Dit zijn de Belgische autotoeleveraars die stand houden

De massale omschakeling naar elektrische wagens kan duizenden banen op de helling zetten in de autosector. Maar de Belgische autotoeleveraars met meer dan 150 werknemers houden verrassend goed stand. Het banenverlies bij Punch Powertrain blijft voorlopig de uitzondering.

Duitsland is de belangrijkste automarkt van Europa. Maar het thuisland van marktleider Volkswagen Groep en de premiummerken Audi, BMW en Mercedes weet het blijkbaar niet meer. “Motorpech”, titelde het weekblad Der Spiegel eind oktober. Duitsland miste de boot van de elektrische wagen. Die omschakeling zou tot 125.000 banen kosten, want in een verbrandingsmotor steken gemiddeld meer dan 1000 onderdelen, in een elektrisch aandrijfsysteem slechts 200. Vooral bij de toeleveraars zal het ontslagen regenen. Dat bij het Duitse Continental tot 20.000 ontslagen vallen, bevestigt dat die onheilsberichten gegrond zijn. Bij Bosch verdwijnen 2600 banen.

Als het in Duitsland regent, druppelt het in Vlaanderen. Punch Powertrain kondigde de voorbije maanden ruim 300 ontslagen aan, vooral omdat de Chinese automarkt sputtert. De producent van versnellingsbakken had het voorbije decennium bijna 900 banen gecreëerd in Sint-Truiden. “Punch Powertrain zit in een overgangsfase. Maar op middellange termijn ziet het er wel goed uit”, nuanceert Ben Van Roose, manager maakindustrie bij de technologievereniging Agoria. “Binnen twee à drie jaar start bij Punch Powertrain een heel belangrijk contract voor PSA Peugeot Citroën Group.”

Trends onderzocht de evolutie van de werkgelegenheid bij de grote Belgische autotoeleveraars – bedrijven met meer dan 150 werknemers – in het voorbije decennium. In die periode kwamen er 512 banen bij, tot een totaal van 8368 werknemers. Dat is een groei met 6,5 procent. Punch Powertrain leverde daar de grootste bijdrage aan.

Toch blijft Ben Van Roose voorzichtig. “In onze jongste enquête over de conjunctuur in de sector vond de helft van de ondernemingen dat hun orderportefeuille te laag was. Een derde van de ondernemingen verwachtte een negatieve evolutie in de volgende drie maanden. De oorzaken waren de strengere uitstootnormen, de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten, en de onzekerheid bij de consument over diesel en benzine. Toch zie je hoe Daf Trucks investeert in Westerlo. De grote investeringen in de assemblagefabrieken van Audi Brussels en Volvo Car Gent zijn achter de rug. Wereldwijd zou het voertuigenpark tegen 2040 verdubbelen. En Duitsland investeert 40 miljard euro in nieuwe fabrieken.”

Hoe kwetsbaar zijn de Belgische autotoeleveraars? Slechts één ervan is in Belgische handen, VCST Industrial Products in Sint-Truiden. Dat hoeft geen nadeel zijn, want met hun uitgebreide netwerk zorgen de buitenlandse hoofdkantoren voor extra orders in de Belgische fabrieken. Een nijpend probleem blijven de winstmarges van de toeleveraars. Niet eens een derde zag zijn winstmarge verhogen. De autoproducenten persen hun toeleveraars steeds meer uit.

Plastal, Gent

In de fabriekshal van Plastal in Gent staan zeven bijna volledig gerobotiseerde spuitgietmachines. Kostprijs: 1 miljoen euro per machine. De hypermoderne lakstraat kan 4000 bumpers per dag lakken. “Dit materiaal kun je niet zomaar verplaatsen zoals een eenvoudige montagelijn”, zegt directeur Roger Verheyden. Plastal is een Zweedse groep, die op haar beurt een onderdeel is van de Canadese Plasman Group. Plastal maakt kunststoffen onderdelen voor de buitenkant van wagens. Het filiaal in Gent fabriceert bumpers, dakspoilers en bekleding. Per uur vertrekken twee transporten met bumpers en dakspoilers naar de fabriek van Volvo Car, vijf kilometer verderop.

De toeleveraar leek twee jaar geleden nog een vogel voor de kat, doordat het zwaar afhankelijk was van Volvo Car Gent. Plastal verloor de voorbije maanden werk, omdat Volvo een aantal activiteiten weer in eigen beheer nam en de bumpers zelf monteert. Bovendien wordt een aantal modellen niet meer geassembleerd. De omzet zou daarmee dit jaar afnemen tot 45 miljoen euro, tegenover nog 96 miljoen euro in 2017.

Maar Roger Verheyden benadrukt dat zijn bedrijf toekomst heeft. “Wij sluiten niet”, zegt hij. “Het voorbije jaar was moeilijk, met een volumedaling met 27 procent. Allerlei geruchten deden de ronde. En ook 2019 wordt nog een moeilijk jaar. Maar de vooruitzichten zijn goed. Positief was de start van de productie van het model XC40 in 2017, waarvoor wij onderdelen leveren. Het volume zal de volgende jaren nog toenemen. De XC40 zou ons werk moeten geven tot in 2024. ” In 2021 komt er een variant van de XC40, waarvoor Plastal eveneens onderdelen levert. “Dat geeft een goed vooruitzicht op blijvende werkgelegenheid.”

Er is nog meer goed nieuws, dankzij het internationale netwerk van eigenaar Plasman Group. “Plasman wil per fabriek twee tot drie belangrijke klanten, zodat er meer productiestabiliteit is”, vertelt Verheyden. “Bovendien is onze fabriek logistiek goed gelegen. De andere drie fabrieken zijn gevestigd in Scandinavië.” Zo mag de fabriek in Gent vanaf volgend jaar bumpers leveren voor de superpremiumsportwagen Aston Martin. Het volume is weliswaar beperkt: ongeveer 3000 wagens per jaar.

Nog belangrijker wordt een contract voor de nieuwe versie van de BMW7 vanaf 2022. Plastal maakt de kofferbekleding voor 70.000 wagens per jaar. “Hopelijk is de moeilijke periode dan voorbij”, stelt Verheyden. “We werven opnieuw aan, vooral voor kwaliteit en engineering, want we hebben ook een sterke onderzoek- en ontwikkelingsafdeling. We doen dus meer dan enkel produceren. Zodra de volumes weer op toerental zijn, zullen we ook opnieuw arbeiders aanwerven.”

Pullmaflex, Wevelgem

Ruim een op de zes personenwagens die jaarlijks wereldwijd worden gebouwd, bevat componenten van Pullmaflex in het West-Vlaamse Wevelgem. Elk jaar gaan daar 30 miljoen stuks de deur uit. “Wij zijn een van de grootste fabrieken in onze groep”, zegt directeur Stefaan Deceuninck, die dertig jaar aan de slag is bij Pullmaflex. Het bedrijf maakt metalen matjes die in autozetels worden verwerkt. Die verstevigen de zetel, die voor het overige vooral uit schuimrubber bestaat. De matjes kunnen ook de lendensteun verstellen of een massage in de rug geven. De belangrijkste grondstof is staaldraad.

Aan de ruim dertig productielijnen werken vooral vrouwen. Zij beoordelen de kwaliteit van de componenten die uit de machines rollen. “Vrouwen hebben meer oog voor detail en ze hebben fijnere vingers. Ze beoordelen de kwaliteit van de productie beter dan mannen”, legt hr-manager Dominique Gaul uit. Alle grote autoproducenten zijn klant van Pullmaflex, waaronder Fiat, Ford, PSA Peugeot Citroën Group, Renault, Toyota, Volkswagen en Volvo Car Gent. “De grootste klanten zijn Volkswagen en PSA Peugeot Citroën Group. Voor PSA leveren we tientallen producten”, zegt Deceuninck. “De consolidatie in de autosector is voor ons niet noodzakelijk een nadeel. Onderdelen voor Fiat worden bijvoorbeeld ook bij Chrysler en Jeep gebruikt. We kunnen producten nu op een veel grotere schaal op de markt brengen. Vanuit Wevelgem leveren we aan meer dan honderd fabrieken. Bovendien leveren we onderdelen voor verschillende modellen van die autoproducenten. Als een model niet goed draait, voelen we dat niet meteen. Ons productieapparaat is ook vrij flexibel. Sommige lijnen maken grote volumes voor bepaalde modellen, maar we kunnen ze snel ombouwen als een model niet goed verkoopt.”

Pullmaflex is een dochter van het Amerikaanse beursgenoteerde Leggett & Platt. Dat haalde vorig jaar een groepsomzet van 4,3 miljard dollar en een bedrijfswinst van 306 miljoen dollar. Wevelgem hoort tot een wereldwijd netwerk. Zo kan het gebeuren dat productie voor China aan Wevelgem wordt toebedeeld, als daar capaciteit vrij is. “En we hebben een eigen product-engineeringafdeling”, benadrukt Deceuninck. “Wij ontwerpen en bouwen onze machines en productielijnen zelf. Dat doen we niet enkel voor Wevelgem. Bij onze zusterbedrijven op alle continenten draaien productielijnen en machines die wij hebben gebouwd.”

