Ngo’s lanceren campagne tegen multinationals en banken die Rusland blijven financieren

De meeste internationale olie- en gasbedrijven zetten hun activiteiten in en met Rusland voort, ondanks de wereldwijde veroordeling van de oorlog in Oekraïne. Dit maken de Duitse milieu- en mensenrechten-ngo Urgewald en de Russische milieu-ngo Ecodefense vandaag bekend in het kader van hun campagne Defuel Russia’s War Machine.

De meeste internationale olie- en gasbedrijven zetten hun activiteiten in en met Rusland voort, ondanks de wereldwijde veroordeling van de oorlog in Oekraïne. Europese energiebedrijven lijken nauwelijks bereid hun Russische samenwerkingsprojecten te beëindigen en ook de grootste financiers van de Russische fossiele industrie weigeren vooralsnog hun activiteiten te staken. Dit maken de Duitse milieu- en mensenrechten-ngo Urgewald en de Russische milieu-ngo Ecodefense vandaag bekend in het kader van hun campagne Defuel Russia’s War Machine.

Terwijl het Russische leger oorlogsmisdaden begaat tegen burgers, blijven internationale olie- en gasmaatschappijen hun belangen behouden in olie- en gas-samenwerkingsverbanden met Rusland. Door deze joint ventures blijft er via royalty’s en belastingen geld de Russische oorlogskas in stromen.

Slechts een handvol westerse olie- en gasbedrijven heeft aangekondigd hun Russische joint ventures te verlaten. Maar ook deze bedrijven hebben hun samenwerking met Russische fossiele brandstofbedrijven búiten Rusland niet opgezegd.

De campagne wijst daarnaast de grootste financiers aan van de Russische fossiele brandstofindustrie. De meerderheid van deze financiële instellingen heeft nog geen plannen aangekondigd om hun activiteiten stop te zetten.

Boycot

De twee ngo’s eisen een onmiddellijke boycot van de import van fossiele brandstoffen uit Rusland. Ook roepen ze buitenlandse bedrijven op om hun kolen-, olie- en gasproductie in Rusland stop te zetten en alle joint ventures met Russische energiebedrijven in Rusland én daarbuiten op te heffen.

‘Sinds de invasie van Oekraïne hebben we talloze bedrijven horen zeggen dat ze het geweld en de agressie van Rusland veroordelen. Ons onderzoek toont echter aan dat de meeste energiebedrijven weigeren om de daad bij het woord te voegen’, zegt Heffa Schuecking, directeur van Urgewald.

Op enkele uitzonderingen na houden internationale olie- en gasmaatschappijen en Europese nutsbedrijven hun banden met de Russische energiesector intact, stelt Schuecking. ‘Deze bedrijven maakten al winst ten koste van ons klimaat; nu zorgen ze ook voor financiering van Poetins oorlog. We roepen hen op om alle energie-invoer uit Rusland te staken en alle joint ventures met Russische bedrijven, zowel in Rusland als daarbuiten, te beëindigen. Als ze niet de wil hebben om dat te doen, moeten regeringen ingrijpen en uiteindelijk sancties opleggen.’

Internationale olie- en gasbedrijven in Rusland

Ondanks steunbetuigingen aan Oekraïne, zet de overgrote meerderheid van de internationale olie- en gasbedrijven hun activiteiten in Rusland voort. Met in totaal veertien joint ventures met olie- en gasbedrijven Gazprom, Rosneft, Novatek en Lukoil blijft buitenlands geld de Russische schatkist vullen.

Onder meer Shell, BP, Exxon Mobil of Equinor kondigden aan uit Rusland te vertrekken als gevolg van de invasie van Poetin, maar bedrijven als Vitol en Trafigura lijken vastbesloten de samenwerking met Rosneft aan het Vostok-olieproject te behouden. Het Duitse Wintershall Dea houdt ook vast aan zijn drie joint ventures met Gazprom in Rusland (goed voor bijna de helft van zijn fossiele productie) en het Franse TotalEnergies blijft met verschillende projecten nauw betrokken bij het Russische Novatek.

34 joint ventures buiten Rusland

Daarnaast, zo blijkt uit onderzoek dat de twee ngo’s lieten uitvoeren, werken 41 internationale olie- en gasbedrijven in 34 internationale joint ventures samen met het Russische Rosneft, Gazprom, Lukoil en Novatek voor olie- en gaswinning elders ter wereld.

Want hoewel Shell en BP hun projecten met Rosneft ín Rusland hebben stopgezet, werken ze nog altijd samen met het Russische Lukoil aan olie- en gasprojecten in Azië en het Midden-Oosten.

Maar de leider in deze internationale samenwerkingsverbanden is het Italiaanse bedrijf Eni SpA, met elf actieve joint ventures met Lukoil, Rosneft en Novatek. Deze draaien grotendeels op offshore olie- en gasexploratie, en zijn dus bijzonder schadelijk voor het milieu. Daarnaast zijn TotalEnergies en Wintershall Dea belangrijke Russische bondgenoten, met belangen in elk zes joint ventures buiten Rusland.

VS, China en Qatar

Uit het onderzoek blijkt ook dat de wereldwijde banksector tussen januari 2019 en maart 2022 in totaal 72,7 miljard dollar aan financiering verstrekte aan de grote Russische olie- en gasmaatschappijen. JPMorgan Chase investeerde als bank het meeste in Russische olie, gevolgd door de Chinese Eximbank en de China Development Bank.

Daarnaast hadden buitenlandse (niet bancaire) investeerders in maart 2022 voor 1,5 miljard dollar aan obligaties en 71,1 miljard dollar aan aandelen in de Russische olie- en gasindustrie. De grootste investeerder is Qatar’s Investment Authority. En ook de in de VS gevestigde mega-beleggers Capital Group, Vanguard, BlackRock, GQG Partners, Invesco en Fidelity Investment bezitten voor miljarden dollars aan obligaties en aandelen in Russisch olie en gas.

‘Deze recente cijfers zijn onverenigbaar met de morele houding van het Westen en de veroordeling van de invasie van Oekraïne’, zegt Katrin Ganswindt, hoofd Financieel onderzoek bij Urgewald. ‘De acties van onze financiële instellingen bestendigen consequent de status-quo van de invoer van Russische energie. Dit gedrag voedt de oorlog in Oekraïne en verergert de toch al ernstige klimaatcrisis. We roepen internationale banken, investeerders en vermogensbeheerders op om onmiddellijk te stoppen met het verstrekken van financiële diensten aan de Russische fossiele-brandstofindustrie en deze voor eens en voor altijd af te stoten. En financiële instellingen moeten hun banden verbreken met fossiele-brandstofbedrijven die hun joint ventures met Russische energiebedrijven onderhouden.’