze belangrijkste afzetmarkt’, zegt Debergh. ‘Er is voor 500 miljoen euro uitgevoerd en Rusland was pas onze vierde uitvoermarkt.’

Jobs zijn niet meteen bedreigd, maar de sector vreest wel de indirecte gevolgen van de importban. Een derde van de kaas en een ruim vierde van de boter uit Europa ging naar Rusland, weet Debergh. Als de Russische afzetmarkt verdwijnt, dreigt een zware prijsdruk. Bovendien vallen de Europese melkquota volgend jaar weg.

‘Rusland was een groeimarkt waarop we onze hoop hadden gesteld’, zegt Debergh. ‘We hopen dan ook op een oplossing voor het conflict in Oekraïne.’

Vlees

Bij de Belgische slachthuizen komt het Russisch invoerverbod hard aan. ‘Dit is heel hard voor de sector en zal onvermijdelijk tot ontslagen leiden’, zegt gedelegeerd bestuurder Thierry Smagghe van Febev, de federatie van slachthuizen en uitsnijderijen. Hij schat dat 500 van de 5.000 arbeidsplaatsen overbodig zullen worden.

Er geldt al sinds februari een Russisch embargo op Europees varkensvlees, na enkele gevallen van Afrikaanse varkenspest in Litouwen en Polen. De slachthuizen zitten al met volle diepvriezers met vlees dat ze niet verkocht krijgen.

Bij bedrijven die sterk afhankelijk zijn van Rusland, is een deel van het personeel volgens Smagghe al technisch werkloos. ‘Sommigen zullen de deuren moeten sluiten. Tot nu toe konden we blijven stockeren, maar als het nog veel langer gaat duren, heeft dat geen enkele zin meer.’

Nu is ook de uitvoer van rundvlees naar Rusland verboden geworden. Die uitvoer is veel minder belangrijk voor de Belgische sector, en Smagghe ziet het haalbaar om voor dat vlees andere afzetmarkten te vinden. De uitvoer van varkensvlees naar Rusland is veel groter en dus onmogelijk te vervangen. Het wordt dan ook moeilijk om boeren een correcte prijs te blijven betalen, zegt Smagghe. (Belga/KVDA)