Punch Powertrain, Sint-Truiden

Punch Powertrain is de toeleveraar die de voorbije jaren het meest over zich deed spreken. Met de productie van versnellingsbakken voor groeilanden – vooral China – groeide Punch Powertrain heel snel. In 2016 werd de Vlaamse onderneming voor 1 miljard euro verkocht aan de Chinese holding Yinyi.

Maar de Chinese vraag naar versnellingsbakken kreeg klappen. In 2018 daalde de verkoop met 43 procent en de omzet zakte met 41 procent. Punch Powertrain haalde wel een groot contract binnen voor hybride wagens van de Franse PSA Peugeot Citroën Group, maar die productie start pas in 2022. De Chinese eigenaar heeft financiële moeilijkheden. Daarom heeft Punch Powertrain de voorbije maanden 300 ontslagen aangekondigd.

AW Europe, Braine l’Alleud

AW Europe in Braine l’Alleud is een filiaal van de Japanse toeleveraar voor de auto-industrie Aisin Seiki. Het bedrijf maakt versnellingsbakken en informaticasystemen voor wagens. AW Europe levert onder meer navigatiesystemen aan Audi.

Benteler Automotive, Gent

In 2016 nam Volvo Car Gent weer meer activiteiten in eigen beheer. Daardoor moesten toeleveraars afbouwen of de deuren sluiten. Het Gentse filiaal van het Duitse Benteler Automobiltechnik, dat voor- en achterassen maakt, is een van de grote verliezers. Volvo Car is zijn enige klant. Eind oktober 2017 werd de cao voor collectief ontslag aangekondigd. Eind 2020 gaat de fabriek wellicht dicht.

Robert Bosch, Tienen

In Tienen huist de grootste fabriek van ruitenwissers ter wereld, maar het is een markt die niet meer groeit. Bovendien stijgt de concurrentiedruk in die niche. Sinds 2009 heeft Robert Bosch in Tienen al twee grote herstructureringen aangekondigd. Het aantal werknemers ging van 1600 naar minder dan 900. Toch blijft het wereldwijde onderzoeks- en ontwikkelingscentrum voor ruitenwissers van de groep in Tienen gevestigd.

Continental Automotive, Mechelen

De fabriek van Continental Automotive in Mechelen werd de voorbije jaren sterk geautomatiseerd. De vestiging maakt vooral hydraulische remsystemen, die de wagen in gevaarlijke situaties automatisch doen remmen. Daarnaast fabriceert Continental Automotive remventielen en remsensoren.

JTekt Torsen, La Louvière

Het hoogtechnologische dochterbedrijf van de Japanse groep Jtekt Corporation in La Louvière onderzoekt en produceert slipdifferentiëlen. Die componenten vermijden dat wagens die snel optrekken van de baan raken. De klanten zijn de premiummerken Audi, BMW, Jaguar en Land Rover. Audi zorgt voor maar liefst drie kwart van de omzet. JTekt Torsen voelt daardoor niet enkel de weerslag van dieselgate, maar ook die van de terugvallende verkoop van de premiummerken.

Het onderzoeks- en ontwikkelingscentrum van JTekt Torsen in La Louvière ontwikkelt differentiëlen voor elektrische wagens. Die zouden vanaf 2021 worden gelanceerd.

Kautex Textron,Tessenderlo

De sluiting van Ford Genk veroorzaakte een volumeverlies van 40 procent bij Kautex Textron in Tessenderlo, een producent van brandstoftanks. Door de strengere emissienormen verloor het filiaal van het Amerikaanse Textron ook orders van Ford en Opel. Het vond wel nieuwe klanten: Audi en andere Ford-fabrieken. “Met pioniersoplossingen wil Kautex de toekomst van de mobiliteit mee sturen”, zegt fabrieksdirecteur Jan Lodewijckx.

Valéo Vision, Ghislenhien

Valéo Vision, een specialist in koplampen en mistlichten, is een dochter van de Franse beursgenoteerde toeleveraar Valéo. De fabriek in Ghislenghien heeft het moeilijk door de aanhoudende prijzendruk bij de klanten en de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten. Dat leidde vorig jaar tot een bedrijfsverlies. Het zwaargewicht in de provincie Henegouwen houdt alle kosten onder de loep en de productiviteit moet omhoog.

