De wereld zit gek ineen. Miljoenen Amerikaanse toeristen genieten van goedkope, luxueuze cruises… op kosten van de Europese belastingbetaler.
Miami (VS).
“De Destiny is één van succesvolste schepen sinds de Ark van Noach,” pocht Bob Dickinson, directeur van de Amerikaanse rederij Carnival Cruise Lines.
We moeten het Dickinson nageven : de Destiny is een enorm ding. Met 3500 passagiers en meer dan 1000 bemanningsleden is het het grootste schip dat tot op heden werd gebouwd (zie kader : Mastodonten). En, net zoals de ark van Noach, is de Destiny inderdaad ontworpen om alle schepselen, groot en klein, te vervoeren. Terwijl cruiseschepen vroeger alleen maar waren weggelegd voor de elite, zijn ze in de Verenigde Staten althans de favoriete vakantiebestemming geworden van de gewone burger. Kleuters, tieners, bezadigde koppels en grijze senioren betreden met wijdopen ogen het negen verdiepingen tellende atrium van de Destiny. De passagiers vinden er bars met een marmeren toog, Venetiaans-glazen sculpturen, kuuroorden, zwembaden, een casino, disco, jazzclub, theater, videohal, winkels en negen restaurants. Tijdens het weekje cruisen is alle vermaak voorzien, van kunstveilingen tot de-meest-behaarde-borst-wedstrijden, van seminaries tot vermageringskuren. Carnival Cruise Lines, Amerika’s succesvolste cruiserederij, weet dan ook hoe het de gasten op zijn schepen gelukkig kan maken.
Zeven dagen cruisen voor 4880 frank
Carnival is momenteel de enige rederij die over de hele lijn een capaciteit van 100 % (zelfs tot 107 %, dankzij opklapbedden) garandeert op de elf schepen waarmee het de zeeën van de Caraïben en de Bahama’s bevaart. Eerder dit jaar verwelkomde Carnival de 10 miljoenste passagier op de Destiny sinds oprichter Ted Arison in 1984 zijn eerste schip, de Mardi Gras, tweedehands kocht voor 1 dollar cash en 5 miljoen dollar schulden. Inmiddels leeft Ted Arison als miljonair op rust in zijn geboorteland Israël. Het directeurschap van Carnival Corp. heeft hij overgedragen aan zijn zoon Micky.
Micky Arison staat echter voor een uitdaging die zijn vader nooit heeft gekend, namelijk de harde concurrentie. Ook andere cruiseoperatoren hebben het Budweiser-Amerika ontdekt. Sommige zevendaagse cruises naar de Caraïben gaan in de carnavalperiode van de hand voor 499 dollar (18.900 frank) per persoon ; een medepassagier voor dezelfde kajuit betaalt nog amper 129 dollar (4880 frank), vliegreis naar de inscheephaven niet inbegrepen.
De cruise-industrie kent dan ook een ongeëvenaarde expansie. Tussen 1997 en 2000 zullen 23 nieuwe megaschepen hun waterdoop krijgen, een recordgroei in capaciteit voor de Noord-Amerikaanse markt. Sommige nieuwkomers zullen zelfs groter zijn dan de Destiny. Carnival, zijn zusterrederijen Holland-America en Costa Cruise Lines, en de belangrijkste concurrenten Royal Caribbean (RCCL), Princess Cruises en Celebrity Cruise, hebben over heel Europa scheepswerven waar dergelijke grote schepen zullen worden gebouwd.
Het geheim
van het succes van de cruiseschepen schuilt in de lage kostprijs voor de bouw ervan. Enorme overheidssubsidies houden het koste wat het wil Europese scheepswerven draaiend. Veel werven worden tot 9 % van de nieuwe contractwaarde van een schip ondersteund. “En dat is slechts het offficiële steuntarief,” weet Ruca-transporteconoom Chris Peeters (zie kader : Geen belasting, wel werk). “In werkelijkheid kan de steun oplopen tot 25 % van de kosten.”
Of om het anders te stellen : de Europese belastingbetalers subsidiëren de vakantiemogelijkheden voor de gemiddelde Amerikaan. Een nieuw schip kost evenveel zo’n 150.000 dollar per kajuit als tien jaar geleden. De werkelijke prijs ligt echter om redenen van inflatie en subsidies zo’n 30 % lager. De grote cruiserederijen geven zulke liefdadigheid uiteraard niet graag toe. “Subsidies spelen een kleine rol in onze bestelling van nieuwe schepen,” zegt Dickinson van Carnival.
Europa pompt 75 miljard frank in scheepswerven
In de scheepsbouw speelt politiek een belangrijke rol. Jarenlang zetten de grote Amerikaanse scheepsbouwers Washington onder druk om buitenlandse concurrenten niet langer toe te staan tegen dumpingprijzen te leveren. Ze wilden een verdrag dat subsidies zou opheffen. Uiteindelijk gingen alle buitenlandse scheepsbouwers ermee akkoord om vanaf 1996 voor de constructie en herstelling van schepen af te zien van subsidies. Alle Europese landen, evenals Japan, Korea en Noorwegen ondertekenden het akkoord, maar vorig jaar gooide het Amerikaanse congres roet in het eten door de overeenkomst niet te ratificeren. De reden ? De Amerikaanse scheepsbouwers veranderden van koers toen ze inzagen dat ze ook de steun (vooral gesubsidieerde leningen voor het maken van marineschepen, die in de VS gemaakt moeten worden) van hun eigen VS-regering zouden moeten opgeven.
De Europese Unie, verveeld met de wispelturige houding van het Amerikaanse Congres, besliste dan maar om het vroegere beleid voort te zetten. Eerder dit jaar kondigde de EU aan dat er (omgerekend) 75 miljard frank mag worden gepompt in scheepswerven in Spanje, Duitsland en Griekenland.
Winnaars
van deze vete zijn de grote cruiserederijen en natuurlijk de Amerikaanse consument. Een cruise op een betoverend schip kost vandaag evenveel als twaalf jaar geleden. De reizen blijven hoogstwaarschijnlijk goedkoop. De concurrentie zal toenemen als nieuwe schepen in gebruik worden genomen, waardoor de druk op de prijzen blijft.
Binnenkort komt er nog een grote speler op de proppen : Disney heeft onlangs twee grote schepen besteld. De Disney Magic, die 1750 passagiers aankan, met thema’s voor kinderen en gezinnen, wordt volgende zomer te water gelaten. Het zusterschip, de Disney Wonder, zou in december 1998 zeewaardig zijn. Beide boten zullen van Florida naar Nassau en een eiland in de Bahama’s eigendom van Disney varen.
Voorlopig lijkt Disney niet mee te doen met de prijzenslag. Een gezin met twee kinderen zal voor de cruisevakantie en een drie- of vierdaags bezoek aan Disney World 4300 dollar moeten betalen, exclusief de reiskosten en de maaltijden in Disney World.
WILLIAM G. FLANAGAN BEWERKING : HANS BROCKMANS
Forbes.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier