Zombiebanken moeten eruit

Liquideren, nationaliseren of subsidiëren. Dat zijn de keuzes die de politiek heeft om banken in moeilijkheden aan te pakken. De handleiding ‘wat te doen in geval van bankellende’ ligt echter niet kant-en-klaar op tafel, want ze is voor elke bank verschillend naargelang van de fundamentele levensvatbaarheid. Wat de bankcrisissen al wel geleerd hebben, is dat de politiek best zo snel en zo kordaat mogelijk ingrijpt. Het economische herstel heeft immers maar een kans op slagen als eerst de banksector als vanouds kredieten verleent aan bedrijven en gezinnen. Maar die banksector kan maar zichzelf terugvinden als eerst de (dood)zieke banken of genezen worden of uit het systeem gehaald worden. Deze zombiebanken, die nog leven maar doelloos rondzwerven, moeten eruit om het zo noodzakelijke vertrouwen in en tussen de banken te herstellen.

Zover zijn we helaas nog altijd niet, al schieten er jonge scheuten bankgroen op. De Amerikaanse bank Wells Fargo verraste met goede winstcijfers voor het eerste kwartaal van 2009 én de wereld is intussen een nieuw Lehman Brothers bespaard gebleven. Maar overdreven optimisme is voorbarig. Kredietverliezen blijven bressen slaan in de bankbalansen en de recessie en bijhorende crisis in bedrijfs- en consumentenkredieten is nog maar begonnen. Er lopen nog heel wat zombiebanken rond, en er komen er de komende maanden wellicht nog bij. Europees Commissaris Neelie Kroes weet wel waarom ze de Europese banken oproept om eindelijk open kaart te spelen over hun probleemkredieten. Idem dito aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. De stresstesten moeten er tegen eind deze maand de zombiebanken ontmaskeren. Pas als hun identiteit bekend is, kan de overheid de stal uitmesten door te liquideren, te nationaliseren of te subsidiëren. Elke aanpak heeft zijn voor- en nadelen. De zombiebanken op een ordentelijke manier liquideren kan snel het vertrouwen in de resterende banken herstellen, waardoor ook het economische herstel sneller kan beginnen. Maar als de overheid de liquidatie onhandig aanpakt en/of uitlegt, kan dit net een bron van wantrouwen en onzekerheid worden. De zombiebanken onder curatele plaatsen of nationaliseren heeft ook zijn verdienste. Onder de beschermende paraplu van de overheid kan de bank orde op zaken stellen. Spaarders en schuldeisers kunnen relatief gerust slapen, en de overheidsgaranties kalmeren de financiële markten. Nadeel is dat kleinere landen deze taak financieel niet aankunnen en dat er mogelijk geen weg terug is, waarbij de banksector verziekt in politieke sclerose. Subsidiëren van de zieke banken is een laatste alternatief, maar het risico bestaat dat geld verdwijnt in bodemloze putten, zombiebanken langer overleven en het herstel wordt uitgesteld.

De politiek moet in elk geval keuzes maken en ingrijpen. De VS aarzelen echter om dat te doen. Een recent rapport van de Amerikaanse Senaat merkt op dat er volgens de Amerikaanse regering niet veel meer aan de hand is dan een acute liquiditeitscrisis, waardoor de prijzen van activa zakken en banken in de problemen komen. De VS ontkennen dus dat hun banksysteem een zombiestatus heeft. Is deze diagnose verkeerd, dan veroordelen de VS zichzelf en de wereld tot een heel lange en zware recessie. (T)

Door Daan Killemaes