Snop Automotive, Gent

Snop Automotive in Gent, het voormalige Tower Automotive, werd begin maart overgenomen door de Franse groep Financière Snop Dubois. Ook dat bedrijf is een van de slachtoffers van het nieuwe beleid van Volvo Car, dat meer in eigen huis wil doen. De Zweeds-Chinese autoproducent was de enige klant van Snop, dat voor enkele modellen het chassis, de deuren en het kofferdeksel maakte. Snop houdt nog enkele activiteiten voor Volvo over, maar die hebben een veel kleinere omvang dan voordien. Snop kon wel een belangrijke nieuwe klant binnenhalen: het levert de volledige vloerplaat voor de elektrische Audi e-tron, die in Vorst wordt gemaakt. De Gentse fabriek hoopt op nog meer klanten, maar in april was er een intentieverklaring tot collectief ontslag.

TE Connectivit, Oostkamp

TE Connectivity in Oostkamp, de dochteronderneming van het gelijknamige Zwitserse bedrijf (het voormalige Tyco Electronics), maakt elektromechanische componenten voor wagens, zoals elektronisch aangestuurde remsystemen, sensoren en digitale besturing. Tot de klanten behoren Audi, Bosch en Volkswagen.

Oostkamp doet zowel onderzoek en ontwikkeling als de productie van onderdelen. Vorig jaar was Oostkamp in de running om mee te werken aan batterijcellen van BMW, maar die deal ging niet door. Het vervoer naar Zuid- Duitsland bleek logistiek te complex.

Tenneco Automotive, Sint-Truiden

Sint-Truiden is het Europese en internationale hoofdkantoor van de Amerikaanse beursgenoteerde toeleveraar Tenneco. Het is ook het wereldwijde onderzoeks- en ontwikkelingscentrum voor de schokdempers van de groep. De vestiging maakt 26.000 schokdempers per dag. Maar de fabriek voelt druk uit de goedkopere Oost-Europese landen. Een deel van de productie is in 2014 verschoven naar Polen en Tsjechië, waar het loonverschil tot 70 procent bedraagt. De voorbije maanden daalde de productie, wat tot het ontslag van tijdelijke werknemers leidde. Bovendien boekte Tenneco Automotive de voorbije jaren verliezen, vooral door waardeverminderingen op filialen.

TI Group Automotive Systems, Lokeren

TI Group Automotive Systems, de wereldspeler in brandstoftanks en afvulpijpen, heeft drie fabrieken in België: Lokeren, Luik en Paal. Het bedrijf maakt dieseltanksis, een segment waar klappen vallen. De achteruitgang leidde dit jaar tot economische werkloosheid. Tot de klanten behoren Ford, PSA Peugeot Citroën Group, Volkswagen en Volvo. Het Britse moederbedrijf TI Fluid Systems heeft wel een bijzonder gezonde balans.

Trico Belgium, Aubange

Dat België een regenachtig land is, is misschien een troef. Niet alleen bij Bosch in Tienen, maar ook in Aubange huist een wereldwijd onderzoek-en ontwikkelingscentrum voor de productie van ruitenwissers. De fabriek maakt ruitenwissers, wisserarmen en wisserbladen. De ene helft van de productie gaat naar autoproducenten, de andere helft naar de vervangmarkt en zusterfabrieken.

Trico Belgium, het vroegere Federal-Mogul, is eveneens een dochteronderneming van het Amerikaanse Tenneco. Trico Belgium maakt al minstens sinds 2010 verlies, maar toch blijft de groep geloven in het bedrijf. Eind februari werd het kapitaal nog eens verhoogd met 40,5 miljoen euro.

VCST Industrial Products, Sint-Truiden

De enige grote toeleveraar in Belgische handen is de tandwielenleverancier VCST Industrial Products in Sint-Truiden. De eigenaar is de BMT Groep van de Vlaamse industrieel Jean-Christophe Seynaeve. De onderneming doet het hele productieproces, gaande van onderzoek en ontwikkeling, via design en engineering, tot de productie van transmissieassen, tandwielen en ABS-systemen.

Maar de concurrentie uit de lagelonenlanden wordt steeds heviger. “Daarom wordt het behoud van de werkgelegenheid in België steeds moeilijker”, waarschuwt de jongste jaarbalans. De onderneming heeft al een filiaal in Roemenië. Punch Powertrain is een belangrijke klant, maar onlangs verschoof een belangrijk contract naar het goedkopere China.