Delhaize schuift op naar ‘Nederlandse’ franchisecontracten

Delhaize hoopt ergens in de zomer zijn 128 grote supermarkten in eigen beheer over te dragen aan zelfstandige ondernemers en voert daarover onderhandelingen. De kandidaat-kopers krijgen andere contracten dan degene die Delhaize tot nu afsloot met zelfstandige uitbaters. Het vastgoed zou bijvoorbeeld grotendeels bij Delhaize blijven. In de praktijk gaan de nieuwe overnemers een stukje minder sterk in hun schoenen staan, zoals dat de praktijk is in Nederland.

Delhaize gaat door woelige tijden sinds het in maart aankondigde dat het zijn 128 grote supermarkten in eigen beheer wil verzelfstandigen. De afgelopen twee maanden kwam het eigenlijk nog niet toe aan onderhandelen met de vakbonden. Die vrezen voor het statuut van de ongeveer 9.000 medewerkers in de 128 supermarkten, hoewel Delhaize belooft dat iedereen zijn huidige loonsvoorwaarden behoudt. 

De onderhandelingen met de kandidaat-kopers lijken een stuk vlotter te verlopen. Het gaat om een mix van zelfstandigen die al Delhaizes uitbaten, nieuwe ondernemers en huidige directeurs van filialen.

Volgens de christelijke vakbond ACV zou Delhaize zeer ver willen gaan om de vestigingen over te dragen aan zelfstandige uitbaters, maar tegelijk houdt het de touwtjes strakker in handen dan vroeger. 

Op zijn Nederlands

In bepaalde gevallen zou het de winkels overdragen voor een symbolische euro. Ook de handelspanden zelf zouden grotendeels bij Delhaize blijven, maar in bepaalde gevallen zou Delhaize de huur voor een zestal jaar kwijtschelden.

Dat zijn zaken die op het eerste gezicht de wenkbrauwen doen fronsen in de sector. In de Belgische supermarkten is het de gewoonte dat de zelfstandige uitbater eigenaar is van het winkelvastgoed of rechtstreeks het pand huurt.

Deels is dat historisch gegroeid – veel zelfstandig uitgebate supermarkten hebben een verleden als kruidenierszaak. Maar uitbaters hebben daar ook altijd naar gestreefd, omdat het hen een sterkere positie geeft tegenover de franchisegever. Die kan de zelfstandige uitbaters niet zomaar vervangen op dezelfde locatie.

In Nederland heerst meer een franchisecultuur waarbij het merk zelf meer controle heeft over de locaties, waardoor de uitbaters er in een strakker keurslijf zitten. Zij hebben er vaak ook minder te zeggen over het assortiment, over de inrichting van de winkels, over de personeelsorganisatie, enzovoort.

Het lijkt er dus op dat Delhaize een strakkere omgang met de nieuwe uitbaters wil hebben, zoals dat het geval is bij zijn Nederlandse zuster Albert Heijn. En er ontstaat een sterke afhankelijkheidsrelatie bij nieuwe Delhaize- uitbaters als die zelfs geen huur moeten betalen. In vakbondskringen is te horen of het dan nog wel echt zelfstandige winkels zijn.

Onduidelijkheid over rendabiliteit

“Er is nog altijd voldoende autonomie voor de uitbater”, zegt Luc Ardies van Buurtsuper.be. “Het blijft een klassieke franchiserelatie, zeker geen schijnzelfstandigheid. Ik kan wel bevestigen dat de voorstellen om een heel ander type overeenkomst gaan dan wat bij Delhaize gangbaar was. Het is natuurlijk een speciale situatie omdat het om een verzelfstandiging gaat van grote winkels in eigen beheer, maar het gaat hier om een compleet ander verdienmodel dan wat Delhaize altijd heeft aangeboden aan franchise-ondernemers. Het is voor kandidaat-kopers zeer moeilijk om te weten of de over te nemen supermarkten rendabel genoeg zullen zijn. Zelfstandige uitbaters nemen immers niet alleen de winkel en het personeel over, ze zijn verantwoordelijk voor de investeringen die moeten gebeuren in renovatie, aankleding en toestellen.”

Lees verder onder deze opinie van Luc Ardies

“Als Delhaize strakkere regels oplegt, dan moet het ook de verantwoordelijkheid nemen dat een kandidaat-koper zijn investeringen kan terugverdienen op een redelijke termijn. Dan kan het inderdaad gebeuren dat Delhaize een winkel bijna gratis weggeeft, omdat de uitbater er een pak kosten bijkrijgt. Soms gaat het om verouderde winkels die nog zwaar moeten investeren in isolatie, energiezuinige koeling en verwarming, enzovoort. Of moet de inrichting van de winkel grondig vernieuwd worden. Voor een AD Delhaize (grotere buurtsupermarkten, nvdr.) die nu vernieuwd wordt, rekent men toch op 1.500 euro per vierkante meter. Trek dat door naar de gemiddelde winkeloppervlakte van 2.000 vierkante meter van die 128 over te dragen grote supermarkt en dan kom je al gauw op enkele miljoenen euro’s uit. Wanneer je als zelfstandige uitbater dus je winkelpand van Delhaize huurt, moet je erop kunnen rekenen dat je dat over de termijn van je huurcontract kan terugverdienen.”

We hebben ook aan Delhaize een reactie gevraagd. Maar het kan niks concreet zeggen over de onderhandelingen, behalve dat het hoopt om de onderhandelingen in de zomer af te ronden. En het zegt ook dat elke supermarkt als een apart dossier gezien moet worden en dus ook andere voorwaarden kan krijgen.

Lees ook: