‘IT-sector is niet voorbehouden aan hoogopgeleiden’

Er zijn binnen de IT-sector tal van jobs waarvoor je geen universitair diploma of een diploma hoger onderwijs nodig hebt. Dat zegt Jacques Platieau, country general manager bij IBM België en Luxemburg.

Onlangs merkte VDAB-topman Fons Leroy op dat de kloof tussen de vaardigheden van werkzoekenden en die waar bedrijven naar op zoek zijn in geen enkel Europees land groter is dan in België. Terzelfdertijd heeft Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes het over de digitaal verworpenen der aarde, die door steeds verdere digitalisering uit de boot dreigen te vallen. We kunnen niet om die digitalisering heen. Het is noodzakelijk om onze boot structureel te hervormen, willen we die meer stabiliteit én capaciteit geven. Terecht merkt Daan Killemaes op dat structurele oplossingen voor de digitale uitdagingen in onderwijs en permanente herscholing gevonden. Dat we, zoals hij zegt, wel niet van iedereen whizzkids kunnen maken, hoeft geen onoverkomelijk obstakel te zijn.

White collar, blue collar, en… new collar

Ik spreek dagelijks met klanten en businesspartners die de digitale trein niet willen missen. Velen zijn op zoek naar vers talent om de rangen te versterken. Waar ze dat talent vergaard hebben, doet er minder toe. Bovendien is er een nieuw profiel aan het ontstaan: werkkrachten die technische vaardigheden combineren met een basiskennis die je klassiek in het hoger onderwijs opdoet. IBM noemt deze profielen new collar: anno 2017 wordt de traditionele indeling tussen blue collar en white collar werknemers immers onhoudbaar.

Uiteraard blijft hoger onderwijs belangrijk – maar laat ons toch eens ophouden de perceptie te voeden dat IT voorbehouden is voor hoogopgeleiden. Er zijn tal van jobs waarvoor je geen universitair diploma of een diploma hoger onderwijs nodig hebt. Netwerkbeheerder, databankbeheerder of webdeveloper zijn jaarlijkse habitués op de lijst met knelpuntberoepen – alle relatief gemakkelijk en snel via volwassenenonderwijs of certificeringsprogramma’s onder de knie te krijgen. Ook gespecialiseerde technici allerhande zijn in het tijdperk van Data Analytics en het Internet der Dingen gegeerd op de arbeidsmarkt.

Werkbaar werk dankzij automatisering

Als Country General Manager van een cognitief en cloudbedrijf besef ik maar al te goed dat we niet blind mogen zijn voor de sociale impact van digitalisering. Eén van de structureel interessantste buffers om die maatschappelijke impact op te vangen, is die maatschappij zo goed mogelijk voorbereiden – te beginnen bij onderwijs en opleidingen. Door routinewerk uit onze handen te nemen, opent cognitieve technologie paradoxaal genoeg de deur voor menselijker werk. Moderne, diepmenselijke vaardigheden (communicatie, samenwerking, creativiteit, kritisch en probleemoplossend denken) zijn nu al van onschatbare waarde, maar zullen nog een pak belangrijker worden in een geautomatiseerde toekomst. Laat ons daar dus in alle onderwijs- en opleidingsniveaus op focussen.

Een leven lang leren

Ook wordt een generatie die zich wil voorbereiden op grondige digitalisering het STEM-onderwijs (Science, Technology, Engineering en Mathematics) al met de paplepel ingegeven. Het is cruciaal om studenten van jongs af aan met STEM vertrouwd te maken, temeer omdat bovengenoemde vaardigheden er uitvoerig aan bod komen: wiskunde en wetenschap gaan niet alleen over het oplossen van vergelijkingen, maar van problemen. En hoewel peuters al goed met een tablet overweg kunnen, kunnen leerplannen nog lang niet met een steeds verder digitaliserende wereld onderweg. De verantwoordelijkheid enkel bij het onderwijs leggen is echter misplaatst. Veel vruchtbaarder zijn de partnerschappen tussen onderwijs, overheden en bedrijven, die samenwerken om zo laagdrempelig mogelijk zoveel mogelijk kennis en expertise tot bij de student brengen. Of die student nu een kind van zeven is, een student, of – de filosofie van levenslang leren indachtig – een arbeider die zich wil omscholen.

P-TECH scholen: een gegeerd model

De in 2011 in de VS opgerichte P-TECH scholen (Pathways in Technology Early College High Schools) zijn een voorbeeld van zo’n doordachte onderwijsverrijking. In maart studeerden de eerste alumni af na de klassieke vier jaar high school gecombineerd te hebben met twee jaar voortgezet onderwijs (het zogenaamde Associate’s Degree). Tijdens de opleiding lag de nadruk op STEM-onderwerpen. De scholieren gingen op stage bij IBM, maar ook bij andere bedrijven zoals Microsoft en Cisco. P-TECH alumni zijn de eerste in rij om bij IBM goedbetaalde vacatures in te vullen. Mooi meegenomen. Vooral leerlingen met een kansarme achtergrond maken gebruik van het gratis programma, en stappen zo een wereld binnen waar ze anders zeer moeilijk toegang toe zouden krijgen. In 2013 prees Obama de P-TECH scholen nog als ‘een ticket naar de middenklasse’. Het model kan ondertussen op wereldwijde interesse rekenen. Dichter bij huis willen laagdrempelige initiatieven zoals Techclass of Girl Tech Fest leerlingen uit het basis- en secundair onderwijs warm maken voor een toekomst in STEM.

Met open vizier, met gezamenlijke visie

De P-TECH-scholen zijn een voorbeeld van een programma dat enkel kon ontstaan binnen de context van een open ecosysteem, met wisselwerking tussen scholen, overheden en bedrijfswereld. Het is enkel via dialoog en met open vizier dat aangeboden STEM-onderwijs en de STEM-opleidingen relevant kunnen blijven – en meerwaarde kunnen creëren. De VDAB-app die Tinder-gewijs ervaren mentoren aan jonge werkzoekenden linkt, is bijvoorbeeld het resultaat van studenten die in het kader van IBM’s Extreme Blue stageprogramma twaalf weken bij VDAB aan de slag gingen. Petje af ook voor Hogeschool West-Vlaanderen. Ze hebben niet gewacht tot blockchaintechnologie echt ingeburgerd is om nu al een nieuwe specialisatierichting omtrent de technologie in te richten. Beide zijn voorbeelden van hoe je met vereende krachten meerwaarde kan creëren. Of je kan halsstarrig de platgetreden paden bewandelen, of je kan je aanpassen aan een veranderende samenleving, en zo mensen opleidingen en ervaringen aanbieden waarmee ze effectief aan de slag kunnen – ook in een gedigitaliseerde toekomst.