‘Kantoortuinen zijn seksistisch’

Wat gelijkheid moest bevorderen, beklemtoonde de statusverschillen. Dat zegt professor-emeritus aan de Vlerick Business School Marc Buelens.

Goed dat er nog sociologen zijn. Twee Britse vrouwelijke sociologen bestudeerden de gevolgen van de verhuis van een grote stadsadministratie naar open kantoren. Zij volgden drie jaar lang 27 vrouwen en 13 mannen via interviews en observatie. Leve de kantoortuin. Het glas zorgt voor transparantie, je ‘voelt’ wat er leeft, en je legt sneller contact. En uiteraard past het in de moderne organisatievisie: minder hiërarchie, meer overleg, beter teamwork, snellere innovatie. Zelfsturing, weet je wel.

Maar weinig werknemers lijken echt te houden van zo’n kantoorinrichting; je hoort je collega’s voortdurend praten en bellen, men steelt er als de raven en… je hebt helemaal geen privacy. De sociologen vonden nog een nadeel: zo’n inrichting is ronduit seksistisch en dat is dan nog niet zozeer omdat vooral vrouwen last lijken te hebben van het continue lawaai.

Sommige vrouwen vonden het open landschap beter voor de gelijkheid, maar ze rapporteerden ook een niet verwacht gevolg. Velen voelden zich bekeken, gewikt en gewogen. Mannen rapporteerden dat gevoel niet. De architect van het open kantoorlandschap was zich bewust van het mogelijke probleem maar verwees naar ‘de nudistenparadox’. Iedereen bekijkt iedereen en… stelt vast dat niemand kleren aan heeft. De nieuwsgierigheid verdwijnt heel snel.

Scores

Maar, stellen de sociologen, dat is niet juist, uit studies van nudistenstranden blijkt dat men daar wél zijn ogen de kost geeft. Het klinkt weinig verrassend dat op die stranden vooral mannen vrouwen begluren. En dat is volgens de vrouwelijke werknemers ook het geval in het glazen huis. Mannen zouden zelfs de dames die binnenkomen scores geven en zo allerlei schoonheidslijstjes aanleggen. En daarom vermeden sommige vrouwelijke werknemers bepaalde hoeken van de kantoortuin, want daar werd je heel uitvoerig bestudeerd.

Vreemd genoeg voelden vrouwen ook een zekere druk om zich te kleden in functie van hun status. Ze pasten hun uiterlijk aan, gingen zich formeler of net informeler kleden en meer of net minder make-up gebruiken. Wat gelijkheid moest bevorderen, beklemtoonde de statusverschillen. Je moest zo eens een secretaresse met een afdelingshoofd verwarren, hoe pijnlijk.

Vrouwen rapporteerden ook dat er geen ‘ruimte’ was voor emotionele reacties, individueel noch in een intiem gesprek. Mannen rapporteerden dat niet, maar ik vermoed dat ze gewoon vergaten te vertellen dat ze minder binnenskamers vloekten.

Een vervelend aspect van die open kantoorruimtes is dat je ook ziet wat de collega’s als lunch verorberen. Om te beginnen zie je dan wie zoiets dwaas doet als een ‘ sad desk lunch‘(picknicken aan je computer), maar je kan ook goed zien wie aan het diëten is, misschien zelfs welke medicatie de collega’s slikken. Je privacy wordt dus niet alleen te grabbel gegooid op Google of Facebook, maar ook tijdens je lunch.

Het is altijd wat met die mannen. Geef ze gesloten kantoren en #MeToo moet in actie komen. Geef ze open kantoren en ze gluren er op los.

Lulkoek

Elena Shalneva, een communicatie-consulente, vindt dit allemaal lulkoek. Zij merkt op dat iedereen naar iedereen zit te lonken, maar dat je dat doet omdat het alternatief, gewoon werken, zo onaantrekkelijk is. En geen privacy? Dient een kantoor daar echt voor? Als je graag privacy hebt, stelt ze, bouw dan een geluidsvrije cabine in je tuin.

Een boeiende discussie , overgoten met een ‘gendersausje’. Je kunt het vergelijken met de gordijntjes in het dorp van mijn grootouders. Iedereen werd gecontroleerd door de roddels, iedereen wist er alles van iedereen. Wee diegenen die een beetje een andere norm hanteerden, de sociale controle was verstikkend. Maar… er was geen politie op straat, de champetter had een goed leven. Sociale controle heeft ook zijn voordelen. En het lijkt me alleszins leuker te kijken naar iemand die verzorgd naar het werk komt. Als dat het enige gevolg zou zijn, word ik ook fan.