“In het hele avondland staat O&O onder druk” (Koenraad Debackere)
Zonder fundamenteel onderzoek, geen ondernemerschap. Zonder ondernemerschap, geen innovatie. Zonder innovatie, tja, weinig toekomst voor Vlaanderen. Innovatie-expert Koenraad Debackere onthult de logica van ondernemen en innoveren.
Hoe meer er gesproken wordt over innovatie en onderzoek en ontwikkeling (O&O), hoe minder er blijkbaar van in huis komt. De bedrijfsinvesteringen in O&O in België lopen angstaanjagend terug. 1,4 procent is het laatst bekende percentage, goed voor 2,6 miljard euro aan investeringen. Ook de overheidsinspanningen lopen terug en bedroegen in 2007 nog maar 0,63 procent van het bbp. In euro’s uitgedrukt betekent dit 1,1 miljard.
59,4 procent van de O&O-investeringen mag op het conto geschreven worden van niet-Belgische ondernemingen. Volgens het Planbureau is het wegtrekken van deze buitenlandse bedrijven en hun O&O-activiteiten de grote oorzaak van de slechte Belgische statistieken.
Nu ons land wegzinkt in de statistieken over uitgaven in onderzoek en is een analyse van Koenraad Debackere geen overbodige luxe. De prof is algemeen beheerder aan de KU Leuven en geldt als een van de grootste innovatie-experts van ons land.
Ook de Vlaamse overheid snoeit in haar budgetten. Debackere: “Klopt. Maar ook in de ons omringende landen is het niet allemaal rozengeur en maneschijn. In het hele avondland staat O&O onder druk. Al is er ook goed nieuws. In onze jongste enquête die voor de Europese Commissie zagen we dat de O&O-inspanningen van middelgrote bedrijven in België toenemen. Dat stemt hoopvol, en toont aan dat we ondernemers nodig hebben om innovatie weer op de kaart te zetten. Ik hoop oprecht dat die kleine positieve trend bij de typisch Vlaamse bedrijven, is doorgezet in 2009. Want dan zie ik toch wel een lichtpunt.”
U verwacht wel veel. 2009 is net het jaar waarin vele bedrijven zwaar saneerden. Debackere: “Klopt, het blijft een groot vraagteken. Ik ontken dan ook niet dat O&O onder druk staat. Ik ben er echt van overtuigd dat ondernemers pas in O&O investeren als ze marktopportuniteiten zien.”
De VS is veel innovatiever dan Europa. Omdat Europa meer actief is in ‘oudere’ sectoren? Debackere: “In de VS is er als sinds jaar en dag veel meer competitie en concentratie. Kijk naar de federale O&O-budgetten in de VS. Die zijn groot en zijn geconcentreerd in grote departementen – gezondheid, energie… – die duidelijk weten welke richting ze uit willen. Wij werken in een heel andere constellatie. De inbreng van Europa in het O&O-budget is slechts 5 procent, de rest komt van de landen en de regio’s. Daardoor krijg je een heel grote versnippering van middelen. Als je in Europa 10 miljard euro wil bijeenhalen, moet je daar landen en regio’s voor mobiliseren en dat is geen gemakkelijke oefening. Je staat daar voor een heel complex institutioneel vraagstuk. In tijden van schaarste moeten we misschien meer kijken hoe we de middelen efficiënter kunnen aanwenden, dan hoe we meer middelen kunnen vergaren.”
De vraag stellen is ze beantwoorden. Maken we dan vandaag niet de goede keuzes?
Debackere: “Ik denk dat er in de politiek en de bedrijven te weinig duidelijke keuzes worden gemaakt. Duidelijke keuzes durven te maken, is cruciaal. Neem fundamenteel onderzoek. Ik sta versteld van een discours waarin wordt gezegd dat er meer van het ene en minder van het andere type onderzoek moet zijn. Spin-offs als Ablynx, Remynd, Thrombogenics en dergelijke, zijn ontstaan dankzij het fundamenteel onderzoek dat in Vlaanderen gebeurd is. Door de grenzen van de kennis te verleggen, verleg je ook de grenzen van innovatie. De industrie, bedrijven en kenniscentra zijn bondgenoten van elkaar. We moeten elkaar niet op de kast jagen met discussies over meer of minder fundamenteel onderzoek. Het is én-én. Voor mij is de eerste prioriteit het evenwicht te bewaren tussen gericht en niet-gericht onderzoek.”
An Goovaerts en Lieven Desmet
Lees het volledige interview en een analyse in ons innovatiedossier in Trends van donderdag 9 december.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier