Zot van ziektebestrijding

Rudi Pauwels heeft zijn plaats in de medische geschiedenisboeken al verdiend. Dat schreef Trends een jaar geleden en het volstaat ruimschoots voor een nominatie als Manager van het Jaar 2012.

In het bescheiden kantoor van Pauwels staat prominent een kadertje met de spreuk: ‘ Shoot for the moon. Even if you miss, you’ll land among the stars‘. Maar de oprichter en grote baas van het biotechbedrijf Biocartis heeft altijd juist gemikt, wat hem de reputatie van visionair wetenschapper opleverde.

De 52-jarige doctor in de farmaceutische wetenschappen lanceerde al midden de jaren negentig de hiv-specialist Tibotec-Virco en lag daarmee aan de basis van enkele van ‘s werelds meest gebruikte en succesvolle aidsremmers. De vele honderdduizenden gebruikers zijn zich allicht niet bewust van die Vlaamse roots van hun levensverlengende medicijn. Bovendien stond Pauwels mee aan de wieg van het beursgenoteerde biotechbedrijf Galapagos, een van de schaarse hoogvliegers in de sector.

Pauwels verkocht Tibotec-Virco in 2002 aan de Amerikaanse farmareus Johnson & Johnson, ook het moederbedrijf van Janssen Pharmaceutica. Twee jaar later trok hij met vrouw en kinderen naar Zwitserland om tijdens een sabbatical nabij het meer van Genève te herbronnen. Bij de Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne werd hij met open armen ontvangen en kiemde de zin voor een nieuw avontuur, dat in 2007 uitmondde in de lancering van Biocartis. Met zijn nieuwe initiatief wilde hij eerst en vooral een mobiel apparaat ontwikkelen dat snel een breed gamma van ziektes in een zeer vroeg stadium kan opsporen. Intussen is daarbij de focus gelegd op het detecteren van kankers.

Wervelwind in Mechelen

Het belang van Pauwels werd dik in de verf gezet toen hij in 2010 dankzij de inspanningen van enkele oude bekenden uit de biotechsector en van de overheid kon worden overtuigd in Vlaanderen het productieapparaat van Biocartis uit te bouwen. Voor de hele Vlaamse biotechsector was die terugkeer van de verloren zoon een opsteker van formaat. Pauwels, die in 1984 startte als onderzoeker aan het Rega-instituut van de KU Leuven, vestigde zich in de hem zeer vertrouwde vroegere gebouwen van Tibotec-Virco in Mechelen. Die stonden leeg sinds de verhuizing van het bedrijf naar de campus van Janssen Pharma in Beerse. Voor Pauwels is de cirkel daarmee bijna rond. “Het was mijn droom diagnostische oplossingen te brengen. Virco was het begin en met Biocartis probeer ik het uit te voeren.”

Sindsdien was Pauwels schijnbaar onvermoeibaar als een wervelwind aan de slag in Mechelen. “We hebben maar weinig tijd in dit leven en in die korte tijd proberen we iets te realiseren”, zei hij eerder in Trends. Terwijl er een dik jaar geleden nog maar weinig beweging was in het Mechelse gebouw, gonst het er nu van de activiteit. De productielijn staat op punt en Biocartis telt intussen ruim 100 personeelsleden. De overige 40 werken in vestigingen in Zwitserland en Nederland. “Maar de expansie zal zo veel mogelijk in Mechelen gebeuren”, zegt Pauwels.

Hij gaf begin dit jaar de fakkel als CEO door aan de Amerikaans-Indiase Greg Parekh, een expert in fusies en overnames en al lang commercieel en strategisch actief in life sciences. Pauwels kan nu als executive chairman weer focussen op de strategische visie, technologie en netwerking in wetenschap en farma.

Intussen wordt de laatste hand gelegd aan het leadproduct van Biocartis, een mobiel diagnostisch toestel genaamd Apollo dat gebruikmaakt van wegwerpdoosjes waarin stalen van menselijk materiaal worden aangebracht. “We zijn erin geslaagd een laboratoriumproces van a tot z in die doosjes te integreren. Je kan dus tumorweefsel fysiek inbrengen en 40 tot 90 minuten later uitspraak doen over een twintigtal genetische veranderingen of zien in welke mate een kankergezwel reageert op een bepaald geneesmiddel. Nu duurt dat vaak weken.”

Diagnostische apps

Biocartis heeft voor Apollo een alliantiemodel ontwikkeld dat vergelijkbaar is met de zogenaamde apps voor tablets en smartphones. “We stellen het platform onder licentie ter beschikking van de ontwikkelaars van die diagnostische applicaties.” Biocartis heeft al akkoorden met diagnostische specialisten als het Franse bioMérieux en Janssen Diagnostics.

Pauwels verwacht tegen eind 2013 de Europese CE-goedkeuring voor Apollo. In 2014 wordt het dossier ingediend bij de Amerikaanse goedkeurings- autoriteit FDA. “We hebben gekozen voor het zwaarste traject. Intussen testen we het toestel in het grootste kankercentrum in de wereld, in Houston, en ook in Vlaanderen.”

In afwachting van de marktintroductie van Apollo moeten de inkomsten komen van een product dat in 2007 werd opgestart in Zwitserland. Het gaat over patronen voor het meten en testen van biomerkers. Die spelen een steeds belangrijkere rol spelen in de gezondheidszorg. Ze kunnen aantonen of een patiënt reageert of zal reageren op medicijnen en werken dus kostenbesparend. De eerste bescheiden verkopen zijn al een feit.

Zoals de spreuk in zijn kantoor aangeeft, mikt Pauwels hoog met Biocartis. “Ik steek er mijn energie, tijd en geld niet in om in de periferie het kader op te vullen. Vandaag zijn de hiv-remmers van Tibotec-Virco wereldwijd beschikbaar. Met Biocartis kan ik niet voor minder gaan.” Die brandende ambitie werkte ook aanstekelijk op de investeerders. Pauwels speelde met het idee naar de beurs te trekken, maar veranderde het geweer van schouder. Hij slaagde er vlotjes in drie kapitaalrondes succesvol af te ronden. Er werd al ruim 125 miljoen euro opgehaald en een nieuwe kapitaalronde van een handvol tientallen miljoen euro, de laatste voor het bedrijf break-even moet draaien, staat in de steigers.

De believers in Pauwels zijn niet van de minsten en omvatten onder meer de familie Colruyt, de familie van doctor Paul Janssen en de voormalige bouwaannemer Luc Verelst en Rudi Mariën, de voormalige sterke man van Innogenetics. “Biocartis is een heel visibel industrieel project. Dat sprak die family offices aan. Er is ook het thema waarin we zitten, de gezondheidssector die stilaan in een crisis zit en nood heeft aan betere en goedkopere diagnoses”, besluit Pauwels.

BERT LAUWERS, FOTOGRAFIE MICHEL WIEGANDT

“Biocartis is een heel visibel industrieel project. Dat sprak die family offices aan”