Lieve Mostrey (topvrouw financiële reus Euroclear): ‘Een beursgang is mogelijk’

De Belgische staat nam eind vorig jaar een participatie van 2 procent in Euroclear, een wereldspeler in het settelen van financiële transacties. Het is de voorbode van meer verschuivingen in het aandeelhouderschap. “Ik sluit een beursintroductie niet uit”, zegt CEO Lieve Mostrey in een exclusief interview.

Welk bedrijf verwerkte vorig jaar voor 791.000 miljard euro aan transacties, goed voor tien keer het wereldwijde bruto binnenlands product (bbp)? Welk bedrijf maakte een winst van 322 miljoen euro op een omzet van 1,3 miljard? Welke financiële wereldspeler wordt vanuit Brussel geleid door een Vlaamse vrouw?

Het is geen schande als u het antwoord niet kent. Velen zijn het anonieme grijze gebouw langs de Brusselse kleine ring al gepasseerd, weinigen kennen zijn bewoner. Nochtans, u hoeft maar een aandeel, een obligatie of een beleggingsfonds te kopen, en de kans is groot dat die transactie via Euroclear passeert. Mocht het bedrijf één dag platliggen, dan ontstaat wellicht een ongeziene chaos op de financiële markten.

“Financiële marktinfrastructuur is heel belangrijk”, bevestigt Lieve Mostrey, de CEO van Euroclear. Dat een aantal grote banken, haar traditionele klanten-aandeelhouders, hun participatie willen verkopen, hoeft geen probleem te zijn: “Voor langetermijninvesteerders zoals staats- en pensioenfondsen hebben wij een aantrekkelijk profiel.” De 58-jarige Mostrey werkte een leven lang in IT en operations, eerst bij de Generale Bank en later bij Fortis. In 2010 maakte ze de overstap naar Euroclear, waar ze in 2017 benoemd werd tot CEO.

Euroclear was jarenlang in handen van financiële instellingen. De voorbije maanden waren er enkele opvallende verschuivingen in de aandeelhoudersstructuur. België werd via de FPIM de eerste overheidsaandeelhouder van Euroclear. Ook de Londen Stock Exchange (LSE) nam een belang van bijna 5 procent. Wat is er aan de hand?

MOSTREY. “De meeste banken zijn aandeelhouder van Euroclear. Zij zijn onze belangrijkste klanten. Euroclear is juridisch altijd een nv geweest, maar de economisch-filosofische structuur was eerder coöperatief: user owned and user governed. Dat is tientallen jaren onveranderd gebleven. Maar de banken zijn intussen onderworpen aan de Bazel-regels en die bestraffen het bezit van aandelen. Daardoor moeten ze meer kapitaal aanhouden als ze aandelen bezitten, waardoor ze hun aandelenportefeuille tegen het licht zijn gaan houden.”

En dus zetten ze hun participatie in Euroclear in de etalage?

MOSTREY. “Juist. Niet toevallig was de eerste bank die verkocht Royal Bank of Scotland (RBS), een bank die actie moest ondernemen om haar kapitaal te versterken. Dat de waarde van Euroclear door de jaren heen fors is gestegen, speelde ook. De Amerikaanse beurs Intercontinental Exchange (ICE) betaalde RBS in 2017 een transparante prijs (Euroclear werd bij die transactie gewaardeerd op 5,8 miljard euro, nvdr). Dat heeft bij andere banken de ogen geopend. Door hun participatie in Euroclear te verkopen, slaan ze twee vliegen in één klap. De kapitaalvereisten gaan automatisch naar beneden, terwijl ze een mooie meerwaarde boeken die ze kunnen gebruiken om hun kapitaal te versterken. Hoe meer een bank met de kapitaalvereisten worstelt, hoe groter de incentive om haar belang in Euroclear af te bouwen.”

Maar er is duidelijk ook interesse van kopers?

MOSTREY. “Na ICE is de Londense Beurs LSE onlangs ingestapt. Dat zijn, niet toevallig, spelers uit de niet-bancaire sector. Zij kennen niet de kapitaalvereisten van de banken.”

En ook de Belgische staat werd aandeelhouder via zijn investeringsvehikel FPIM, Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij?

