Brouwersfamilie Duvel Moortgat bereidt de patrimoniale overdracht voor: ‘De opvolging wordt niet zo eenvoudig’

De brouwersfamilie Moortgat herschikt sinds enkele maanden in alle discretie haar vermogen. De operatie moet de overdracht naar de vijfde generatie versoepelen. Nochtans is CEO Michel Moortgat amper 55 jaar en nog altijd met volle zin aan de slag. “De drie Moortgat-broers willen vooral dat hun kinderen goede aandeelhouders worden.”

Tijdens de ondernemingsraden in de brouwerij in Puurs, die hij vaak zelf voorzit, krijgt Michel Moortgat geregeld deze vraag voorgeschoteld: “Meneer Michel, wanneer wordt de volgende generatie actief in het bedrijf?” De CEO van de brouwerij Duvel Moortgat antwoordt dan dat er nog geen concrete plannen zijn. Meneer Michel, zoals hij wordt aangesproken door zijn werknemers, werd er in 1998 gedelegeerd bestuurder en hij is dat nog altijd. “Michel gaat nog lang niet stoppen”, vertelt een intimus. “Hij heeft er nog altijd zin in. Hij apprecieert blonde bieren, ook van de concurrentie. Zolang ze maar zwaar en blond zijn.”

Het parcours van Michel Moortgat mag worden gezien. Duvel Moortgat werd de Belgische marktleider in speciale bieren, met merken als De Koninck, Duvel, La Chouffe, Liefmans en Maredsous. De brouwerij is de voorbije 23 jaar bijna onophoudelijk gegroeid, met heel gezonde balanscijfers tot gevolg (zie tabel). De Verenigde Staten zijn de belangrijkste markt, waar Duvel Moortgat drie brouwerijen heeft. Het bierimperium wordt gecontroleerd door Michel Moortgat, zijn broers Bernard en Philippe, en hun nicht Veerle Deheegher (zie stamboom).

Ook de broers zijn actief bij de brouwer. Bernard Moortgat doet het vastgoed: het verhuren, verkopen en verbouwen van horecapanden. Philippe Moortgat levert als consulent tijdelijke opdrachten, en zit voor de onderneming in diverse raden van bestuur van brouwersverenigingen. “Maar Michel is de leider, het trekpaard”, vindt de intimus. “De pater familias, al is hij de jongste.”

Na al die decennia van groei blijft ook de band met de werknemers heel nauw. Meneer Michel wil zo dicht mogelijk bij zijn mensen staan. “We onderhandelen hard, maar fair met de directie”, oordeelt ACV-vakbondsafgevaardigde Danny Pauwels. “We hebben veel contact met onze CEO. Hij is helemaal niet afstandelijk. Als we een drink hebben in het Duvel-depot, komt hij ook. Hij maakt met iedereen een praatje. Elke nieuwe werknemer ontvangt hij persoonlijk. Hij kent de meeste mensen bij de voornaam.”

Patrimoniumherschikking

En toch kijken de drie broers, frisse vijftigers, intensief naar de overdracht aan de volgende generatie. Het trio controleert samen 86 procent van de brouwer en timmert sinds enkele maanden in alle discretie aan een grondige herschikking van het patrimonium. De bestaande patrimoniale holdings worden opgedoekt. De nieuwe spilholding van de drie broers is de bv PBM Holding, met telkens de eerste letter van de voornamen. De oefening is nog niet volledig afgerond, want voorlopig is enkel de nieuwe eigenaarsstructuur bekend (zie bedrijvenstructuur). Wat allemaal in de nieuwe spilholding steekt, werd officieel nog niet neergelegd bij de rechtbank van koophandel. Maar het is een klepper van formaat. Bij de oprichting op 12 april bedroeg het eigen vermogen van de PBM Holding 1,69 miljard euro, via een inbreng in natura. De brouwerij Duvel Moortgat is daarvan een cruciaal onderdeel.

