Als de hoge prijzen voor elektriciteit blijven aanhouden, dan kan dat in België tot 10.000 banen kosten in energie-intensieve bedrijven. Dat zegt Gert Bijnens, econoom bij de Nationale Bank, maandag in een blogpost.
De groothandelsprijzen voor elektriciteit en gas zijn de laatste maanden meer dan verdrievoudigd. Volgens Bijnens is de stijging van de elektriciteitsprijzen wellicht tijdelijk. Ze is het gevolg van ‘een samenloop van omstandigheden’, zegt hij. ‘Zo is de vraag hoger dan verwacht door een snelle heropstart na het uitbreken van de coronacrisis, maar is de toevoer van gas en hernieuwbare energie beperkt door een aantal weers- en geopolitieke factoren. Voorts is er waarschijnlijk onvoldoende geïnvesteerd in groene energie om de terugval van klassieke fossiele investeringen te compenseren.’
Terwijl de groothandelsprijs voor elektriciteit de voorbije maanden steeg van zowat 50 euro per megawattuur naar meer dan 200 euro, wijzen de termijncontracten erop dat de prijs in de loop van volgend jaar weer zou zakken. ‘Maar ook voor levering begin 2023 staat de prijs nog steeds boven 100 euro per megawattuur’, aldus Bijnens. Het gaat dan nog steeds om een verdubbeling. ‘Voor industriële klanten zou een verdubbeling van de groothandelsprijzen de eindprijs met 30 tot 75 procent kunnen doen toenemen.’
Bij producenten van onder meer metaal, kunstmest, papier en chemische producten, maakt energie vaak een groot deel van de productiekosten uit. ‘Ze kunnen die hogere kosten niet altijd aan de klant doorrekenen zonder hun verkoopvolumes te zien dalen. Een lagere verkoop vertaalt zich op termijn in minder jobs, zeker als de oorzaak ervan, de hogere prijs van elektriciteit, uiteindelijk permanent blijkt te zijn’, zegt Bijnens.
10.000 banen
Om ook een getal op het mogelijk jobverlies te plakken, grijpt de econoom terug naar een in april gepubliceerd onderzoek waar de Nationale Bank aan meewerkte en waarin ruim 200.000 productiebedrijven in de Benelux, Frankrijk, Duitsland, Italië en het Verenigd Koninkrijk onder de loep genomen werden over de periode 2009-2017. Daaruit bleek dat een stijging van de elektriciteitsprijs met 10 procent de werkgelegenheid in energie-intensieve bedrijfstakken met 1 tot 2 procent deed dalen. ‘Op basis van deze bevinding, kunnen we berekenen dat de eerder vermelde stijging van 30 procent ten opzichte van het historisch niveau tot 300.000 jobs kan treffen in de bestudeerde landen’, aldus Bijnens.
In België zouden volgens die berekening tot 10.000 banen verloren kunnen gaan. ‘Binnen België is Vlaanderen kwetsbaarder dan Wallonië. Energie-intensieve bedrijven zijn binnen België sterk geconcentreerd in enkele gebieden, met de haven van Antwerpen als uitschieter’, luidt het. Bijnens benadrukt wel dat de impact van het mogelijke jobverlies op de economie in haar geheel, moeilijk in te schatten is. ‘Het verleden leert ons dat de getroffen jobs niet onvermijdelijk de werkloosheid doen stijgen, maar gecompenseerd kunnen worden in andere bedrijven en bedrijfstakken, al dan niet in de opkomende groene economie.’
