Zet ‘m op… een job

Eergisteren 1 december was het Wereldaidsdag. In België heeft de HIV Vereniging Vlaanderen een project opgezet rond de terugkeer van seropositieven naar de arbeidsmarkt.

Arbeidsgeneeskundigen hebben al meer dan eens gesteld dat seropositiviteit de arbeidsgeschiktheid niet aantast. Het kan trouwens makkelijk tien tot vijftien jaar duren vooraleer een seropositieve de aids-ziekte ontwikkelt.

Het systematisch testen van werknemers is dan ook uit den boze. Wat niet belet dat voor sommige beroepen – piloot of hoogtewerker bijvoorbeeld, vanwege de evenwichtsproblemen die gepaard kunnen gaan met seropositiviteit – een test noodzakelijk kan blijken. Ook in de gezondheidszorg wordt soms de vraag gesteld of het niet noodzakelijk is te testen. Zo werd vorig jaar een arts in een OCMW-ziekenhuis in Dendermonde ontslagen nadat hij, zonder dat hij daarvan op de hoogte was, getest was op HIV en positief bleek te zijn. De dokter nam contact op met de vzw De Witte Raven, inmiddels omgedoopt tot HIV Vereniging Vlaanderen. “We konden hem overtuigen een advocaat te nemen,” zegt Kathy De Clerck van de vzw. “De arbeidsrechtbank heeft het OCMW van Dendermonde veroordeeld tot het betalen van een boete en een schadevergoeding, samen 750.000 frank. De rechtbank erkende dat er geen HIV-test mag worden afgenomen en dat het ontslag onrechtmatig was. Dit is de eerste veroordeling. De meeste mensen durven immers geen rechtszaak aan. Vaak wordt er trouwens een andere reden voor het ontslag gegeven, reorganisatie bijvoorbeeld.”

Toch vindt Kathy De Clerck de houding van de Belgische werkgevers niet zo negatief. “Veel grote firma’s zijn bereid tot aanpassingen in het werkrooster.” Ze citeert Levi’s, Bristol Myers, Agfa. Bij andere bedrijven, autoproducent Opel bijvoorbeeld, zijn de werknemers ontzettend bang om seropositiviteit te melden.

TERUGKEER NAAR ARBEIDSMARKT.

De Witte Raven organiseert zogenaamd lotgenotencontact en doet aan belangenbehartiging. Aanvankelijk was dat vooral individueel, maar inmiddels gaat het meer en meer om structurele tussenkomsten. Zo zijn de speerpunten voor dit werkingsjaar, dat van september tot september loopt, de terugkeer naar de arbeidsmarkt en het afsluiten van verzekeringen.

“Er is dankzij de nieuwe en betere medicatie een grotere vraag om terug aan de slag te gaan op de arbeidsmarkt,” zegt Kathy De Clerck. Maar die mensen hebben nogal wat psychologisch-emotionele problemen. Vaak hebben ze lang een vergoeding van de mutualiteit gekregen, en de overgang gaat niet zo makkelijk. Probleem is ook of ze hun seropositiviteit moeten melden in een sollicitatiegesprek. “Juridische teksten zijn niet eenduidig: enerzijds mag je de privé-sfeer verbergen, anderzijds moet je alles melden wat belangrijk is voor de functie,” aldus De Clerck. “Het hangt dus af van het soort job. Wij adviseren meestal het niet te zeggen. Zo heeft een VDAB-begeleider ons gecontacteerd die voor een seropositieve vrouw een job had bij een slager: hoofdzakelijk kuiswerk, maar af en toe zou ze moeten helpen bij het bereiden van gehakt. Kon dat? De kans op besmetting via het vlees is nihil. Bovendien, als iemand die niet seropositief is in het gehakt bloedt, ga je dat gehakt dan in de winkel leggen? Neen. Het is dus voor die vrouw niet nodig om te melden dat ze seropositief is.”

STEUN.

Bedrijven die een seropositieve willen aanwerven, kunnen ook een beroep doen op steunmaatregelen. Zo is er het systeem van de progressieve tewerkstelling. Zodra de medisch adviseur van de mutualiteit zijn toestemming geeft, kan een seropositieve voor een periode deeltijds werken, waarbij hij voor de helft wordt betaald door de werkgever en voor de helft een vergoeding blijft krijgen van de mutualiteit. Het is een veelgebruikt systeem dat weinig administratieve rompslomp meebrengt.

Tweede mogelijkheid is de steun die een bedrijf kan krijgen bij het Vlaams Fonds voor Gehandicapten. Die steun geldt voor mensen die af en toe een paar dagen ziek zijn. Op die manier kan tot de helft van het loon worden gerecupereerd. Kathy De Clerck: “We zouden graag zien dat dit systeem minder administratief is en dat het minder stigmatiserend is (de seropositieve moet zich invalide laten verklaren).”

GM