Met die grondige voorbereiding willen de broers vermijden dat het scenario dat hen overkwam, zich herhaalt. Michel Moortgat was 24 toen hij in september 1991 in het bedrijf stapte. “Een moeilijke periode”, herinnerde hij zich in een gesprek met Trends begin 2011, naar aanleiding van zijn verkiezing tot Trends Manager van het Jaar. “De overgang van de derde naar de vierde generatie ging te snel. Vader was ziek toen ik in het bedrijf kwam. Hij stierf in maart 1992. Mijn oom Emile overleed een jaar later. Die overlijdens veroorzaakten commotie in de onderneming. Twee oudere boegbeelden verdwenen. Wij, de nieuwe en erg jonge generatie, moesten plots verantwoordelijkheid opnemen.” De drie broers werden in de jaren negentig bovendien geconfronteerd met spanningen tussen actieve en niet-actieve familiale aandeelhouders.

Gescheiden activiteiten

De volgende generatie Moortgat mag niet voor dezelfde verrassingen komen te staan. “De familiale continuïteit van de activiteiten wordt verankerd”, leest de motivering bij de herschikking van de patrimoniale holdings. De verschillende activiteiten van de groep worden van elkaar gescheiden “teneinde te vermijden dat het slecht functioneren en/of de risico’s van één activiteit een negatieve impact zouden hebben op de andere activiteiten (en de daarmee verbonden vermogensbestanddelen)”. De diverse activiteiten die door de jaren zijn opgebouwd, worden in de toekomst afzonderlijk uitgebouwd en ontwikkeld. “Elk van die activiteiten heeft immers behoefte aan eigen strategieën, financieringsbehoeftes, kennis, contacten… Entiteiten met een persoonlijk karakter kleven als het ware aan de persoon van de betrokken broer en staan dus los van de familiale groep Duvel Moortgat”, luidt het De brouwerij blijft familiaal verankerd. Daarnaast zijn er de afzonderlijke investeringen van de drie broers. Die worden uit elkaar getrokken. “Het afzonderen zal een grotere flexibiliteit creëren. Zo worden twee onafhankelijke takken gecreëerd met elk een onderscheiden finaliteit. Elke broer Moortgat zal een grotere vrijheid hebben om investeringsbeslissingen te nemen in persoonlijke projecten zonder rekening te moeten houden met de familiale groepsbelangen. Bovendien zou de loskoppeling van de familiale en de persoonsgebonden activiteiten het uitwerken van een eenvoudige en transparante successie- en vermogensplanning vergemakkelijken. Zo zal een afzonderlijke vermogensplanning worden uitgewerkt voor het familiale vermogen en het privévermogen.”

De nieuwe generatie

De herschikking betekent niet dat de broers in onmin met elkaar leven. “De familie hangt heel nauw samen. Ze kunnen het uitstekend met elkaar vinden”, meldt de intimus van het huis. “De drie broers en de kinderen gaan samen op vakantie. De nichten en neven kennen elkaar heel goed. Maar de opvolging wordt niet zo eenvoudig. Iedere broer heeft drie kinderen. Ook nicht Veerle Deheegher-Baert heeft drie kinderen. Dat zijn veel mensen. De drie broers willen vooral dat de kinderen goede aandeelhouders worden.”

Wie zijn die nieuwe telgen van de vijfde generatie, naar wie tijdens de ondernemingsraad in de brouwerij van Puurs wordt gehengeld? De meesten zijn nog te jong voor een functie in het Moortgat-imperium.

Veerle Deheegher-Baert levert met haar kinderen Kim, Elke en Stijn de oudsten van de club. Kim heeft een jarenlange marketingervaring, vroeger bij Nestlé en nu bij de vleesgroep Campofrio in het Meetjesland, vaak nog bekend onder de oude naam Imperial. Elke is vooral in mode actief, onder meer met haar merk Furore. Dat modemerk wordt onder meer in Het Modehuis verkocht, een winkel in Sint-Martens-Latem. Stijn is een architect. De kinderen zijn medeoprichters, maar geen bestuurders van de patrimoniale holding, de bv HopInvest.

De meest in de schijnwerpers tredende telg van de vijfde generatie is Emma, de dochter van Michel Moortgat. Emma is actrice en mannequin. Ons zusterblad Feeling omschreef haar in mei als “de Belgische it-girl du moment”. De “huidverzorgingsgoeroe” werd geprezen voor haar “dagelijkse stralende glow”. Emma prijkt op het campagnebeeld voor de huidcrème van Sisley Paris. Volgend jaar verschijnt ze als actrice op de Vlaamse tv-schermen in Knokke Off, een fictiereeks van onder meer de VRT over jonge twintigers die hun zomer in Knokke doorbrengen.

Doorgaans hebben de jongeren een solide universitaire opleiding in eigen land gevolgd, aangevuld met studies aan een internationale universiteit. Een aantal telgen van de vijfde generatie komt zo in aanmerking voor een rol in het familiebedrijf. Juliette, de dochter van Bernard, haalde een MBA aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Sinds deze zomer onderzoekt ze investeringen bij de Antwerpse vermogensbeheerder Mercier Vanderlinden.

Léon, de oudste zoon van Michel Moortgat, analyseert sinds kort investeringsdossiers bij de beursgenoteerde holding Sofina. De handelsingenieur van de UGent volgde nog een bijkomende opleiding aan de IE Business School in Madrid. Léon deed vorig jaar zijn eerste stage bij het familiebedrijf, als verkoper in het Spaanse filiaal van Duvel Moortgat. Philippe Moortgat is voorlopig de enige broer die zijn kinderen toelaat als bestuurder in de eigen patrimoniumvennootschappen. Zoon Louis studeert nog, aan de Rotterdam School of Management Erasmus University. Ook hij deed al een stage in het familiebedrijf. Bij een van de Duvel Moortgat-brouwerijen in de Verenigde Staten, Firestone Walker Brewing Company, ontwikkelde Louis een geautomatiseerd logistiek programma voor biervaten. Zus Zoë studeert aan de Ecole Hôtelière de Lausanne. De Zwitserse school omschrijft zich als de oudste en beste onderwijsinstelling voor hotelmanagement. Ook Zoë deed al een stage bij Duvel Moortgat, op de marketingafdeling in het hoofdkantoor in Puurs.

Kroegentocht

De patrimoniale herschikking biedt ook een kijk op het investeringsbeleid van de drie broers. Horecapanden zijn een belangrijk onderdeel, met als belangrijkste vastgoedvennootschap de nv Moortgat Real Estate. Het spectrum reikt van het bruine café tot vrij exclusieve brasseries en restaurants. Moortgat staat vooral sterk in de provincie Antwerpen, Klein-Brabant en het Brussels Gewest. Bekende zaken in Antwerpen – “monumenten” volgens de kenners – zijn bijvoorbeeld In Den Boer van Tienen, Den Engel en Kassa 4. In Brussel beheerst de brouwer het merendeel van de cafés rond het Sint-Goriksplein, net als de bekende hallen in de hippe uitgaansbuurt.

De brouwer heeft ook een neus voor horecazaken in de buurt van bekende toeristische trekpleisters, zoals een brasserie bij Manneken Pis en het druk bezochte restaurant Le Panier d’Or op de Grote Markt van Brugge, met zicht op het Belfort. Herberg Moeder de Gans is een horecacomplex met logies in de wandelstreek Voeren. Er zijn ook heel wat volkscafés, met vaak tot de verbeelding sprekende namen, zoals Café De Duifkens, Café Smokt, Den Dorstige Duiker, ‘t Mestputteke en ‘t Chaffeurken.

De panden bleven niet altijd horecazaken. Ze werden soms omgedoopt tot (vastgoed)kantoren, winkels en artsenpraktijken. Het voormalige hotel De Witte Lelie in het centrum van Westmalle werd een nieuwbouwproject met negentien appartementen en drie winkels. Bezittingen in het buitenland zijn schaars, op een groot domein van enkele hectaren na, Le Lavandou aan de Franse Côte d’Azur.

Een opvallende diversificatie in het verleden van Michel Moortgat was de nv Ballon Media. Van 2008 tot 2015 was hij de hoofdaandeelhouder van de uitgever van Jommeke, en de exclusieve uitgever voor Vlaanderen van Dupuis (Robbedoes) en Casterman (Kuifje).

Philippe is met een derde van de aandelen de op één na grootste aandeelhouder van de nv Input for You. Het Brusselse bedrijf is een specialist in de digitalisering van documenten. Dagelijks verwerkt de onderneming 300.000 documenten. Sinds 2006 heeft Input for You al een half miljard papieren documenten gedigitaliseerd.