Zoete wraak

Het lijkt alsof de belastingadministratie een beetje wraak heeft willen nemen op haar vorige baas. Reynders wou dat zijn administratie wat gas terugnam bij de toepassing van de geheimecommissielonenaanslag. Ze heeft dat gedaan, maar waarschijnlijk niet op de manier die de gewezen minister van Financiën voor ogen had.

De geheimecommissielonenaanslag is een draak van een belasting. Met een tarief van 309 procent torent ze extreem hoog boven alle andere belastingen uit. Het is bovendien een belasting die zeer onverwacht uit de hoek kan komen. Dat beroepsmatige vergoedingen of voordelen van alle aard niet op de voorgeschreven wijze gerapporteerd zijn op individuele fiches, volstaat om haar van toepassing te maken. De minste fout bij het invullen van de individuele fiches kan dus grote gevolgen hebben. De bijzondere aanslag kan ook worden opgelegd zodra verdoken meerwinsten aan het licht komen.

Een van de problemen van de bijzondere aanslag is de manier waarop hij blindelings wordt toegepast. Goede of kwade trouw maakt geen verschil. De aanslag is indertijd uitgevonden ter compensatie van het verlies dat de Schatkist lijdt als inkomsten niet aangegeven worden, en de normale belasting op die inkomsten dus niet wordt betaald. Sinds vele jaren doet de bijzondere aanslag echter veel meer dan alleen maar het verlies voor de Schatkist vergoeden. Het verlies is in zowat alle gevallen kleiner dan het torenhoge tarief van de bijzondere aanslag. Bovendien kan de bijzondere aanslag ook worden opgelegd als er helemaal geen verlies voor de Schatkist is. Denk aan het geval waarin de genieter van de inkomsten niet in België belastbaar is. Of aan het geval waarin de genieter op de genoten inkomsten is belast. Weliswaar heeft de wetgever jaren geleden in een uitzondering voorzien voor het geval de genieter de ontvangen voordelen tijdig in zijn aangifte in de personenbelasting heeft vermeld, maar die uitzondering vormt geen echte oplossing. Meestal is niet aan de toepassingsvoorwaarden voldaan.

Vroeger werd de bijzondere aanslag slechts mondjesmaat toegepast. De belastingplichtige moest al van slechte wil zijn vooraleer naar het wapen van de bijzondere aanslag werd gegrepen. Tegenwoordig is dat anders. Helemaal in de sfeer van een verscherpte aandacht voor de strijd tegen de belastingfraude wordt de bijzondere aanslag systematischer toegepast. De administratieve richtlijnen zijn een goed jaar geleden nog verscherpt. In de zomer van vorig jaar vaardigde de administratie een interne instructie uit die haar ambtenaren aanspoorde de nieuwe administratieve richtlijnen nauwgezet toe te passen. Er werd toen zelfs een ‘controle’ van de ‘controleurs’ in het vooruitzicht gesteld.

Deze instructie heeft in kringen van beoefenaars van cijferberoepen voor veel onrust gezorgd. Zij zagen zich beknot in hun mogelijkheden om in de praktijk oplossingen te zoeken, daar waar de toepassing van de bijzondere aanslag al te zware gevolgen heeft.

De toenmalige minister van Financiën surfde mee op dat ongenoegen door te verklaren dat hij ook vond dat de bijzondere aanslag in sommige gevallen te streng is. Hij kondigde een versoepeling van het administratieve standpunt aan. Zeker in die gevallen waarin de fiscus de genieter van de inkomsten nog kan belasten, zou er volgens hem ruimte moeten zijn om de bijzondere aanslag achterwege te laten.

De belastingadministratie heeft de ministeriële verzuchtingen ter harte genomen. Kort gezegd, komt het erop neer dat ze de bijzondere aanslag niet zal toepassen wanneer niet-gerapporteerde voordelen van alle aard – waarvan de waarde forfaitair wordt geraamd – aan het licht komen tijdens controles die nog voor eind juni 2012 zijn aangevat en wanneer die voordelen nog bij de genieter kunnen worden belast. In alle andere gevallen kan de bijzondere aanslag – zo kondigt de belastingadministratie aan – slechts achterwege blijven als de genieter de voordelen nog voor de zomervakantie spontaan in de personenbelasting regulariseert. Wedden dat Reynders iets anders voor ogen had?

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog. www.fiscoloog.be

JAN VAN DYCK

De bijzondere aanslag wordt hoe langer hoe meer systematisch toegepast