MOSTREY. “Langetermijninvesteerders en staatsfondsen, zoals FPIM, kiezen meer en meer voor infrastructuurbeleggingen, zoals havens, snelwegen, luchthavens, elektriciteitsnetten, enzovoort. Financiële marktinfrastructuur hoort steeds meer in dat lijstje thuis. Euroclear beantwoordt aan het profiel van een langetermijninvestering met een stabiele kasstroom en een vrij voorspelbare return. FPIM was het eerste staatsfonds dat in Euroclear stapte, maar ik kan me voorstellen dat andere sovereign wealth funds of grote pensioenfondsen volgen.”

Veranderen die aandeelhoudersverschuivingen iets voor het management?

MOSTREY. “Wij voeren altijd een gesprek met geïnteresseerde aandeelhouders. Daarin maken wij duidelijk dat Euroclear voor een open model staat. Wij hebben in onze 50-jarige geschiedenis waarde gecreëerd door met alle beurzen, centrale tegenpartijen en banken te werken. Die open architectuur is waar Euroclear voor staat. Nieuwe aandeelhouders moeten bereid zijn dat model te onderschrijven.”

Is dat open model het grote verschil met uw internationale concurrent Clearstream, die volledig in handen van Deutsche Börse is?

MOSTREY. “Clearstream heeft een verticaal, geïntegreerd model en het creëert evengoed waarde. Ik ga niet beweren dat het ene model goed en het andere slecht is. Maar wij werken al vijftig jaar op een bepaalde manier. Als we dat plots omgooien, zouden we waarde vernietigen.”

Op een investor day begin maart gaf Euroclear aan dat het zijn aandeelhouders meer liquiditeitsmogelijkheden wil bieden, zodat ze gemakkelijker aandelen kunnen kopen of verkopen. Zet u daarmee de deur open voor een beursgang?

MOSTREY. “Na de bilaterale transacties van de voorbije maanden hebben enkele aandeelhouders aangedrongen op meer liquiditeitsmogelijkheden voor hun aandelen. Onze raad van bestuur heeft daarop besloten een studie te laten maken naar de mogelijkheden. Die opties worden bestudeerd. Het bestuur wordt daarin bijgestaan door Goldman Sachs en zal in de tweede helft van 2019 meer duidelijkheid verschaffen.”

Wat zijn de opties?

MOSTREY. “Het zijn er twee. Ofwel private plaatsingen, waarbij investeerders voor redelijk grote bedragen in het kapitaal kunnen intreden door bestaande participaties over te nemen. Ofwel kiezen we voor een beursintroductie.”

Wat geniet uw persoonlijke voorkeur?

MOSTREY. “Ik sluit geen enkele mogelijkheid uit. Ik ben mijn mening nog aan het vormen. Als het zover is, zal ik er eerst met de raad van bestuur en de aandeelhouders over praten. ( lachend) En pas daarna met jullie.”

Welke impact heeft de snel oprukkende digitalisering op uw bedrijf?

MOSTREY. “Euroclear investeert fors in de digitalisering omdat we het als een kans zien om onze dienstverlening te versterken en efficiënter te maken. Maar als uw vraag is, gaat de digitalisering onze business ontwrichten? Dan is mijn antwoord: Euroclear wil meer zijn dan een louter technologische uitvoerder. De toegevoegde waarde die we de klanten bieden, ligt ook in krediet-, liquiditeits- en risicomanagement. Dat maakt integraal deel uit van onze dienstverlening. Wij slagen erin het risico voor onze klanten te beperken. Bovendien hebben wij veel kapitaal (3,7 miljard euro, nvdr) en een sterke rating AA+. Zonder die zaken zouden sommige klanten niet met ons werken.”

Sommigen beweren dat de rol van clearing- en settlementhuizen een ondoorzichtig kluwen gecreëerd heeft dat de risico’s in het financieel systeem deed toenemen, en zelfs mee aan de basis lag van de financiële crisis.

MOSTREY. “Ik ben het daar niet mee eens. Ik denk niet dat de marktinfrastructuren een aandeel hadden in of aan de basis lagen van de financiële crisis. Integendeel, de regulatoren hebben na de crisis beslist een aantal zaken verplicht door te schuiven naar centrale clearinghuizen, precies om de risico’s in het financieel systeem te verlagen. Het toezicht op Euroclear is heel nauwgezet, en in zijn vijftigjarige bestaan heeft het bedrijf nooit één kredietverlies geleden. Marktinfrastructuren zijn voor mij eerder deel van de oplossing dan van het probleem. Wij zorgen voor een betere risicobewaking.”

