Zitten op water

Nooit geweten dat water aanzet tot communicatie. Eerder gedacht dat wijn de mensen doet praten. Maar in design is alles mogelijk. Het Belgisch paviljoen in Lissabon pakt uit met Limburgse waterbanken. Als blikvanger en symbool voor de openheid van ons land. Sic.

Water vormt het centrale thema van de voorlaatste wereldexpo van deze eeuw. De Portugezen hebben het inderdaad verkeerd voor als zij Expo 98 voorstellen als de laatste wereldtentoonstelling van de eeuw of van het millennium. Er is immers nog Hannover 2000 en zoals men ondertussen al weet, begint de 21ste eeuw pas op 1 januari 2001. Het doet er niet toe.

Het belang

van deze expo, die een ecologische betekenis meekrijgt, is veel groter dan de discussie over begin en einde van een millennium. Panta rhei: alles vloeit. De tijd vloeit moeiteloos van het ene moment in het andere over. Net als het water. Tijd en water hebben iets eindeloos, voor zover we dat begrip met onze beperkte geest kunnen vatten. Water is de oorsprong van al het leven. De oceanen zijn het archief van onze planeet. En de toekomst, voor zover de mens die niet in de weg staat. Water is dus ook communicatie.

Het was Frans Van Praet, concepteur van het Belgisch paviljoen, die met het idee ging spelen. Waarom geen bank maken met water? Een bank die klotst en golft als je erop gaat zitten, die een malse bodem vormt voor vermoeide expogangers. Van Praet stapte met dit plan naar TTI ( Tilmans Trading International) in Bree, marktleider in Europa als fabrikant van waterbedden (een jaarproductie van 15.000 stuks, op maat gemaakt). Hij vond er gehoor bij Etienne Tilmans, die niet om creativiteit verlegen zit. Getuige daarvan het nieuwe bedrijfspand dat hij op het industrieterrein van Bree aan het bouwen is in de romp van een schip. Designer van het huis, Axel Monsecour, werkte het minimalistische concept van Frans Van Praet verder uit. Het prototype is klaar en tegen volgende maand zullen er 20 waterbanken gerealiseerd zijn, waarvan er 4 naar Lissabon verhuizen. De gemeente Bree heeft er eentje besteld voor zijn gemeentehuis. TTI wil er ook een paar in zijn ‘schip’ tentoonstellen.

Tien mensen

kunnen makkelijk op de waterbank zitten. Als er iemand bij komt zitten, ontstaat een golfje en wippen de andere gezetenen even omhoog. Dat is een grappige aanleiding om een praatje te beginnen. En het werkt. Naar verluidt zullen de hostessen van de Belgische expoploeg nu en dan op de banken plaatsnemen om de passanten uit te nodigen om te gaan zitten én het paviljoen te bezoeken. Want daar gaat het om.

“In de loop der tijden is de mens steeds inventief bezig geweest om in en met water zijn horizon te verruimen en zijn comfort te verbeteren: van stoombaden, massagebaden en waterbedden tot stuwdammen en waterkrachtcentrales”, zegt Frans Van Praet. “Het waterbed deed bij mij een licht opgaan: een… waterbank! Een bank is immers zitten, ontvangen, gastvrijheid, wat toch het hoofddoel is van ons paviljoen in Lissabon.”

De banken zijn tot een uiterste eenvoud herleid: een ruim zitvlak in de vorm van een gelijkbenig trapezium (de éne korte zijde is korter dan de andere); omspannen met een geweven stof in Yves Klein-blauw; een stalen frame dat de functie van rugleuning heeft; vier poten waarvan twee op wieltjes om het gevaarte van 500 kg (gevuld met 380 l water) te kunnen verplaatsen.

“De realisatie was nochtans allerminst eenvoudig”, zegt Axel Monsecour. “Aanvankelijk wilden we een bank maken in een transparante stof zodat het water ook zichtbaar zou zijn. Maar dan moesten we met kunststof werken. Zo’n bank ziet echter af en kunststof zou na verloop van tijd onherroepelijk vuil worden. Dus hebben we voor een geweven stof in ultramarijn gekozen. De techniek verschilt ook van een waterbed. Op een bank mag je de golven van het water voelen, maar ook niet té hevig. We hebben de waterbank gestabiliseerd met thermisch gebonden polyestervezels. Die vezels bestaan uit miljoenen kamertjes die zich volzuigen met water. Het werkt als een enorme spons.” Kan de temperatuur geen problemen opleveren? “Neen. De banken kunnen minstens tegen een temperatuur van 70°C. En vriezen zal het wel niet doen in Lissabon.”

Is het de bedoeling om de waterbanken te commercialiseren? “We zijn in de eerste plaats fier dat ons bedrijf dit heeft kunnen realiseren “, zegt Etienne Tilmans. “De bank zou net zo goed in een kantoor, een luchthaven of een hotellounge kunnen staan. Het is zeker niet de bedoeling om de waterbanken op de markt te brengen.” Maar… je weet maar nooit: panta rhei!

HENK VAN NIEUWENHOVE / FOTO: JAN VERLINDE