Is er geen groot operationeel risico aan het samenbrengen van al die miljarden transacties? Stel dat uw bedrijf wordt gehackt, en dat het overzicht over wereldwijde effectenposities verloren gaat.

MOSTREY. “Het gros van onze investeringen – vele tientallen miljoenen per jaar – gaan naar cyberveiligheid en het bewaken van operationele risico’s.”

Wat is uw belangrijkste prioriteit voor de komende drie tot vijf jaar?

MOSTREY. “Ons strategische plan focust op het versterken en het uitbreiden van het klantennetwerk. Het goede nieuws is dat wij nauwelijks klanten verliezen. En als onze klanten groeien, groeien wij mee. Bovendien laten de nieuwe diensten (zie kader Wat doet Euroclear?, nvdr) toe onze relatie met de klanten te verdiepen, en nieuwe klanten te bereiken. Dat moet onze groei bestendigen.

“Daarnaast willen we actief worden in data-analyse. Euroclear beheert gigantische volumes en transacties, dat is een pak data waaruit we informatie kunnen halen die interessant kan zijn voor de klanten. Waar zit de liquiditeit? Wat zijn de grote trends? Daarrond willen we een nieuwe dienstverlening ontwikkelen. Maar het is nog te vroeg om daar financiële ambities aan te koppelen.”

Wat betekende de brexit voor de activiteiten van Euroclear?

MOSTREY. “Operationeel ligt het zwaartepunt van Euroclear altijd al in België. Meer dan de helft van de 4000 medewerkers werkt in Brussel. Om elke zweem van twijfel over onze Europese identiteit weg te nemen, hebben we ook de juridische holdingstructuur van Londen naar Brussel verhuisd. En doordat ook onze klanten activiteiten van het Verenigd Koninkrijk naar landen binnen de Europese Unie verplaatsten, was er heel wat extra administratief werk om de contracten aan te passen.”

Heeft Europa de brexit voldoende aangewend om financiële bedrijven aan te trekken, of hebben we een kans gemist?

MOSTREY. “Ik heb het idee dat de brexit op zeer korte termijn zou leiden tot een gigantische verplaatsing van activiteiten nooit erg realistisch gevonden. Voor een bedrijf is het verhuizen van een activiteit zeer risicovol. Zonder garanties over talent en huisvesting zal men dat nooit doen. Loop eens rond in Canary Wharf en vraag je af in welke Europese hoofdstad je evenveel mensen en ruimte vindt.

“Maar als het Verenigd Koninkrijk zich van Europa zou isoleren, kan die situatie nog veranderen. Elke keer als een onderneming voor een investering staat, zal ze zich de vraag stellen waar die het best gebeurt: in de uitbouw van de Europese hub, of in Londen? Alles zal afhangen van het nieuwe evenwicht dat tot stand komt tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk. Londen is een zeer sterk financieel centrum. Als het Verenigd Koninkrijk niet te ver van de Europese Unie afglijdt, kan de stad zeker haar positie behouden.”

U was een lid van de expertengroep die aanbevelingen deed om Brussel aantrekkelijker te maken als financieel centrum. Valt de oogst tegen?

MOSTREY. “Ik vind dat het glas halfvol is. We hebben een ambitie geformuleerd, maar je moet die met de nodige dosis realisme bekijken. Zomaar uit het niets tienduizend financiële banen naar Brussel halen, dat zit er niet in. Ons bankenlandschap is gereduceerd tot retailbanken. Dan mag je niet verwachten dat je activiteiten rond complexe derivaten zal aantrekken.

“België staat sterk in een aantal nichemarkten, en daarin hebben we enkele successen geboekt. In betalingen zijn enkele spelers naar ons land gekomen. In pensioenfondsen voor bedrijven was er een verschuiving van Nederland naar België. En ook in verzekeringen waren er enkele succesjes. Ik vind dat we het al bij al niet zo slecht gedaan hebben.”